Sieniawa (powiat krośnieński)

Sieniawa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów. Leży przy drodze z Rymanowa do Bukowska.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Geografia

Wieś położona jest u podnóża Wzgórz Rymanowskich, przy drodze 889 z Rymanowa, przez Bukowsko do Szczawnego. Droga ta łączy się drogą 892 prowadzącą do przejścia granicznego przez Radoszyce na Słowację. Na terenie wsi znajduje się także zapora na rzece Wisłok, tworząca sztuczny zbiornik Jezioro Sieniawskie o powierzchni 130 ha.

Historia

Dokumenty wymieniają Sieniawę w 1437 r. Wieś została założona w roku 1438 i należała do Dobiesława z Sienna h. Dębno (zm. 1440, kasztelana wojnickiego (1411-1433), lubelskiego (1433), sandomierskiego (1435), starosty krakowskiego(1438), uczestnika bitwy pod Grunwaldem i dowódcy oblężenia Malborka, budowniczego nowego zamku w Rymanowie.

W 1441 r., po śmierci Dobiesława, właścicielką Sieniawy została jego żona, Katarzyna Gorajska Oleśnicka, która pisała się już "z Rymanowa", a następnie właścicielami zostali; syn Andrzej Sienieński i wnuk Wiktoryn.

W XVIII wieku Ossolińscy zaangażowani w powstaniu konfederacji, byli właścicielami tej miejscowości i z mieszkańcami wyruszali do boju by bić zaborców.

W dniach 6 i 7 lipca 1768 roku odbył się na polach pomiędzy Sieniawą a Rymanowem generalny zjazd szlachty sanockiej i dukielskiej, który skupił około 6000 ludzi. Ogłoszono akt przystąpienia do konfederacji Ziemi Sanockiej, a na marszałka wybrano Jakuba Ignacego Bronickiego, dziedzica Nowotańca. Spod Sieniawy po złożeniu przysięgi ruszył nowo wybrany marszałek z Konfederatami przez Krosno do Krakowa.

W 1794 r., Sieniawa została sprzedana przez ówczesną właścicielkę tych dóbr, Teresę z Ossolińskich Potocką, jednemu z byłych przywódców konfederacji barskiej na Podkarpaciu, Michałowi Ostaszewskiemu. Od 1799 roku właścicielką była córka Michała, Anna Ostaszewska (ur. 1768), zamężna za Tomaszem Sikorskim (1743-1808). Po Tomaszu i Marii Sikorskich majętność tę odziedziczyły ich dwie córki: Maria Sikorska, zamężna 1 voto za Rochem bar. Bobowskim (ur. 1796), 2 voto za Henrykiem Wincentym Kurdwanowskim (ur. 1802), i Ludwika z Sikorskich Piotrowska. W 1841 roku Ludwika z Sikorskich Piotrowska zrzekła się swej części na rzecz siostry, Marii. Po Marii z Sikorskich 1 voto Bobowskiej 2 voto Kurdwanowskiej wieś tę odziedziczyła w 1867 roku jej córka, Wanda bar. Bobowska, zamężna za Eustachym hr. Dembińskim (1802-1878), która z kolei darowała te dobra w 1883 roku swemu synowi, Zdzisławowi hr. Dembińskiemu (1851-1891). W 1891 majątek w Sieniawie zakupił Włodzimierz Gniewosz (1838-1909), syn Aleksandra Gniewosza i Karoliny z Ostaszewskich, który z małżeństwa z Marią Krzeczunowicz miał syna, podobnie jak on o imieniu Włodzimierz (1876-1944) - właściciela majątku w Sieniawie od 1921 roku.

W czasie II wojny światowej tajne nauczanie prowadzono w dworze Poźniaków.( który to znajdował sie Głębokiem). Sieniawa poniosła wówczas wielkie straty - wiele domów zostało spalonych (we wrześniu 1944 98 budynków), a ludność wymordowano (37 osób - Sieniawa liczyłw wówczas 1047 mieszkańców. We wrześniu 1939 hitlerowcy rozstrzelali dwoje Żydów Minkę i Markusa Stoffów; w marcu 1943 żandarmi zastrzelili Annę Chomkę z Puław; 14 marca powieszono publicznie na przyszkolnej lipie mieszkańców Głębokiego: Adama Golowskiego i Jana Urbanika, którego powieszono na łańcuchu gdyż urawł on powróz; w czerwcu 1944 gestapo zastrzeliło gospodarza Andrzeja Wacławskiego; w czerwcu 1945 w walkach z UPA zginęło 31 osób i spłonęło 9 domów. ) .15 września 1944 r. Sieniawę zajęły wojska radzieckie.

Do lat 40. XX wieku Sieniawa była wsią w większości łemkowską. W 1874 r. wybudowano drewnianą cerkiew.

W latach 1971-78 wybudowano na rzece Wisłok zaporę wodną długości 174 m i wysokości 31 m tworząc, dla celów retencyjno-komunalnych, zbiornik Jezioro Sieniawskie o powierzchni 1,31 km². Poniżej zapory rzeka płynie Jarem Wisłoka.

Zabytki

• Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogarodzicy z 1874 roku (obecnie kościół rzymskokatolicki) i murowana dzwonnica z 1847 r.
• kapliczki przydrożne (w tym kapliczka konfederacka).

Ludzie związani z miejscowością

W Sieniawie urodził się Hryhorij Hanulak - pisarz łemkowski.

Turystyka

Szlaki rowerowe:

• Rowerowy szlak etnograficzny - 31 km. Pętla: Rymanów-Zdrój, Rymanów, Bartoszów, Sieniawa, Mymoń, Pastwiska, Rudawka Rymanowska, Wisłoczek, Rymanów-Zdrój.
• Szlak doliną Wisłoka - 35 km. Pętla: Rymanów, Ladzin, Wróblik Królewski, Wróblik Szlachecki, Milcza, Bzianka, Besko, Mymoń, Sieniawa, Bartoszów, Rymanów.

Zobacz też

• Sieniawa
• Sieniawa Żarska

• Mapy: Emapi • Google Maps • Targeo • Zumi
• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi