Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Przewrotne


Informacje o Przewrotne:

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 50.216999

Współrzedne geograficzne E: 21.950001

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 17

Liczba ludności: 1730

Tablice rejestracyjne: RZE

Dzielnice, Przewrotne

  • Dzielnica: Borek

  • Dzielnica: Górka

  • Dzielnica: Haracze

  • Dzielnica: Komorniki

  • Dzielnica: Na Młynie

  • Dzielnica: Pode Dworem

  • Dzielnica: Północna Strona

  • Dzielnica: Rogówka

  • Dzielnica: Selwy

  • Dzielnica: Smoleń

  • Dzielnica: Studzieniec

  • Dzielnica: Za Cmentarzem

  • Dzielnica: Zapole

Przewrotne

Przewrotne – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Głogów Małopolski. W administracji kościelnej rzymskokatolickiej miejscowość położona w archidiecezji przemyskiej, w diecezji rzeszowskiej, w dekanacie Głogów Małopolski, w parafii Przewrotne.

Przez wieś przepływa potok Młynówka, będący dopływem rzeki Zyzogi, która stanowi górny bieg Łęgu.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Obecnie części wsi noszą nazwy: Borek, Górka, Haracze, Komorniki, Na Młynie, Pode Dworem, Północna Strona, Rogówka, Selwy, Smoleń, Studzieniec, Za Cmentarzem, Zapole.

Przewrotne zamieszkiwało w 2009 roku 1728 mieszkańców.

W miejscowości znajduje się jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zespół szkół, w tym szkoła podstawowa i gimnazjum, kościół, stadion piłkarski oraz klub piłkarski UKS Przewrotne.

W 2007 roku został oddany do użytku kort tenisowy, a 18 listopada 2011 roku zakończono prace związane z budową boiska Orlik 2012, którego otwarcie zostało zaplanowane na wiosnę 2012.

Historia

Pierwotna nazwa tej osady brzmiała Przewrotna. Jest to stara wieś lasowiacka, powstała nie później niż w XVI wieku. Właśnie wtedy utworzono tutejszą parafię.

Wieś wchodziła w skład włości królewskich, w XVIII wieku należała do dóbr starostwa bratkowickiego. Po rozbiorach władze austriackie sprzedały tę wieś w prywatne posiadanie. Ostatnim właścicielem tutejszego majątku był Stanisław Politalski. U schyłku XIX wieku Przewrotne liczyło 284 gospodarstwa. Znajdowały się tu dwa folwarki, cegielnia i gorzelnia.

Pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny został wybudowany przez P. Korzeniowskiego w 1509 roku, a proboszczem erygowanej w 1533 r. parafii, został ks. Antoni de Niemierza. Niestety nie wiadomo, gdzie świątynia była usytuowana.

13 października 1634 r. biskup Tomasz Oborski konsekrował drugi kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Był to także kościół drewniany, kryty gontem, ale na murowanym fundamencie. Zbudowany został na planie krzyża, był znacznie większy od poprzedniego i miał bardzo bogaty wystrój. Stał na środku cmentarza, obecnie niegrzebalnego (dolny cmentarz). W czasach swojej świetności posiadał 7 ołtarzy i boczne kaplice.

Na początku XIX w. podjęto starania o pozwolenie na budowę obecnego kościoła.

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej na wschód i północ od Przewrotnego aktywnie działała partyzancka grupa wypadowa „Iskra”. Była to zbrojna organizacja komunistycznej partii PPR, która powstała jesienią 1942 r., w ramach struktur Podokręgu Rzeszów GL. „Iskrą” dowodził Józef Bielenda (od jesieni 1943 r. Jan Paduch). Formalnie nadzór nad nią sprawował Zdzisław Basak „Marian”.

W wyniku zaangażowania miejscowej ludności w ruch oporu Gwardii Ludowej, a także za pomoc udzielaną ukrywającym się Żydom, wieś została czterokrotnie spacyfikowana przez hitlerowców.

1 grudnia 1942 roku dokonali oni pierwszej pacyfikacji wsi, a w 1943 r. trzech kolejnych: 13 marca, 14 marca oraz 9 maja. Podczas ostatniej zbrodni zwłoki ofiar wrzucono do stawu. Mieszkańcy wsi w tym miejscu wybudowali kaplicę, umieszczając na zewnątrz (oraz na budynku szkoły) tablice pamiątkowe.

Podczas wszystkich pacyfikacji miejscowości zostało bestialsko zamordowanych co najmniej 111 osób (w tym kobiety, starcy i dzieci), a wielu innych wywieziono do obozów koncentracyjnych. Spośród wszystkich wywiezionych, życie ocaliły tylko trzy osoby. Reszta została zgładzona w obozie w Pustkowie lub innych obozach.

Dokładna liczba ofiar nie jest znana, ponieważ oprócz mieszkańców wsi zginęły również osoby wysiedlone i ukrywające się, czasami nieposiadające żadnych dokumentów, zamieszkałe w Przewrotnem, których nazwisk i dokładnej liczby nikt nie pamięta.

