Mapa miejscowości Markowa

Informacje o Markowa:

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 50.020279

Współrzedne geograficzne E: 22.300280

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 17

Liczba ludności: 4100

Tablice rejestracyjne: RLA

Dzielnice, Markowa

Dzielnica: Cierpisz
Dzielnica: Fleszarówka
Dzielnica: Folwarczne
Dzielnica: Górki
Dzielnica: Górna Karczma
Dzielnica: Kazimierz
Dzielnica: Krzyżówka
Dzielnica: Nizina
Dzielnica: Przemyśl
Dzielnica: Średnia Karczma
Dzielnica: Zagumnie

Markowa

Markowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, w gminie Markowa. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Markowa, leży na szlaku architektury drewnianej.

Historia

Wieś lokowana na surowym korzeniu, na co wskazuje karczunkowy charakter osadnictwa, gdzie zwarte obszary leśne na tym terenie w średniowieczu ciągnęły się od Łańcuta aż po Handzlówkę, lokowaną w roku 1381 , . Markowa była lokowana w XIV w. jako Markhof na prawie niemieckim i zasiedlona osadnikami z Górnej Saksonii, Łużyc i Dolnego Ślaska, sprowadzanymi przez Kazimierza Wielkiego po przyłączeniu tych ziem do Korony . Kolejna fala osadników przybyła tu ok. roku 1571 o czym wspomina Ignacy Krasicki w jednym z komentarzy do herbarza Kacpra Niesieckiego(zob. Głuchoniemcy). Właścicielami Markowej byli w XV w. Pileccy, potem Stadniccy, Korniaktowie, Lipscy, Bratkowscy i Lubomirscy. W 1624 roku na wieś napadli Tatarzy i wzięli w jasyr 900 osób. Ofiary jasyru zostały odbite przez hetmana Stanisława Koniecpolskiego podczas słynnego pogromu ordy Kantymira Murzy pod Martynowem nad Dniestrem. W Markowej istniał niewielki folwark, rozparcelowany przez Lubomirskich w 1926 roku. Na pocz. XX w. powstały we wsi: kółko rolnicze, kasa pożyczkowa, straż pożarna, kółko teatralne a w latach międzywojennych spółdzielnia mleczarska i jedna z pierwszych w Polsce spółdzielnia zdrowia.

24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi i policjanci granatowi rozstrzelali polską, ośmiosobową rodzinę Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ukrywanych przez nich w domu ośmioro Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów. Wydarzenie to upamiętnia odsłonięty w 2004 r. pomnik, znajdujący się przy drodze do skansenu, planowane jest także muzeum (Muzeum Polaków Ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów).

Toponimika nazwy

Najstarsza, zachowana wzmianka o wsi (wtedy Markenhof) pochodzi z listu biskupa Demetriosa do kapituły przemyskiej, pisanego w 1384 r., zachowanego w przemyskim Archiwum Diecezjalnym. Niemiecka kolonia, początkowo Markenhow, podobnie jak sąsiednie wsie z końcówkami na -hau/how oznaczające w języku niemieckim porębę; np. pobliska Henselshow, Albigowa (Helwygheshow), Husowa (Langenkow) oraz Sonina (Schonerwald).

Etnografia wsi

Na terenie gminy Markowa zachowała się stosunkowo duża liczba drewnianych domów pochodzących z XIX w. i początku XX w. Reprezentacyjne i najlepiej zachowane przykłady tego typu budownictwa znajdują się na terenie skansenu w Markowej, zorganizowanego w latach 80. XX w. z inicjatywy mieszkańców wsi.

Zabytki

Znajdują się tu m.in. następujące zabytki:

Chałupa kmieca konstrukcji przysłupowej z 1874 r.
Stajnie z zagrody kmiecej z końca XIX w. konstrukcji zrębowej
Stodoła konstrukcji słupowej z przełomu XIX-XX w. z wozownią
Spichlerz z końca XIX w., zwany w Markowej "sołkiem"
Wiatrak-koźlak z poł. XX w. (czynny).
Chałupa "biedniacka" z chlewikiem, pochodzące z 1905 r.
Ule skrzyniowe, kryte strzechą
Kierat i studnia z żurawiem, wykonane współcześnie na wzór występujących niegdyś w Markowej tego typu urządzeń.
Kuźnia, zrekonstruowana w oparciu o zachowane archiwalia z zabytkowym wyposażeniem
Szkoła ludowa, zbudowana po I wojnie światowej i przeniesiona tu w roku 2004.

Do miejsc wartych zobaczenia należy smukły, neogotycki kościół pw. Św. Doroty wybudowany w 1910 roku na miejscu dwóch poprzednich drewnianych świątyń. Wewnątrz ołtarz projektu Stanisława Majerskiego, w ołtarzach bocznych z 1935 r. obrazy z XVII-XVIII w. Polichromię wykonał Stanisław Jakubczyk w 1973 r.