Ulanów

Ulanów to miasto w woj. podkarpackim, w powiecie niżańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ulanów, położony u ujścia Tanwi do Sanu. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnobrzeskiego.

Miasto jest ośrodkiem usługowym i turystyczno-wypoczynkowym. Funkcjonuje w nim drobny przemysł wikliniarski i chemiczny.

W odległości 3 km od miasta, przebiega droga krajowa nr 77.

Historia

Miasto założone przez Stanisława Ulinę Ulińskiego w 1616 r w widłach Sanu i Tanwi. W XVII wieku istnieją cechy kuśniersko-krawiecki i cech szewski. Na początku XVIII wieku powstaje tu cech retmański. Prawa miejskie od 1616 r. Sławę i bujny rozkwit od XVII do XIX wieku Ulanów zawdzięcza rozbudowanemu rzemiosłu szkutniczemu oraz silnemu ośrodkowi flisackiemu. U ujścia Tanwi do Sanu znajdowała się przystań rzeczna zwana "palem", do której zawijały statki żeglugi śródlądowej. Przy "palu" w Ulanowie naprawiano statki. W latach wojen szwedzkich w XVII wieku Ulanów ucierpiał od najeźdźców. Podobnie zresztą w czasie wojen w następnym wieku, kiedy różne wojska łupiły miasto.

W połowie XIX wieku właścicielem Ulanowa wraz z przyległymi dobrami (Bieliniec, Wólka Bielińska, Bieliny, Glinianka i Dąbrowica) był Stanisław hr. Mniszek. Po jego śmierci w roku 1860 dobra te przypadły jego synowi, Alfonsowi hr. Mniszkowi (ur. 1828), żonatemu z Jadwigą z hr. Dunin-Borkowską. Od tej ostatniej zakupił je w 1892 roku Stefan Sękowski (1859-1910), żonaty z Karloliną ze Szlachtowskich (1866-1926). Po śmierci Stefana Sękowskiego Ulanów wraz z przyległymi wsiami nabył Witold ks. Czartoryski (1864-1945).

Zniszczenia z okresu I wojny światowej i emigracja części ludności miasta do Ameryki, spowodowało zmniejszenie liczby mieszkańców Ulanowa i utratę praw miejskich w 1934 r.

Ulanów odzyskał prawa miejskie w 1958 r.

W 2009 w Ulanowie odbył się Międzynarodowy Zjazd Flisaków.

Zabytki

• Kościół filialny pw. św. Trójcy (tzw. flisacki, cmentarny) zbudowany prawdopodobnie w 1660 r. z fundacji Jędrzeja Zamojskiego, wojewody smoleńskiego. Konserwowany w 1742 r. i w tym samym czasie rozbudowany. Około połowy XIX w. kościół poddano gruntownemu remontowi. Wnętrze kościoła ozdobione polichromią z elementami iluzjonistycznej architektury pochodzącej zapewne z XVIII w., przemalowanej w II poł. XIX w. W roku 2002 kościół uległ zniszczeniu na skutek pożaru. Renowacja trwała 3 lata. Kościół znajduje się na terenie wpisanego do rejestru zabytków cmentarza parafialnego.
• Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela i św. Barbary wzniesiony w 1643 r. z fundacji Jana Hilarego Ulińskiego, chorążego halickiego. Kościół wielokrotnie remontowano w XVIII w. W II poł. XIX w. świątynię gruntownie odnowiono. Wnętrze dekorowane jest figuralną polichromią, prawdopodobnie z XVIII w., odnowioną i uzupełnioną w 1868 r. Zespół kościelny otoczony jest murem, w którego obwodzie od południa wbudowano murową dzwonnicę oraz dwie bramki: od północy i od południa.
• Drewniane domy z XIX wieku.
• Kirkut założony około 1700 roku

Urodzeni w Ulanowie

• 23 listopada 1882 – Arnold Szyfman, polski dramaturg i reżyser teatralny
• 13 sierpnia 1898 urodził się w Ulanowie ks. Gustaw Józef Nachajski – działacz Zarządu Głównego SN i NOW – rozstrzelany w powstaniu warszawskim.
• 15 marca 1947 urodził się w Ulanowie Andrzej Pityński - amerykański rzeźbiarz pochodzenia polskiego.

Zobacz też

• gmina Ulanów
• gmina Ulanów I
• gmina Ulanów II