Kupna

Kupna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krzywcza.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Miejscowość terytorialnie związana z gminą Krzywcza, położona w malowniczym terenie nad Sanem i na okolicznych pagórkach. Wzdłuż wschodniej granicy wsi płynie potok Kopia. Za dawnych czasów miejscowość nosiła nazwę Kupienko. Wieś jest wzmiankowana w akcie fundacyjnym parafii Krzywcza w roku 1398.

W XVI w. właścicielami Kupnej byli Orzechowscy. Ks. Stanisław Orzechowski, sławny pisarz, przebywając w Kupnej napisał książkę " Diatriba Stanislai Orichuij Ruteni contra calumniam, Ad Andream Miekcium Tribunum ac Equitem Rutenum " w roku 1548 r., a także niektóre listy do Jakuba Przyłuskiego. W XVII w. była własnością Krasickich, a następnie Woronowiczów i Józefa hr. Pinińskiego. W drugiej połowie XIX w. dziedzicem Kupnej był Adam ks. Sapieha.

Od czasów średniowiecznych istniała we wsi parafia prawosławna, o której publikowane wzmianki pochodzą z 1510. Po wprowadzeniu unii do 1785 r. była tu parafia greckokatolicka. Następnie cerkiew w Kupnej stanowiła filię parafii w Chyrzynie. Miejscowa cerkiew nosiła wezwanie Opieki Matki Boskiej.

W 1720 r. istniała w Kupnej prywatna kaplica. Dziedzice miejscowości "nie mieli zwyczaju chodzić na msze św. do kościoła parafialnego", dlatego wybudowali własną kaplicę i utrzymywali kapelana.

W roku 1918 miała być rozpoczęta budowa kaplicy obrządku łacińskiego w Kupnej. Był już plan budowy oraz szczegółowy kosztorys. Jednak z powodu braku funduszy nigdy nie rozpoczęto budowy.

Od roku 1937 w Kupnej prowadziły ochronkę w budynku szkolnym Siostry Franciszkanki Rodziny Maryi. Pracę tę prowadziły do wybuchu II wojny światowej.

Na skraju wsi zachowała się murowana dzwonnica z końca XIX w. W roku 1880 mieszkało w Kupnej 248 osób, w tym na terenie dworskim 41, a w 1938 r. było tu 510 mieszkańców, w tym 394 narodowości ukraińskiej. Większość mieszkańców wysiedlono z miejscowości w wyniku akcji "Wisła".

Do II wojny światowej cerkiew była filią parafii greckokatolickiej w Chyrzynce. Duszpasterzem tych placówek był ks. Chylak, który zmarł w okresie trwania wojny i został pochowany na cmentrzu w Kupnej.

Demografia

• 1785 – 225 grekokatolików, 47 rzymskich katolików, 5 żydów
• 1840 – 233 grekokatolików
• 1859 – 290 grekokatolików
• 1879 – 320 grekokatolików
• 1899 – 323 grekokatolików
• 1926 – 318 grekokatolików
• 1938 – 394 grekokatolików (brak informacji o innych wyznaniach)

Bibliografia

• Piotr Haszczyn - Zarys dziejów parafii w Krzywczy 1398-1998, Krzywcza 1998, ISBN 83-910485-0-0