Przewrotne w tamtym okresie poniosło największe ofiary pośród wszystkich wsi dawnego powiatu rzeszowskiego. Na starym (dolnym) cmentarzu znajdują się zbiorowe mogiły ofiar faszyzmu.

W 1966 r. odsłonięto pomnik ku czci ofiar faszyzmu, a w 1972 r. w uznaniu zasług w walce z wrogiem wieś została odznaczona Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy.

Zabytki

Zespół kościoła parafialnego

nr rej. zabytków A-1047 z 20.09.1979.

Kościół parafialny

W 1818 r. ks. Tyrski rozpoczął budowę obecnego, murowanego kościoła pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, a zakończył ją w 1823 r. ks. Antoni Sokalski. Świątynia została konsekrowana 24.VI.1859 r. przez biskupa Ksawerego Wierzchalskiego, ordynariusza przemyskiego.

Kościół jest trójnawowy, z prezbiterium i zakrystią. Od strony zachodniej zdobi go wieża. Wybudowany jest z cegły i kamienia, w stylu późnoklasycznym, a jego wnętrze jest utrzymane w stylu późnobarokowym. Ogrodzony jest murem z trzema wnękami i kaplicą. Wnętrze kościoła zostało pomalowane w 1968 roku. Na zewnątrz został odrestaurowany w czerwcu 1973 r. W latach 2006–2008 świątynia została poddana renowacji.

Pierwsza posadzka kościoła była ułożona z dużych kamieni, które można jeszcze zobaczyć w dawnej zakrystii. W kościele są 3 ołtarze. W głównym umieszczona jest figura św. Antoniego, patrona świątyni, za zasuwą obraz Świętej Rodziny, po bokach 4 kolumny i rzeźby św. Piotra i św. Pawła.

Dzwonnica

Nieopodal kościoła znajduje się XIX wieczna dzwonnica. W latach międzywojennych zawisły tam trzy dzwony. W czasie II wojny światowej dwa z nich zostały skonfiskowane, a jeden udało się ukryć i ten zaraz po wojnie zawieszono ponownie na dzwonnicy.

Kaplica grobowa

Od strony wschodniej przy kościelnym murze znajduje się, wzniesiona w II połowie XIX wieku kaplica grobowa Politalskich – dziedziców Przewrotnego. W jej wnętrzu zachowała się jedynie mensa ołtarzowa i murowana tablica epitafijna, a pod posadzką znajduje się krypta.

Kapliczka „Latarnia Zmarłych”

nr rej. zabytków A-1056 z 6.02.1980.

Na starym cmentarzu znajduje się XVII wieczna figura zwana „Latarnią Zmarłych”. Według miejscowej legendy, wzniesiono ją na mogile chłopów poległych w czasie potopu szwedzkiego w walce ze Szwedami lub wojskami Jerzego II Rakoczego.

Dwór i park krajobrazowy

nr rej. zabytków A-903 z 29.04.1975.

Klasycystyczny dwór wybudowano przed 1832 rokiem. W 1845 r. właścicielką Przewrotnego została Anna z Dolińskich Politalska. W 1938 r. właścicielem majątku został Kazimierz Marian Politalski. 20 października 1945 r. w wyniku dekretu o reformie rolnej dwór został przejęty na rzecz Skarbu Państwa. Od 1945 r. użytkownikami dworu były instytucje i urzędy: poczta, szkoła, ośrodek zdrowia, gminna rada narodowa. Budynek pełnił również funkcję mieszkalną. Od 1993 r. dwór wraz z parkiem stanowi własność prywatną.

Dwór jest murowany z cegły i otynkowany, na podmurówce z kamienia, częściowo podpiwniczony. Ten parterowy budynek wzniesiono na planie prostokąta. Fasadę wejściową zdobi portyk wsparty na sześciu kolumnach, natomiast elewację tylną, weranda wsparta na czterech drewnianych słupach.

Przed dworem stoi kamienna figura św. Antoniego z 1912 roku, zachowały się też pozostałości betonowej lodowni z lat 20. XX wieku oraz staw. Od strony północnej na skraju parku krajobrazowego, który stanowi otoczenie dworu, znajdują się pozostałości dawnych zabudowań folwarcznych.

Obecnie dwór nie jest użytkowany i znajduje się w złym stanie.

Turystyka

  • Przez miejscowość przechodzi zielony POL Szlak zielony.svg szlak turystyczny imienia gen. Władysława Sikorskiego o przebiegu: Bór Głogowski – Przewrotne – Kolbuszowa – Niwiska – Tuszów Narodowy (74 km).

Kody pocztowe, Przewrotne (wyświetlono 1/1)

Ocena internautów miejscowości Przewrotne
Średnia ocena: 3.9
liczba ocen: 29

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Przewrotne, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Przewrotne

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 00:03:07

Szybka zmiana regionu Polski