Powiat sanocki

Powiat sanocki – powiat w Polsce (południowo-wschodnia część województwa podkarpackiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Sanok. Od wschodu graniczy z powiatem leskim, od południa ze słowackim powiatem Medzilaborce kraju preszowskiego.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

Gminy miejskie

• Sanok

Gminy miejsko-wiejskie

• Zagórz

Gminy wiejskie

• Besko
• Bukowsko
• Komańcza
• Sanok
• Tyrawa Wołoska
• Zarszyn

Miasta

• Sanok
• Zagórz

Wsie

Bykowce, Bażanówka, Besko, Bukowsko, Czaszyn, Czerteż, Czystogarb, Dębna, Długie, Dobra, Dołżyca, Dudyńce, Falejówka, Hłomcza, Hołuczków, Jaćmierz, Jędruszkowce, Jurowce, Kalnica, Karlików, Komańcza, Kostarowce, Kreców, Lachawa, Lalin, Liszna, Łodzina, Łukowe, Łupków, Markowce, Międzybrodzie, Mików, Mokre, Morochów, Moszczaniec, Mrzygłód, Mymoń, Nadolany, Nagórzany, Niebieszczany, Nowosielce, Nowotaniec, Odrzechowa, Olchowa, Pakoszówka, Pastwiska, Pielnia, Pisarowce, Płowce, Pobiedno, Poraż, Poręby, Posada Jaćmierska, Posada Zarszyńska, Prusiek, Raczkowa, Radoszyce, Rakowa, Rozpucie, Rzepedź, Sanoczek, Siemuszowa, Smolnik, Srogów Dolny, Srogów Górny, Strachocina, Stróże Wielkie, Stróże Małe, Szczawne, Średnie Wielkie, Tarnawa Dolna, Tarnawa Górna, Tokarnia, Trepcza, Turzańsk, Tyrawa Solna, Tyrawa Wołoska, Wisłok Wielki, Wola Krecowska, Wola Michowa, Wola Piotrowa, Wola Sękowa, Wolica, Wujskie, Wysoczany, Zabłotce, Zahutyń, Załuż, Zboiska

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

Historia powiatu

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 1898):

Administracyjnie powiat sanocki w okresie do 1918 dzielił się na 130 gmin politycznych oraz 120 gmin katastralnych. W okresie zaborów w powiecie było 9 jednostek na prawach miasta i miasteczek: Bukowsko, Mrzygłód, Jaćmierz, Nowotaniec, Jaśliska, Tyrawa Wołoska, Zarszyn, Rymanów i Sanok.

Do roku 1956 granice powiatu sanockiego pokrywały się z przebiegiem granicy administracyjnej z okresu II RP. W roku 1954 dokonano niewielkiej korekty przyłączając kilka wsi, a mianowicie Wróblik Szlachecki, Dobrą, Kreców, Lachawę i Rozpucie. Tym samym powierzchnia powiatu sanockiego wynosząca w roku 1939 1282 km², wzrosła w roku 1954 do 1386 km². W obrębie powiatu znalazły się wówczas dwa miasta Sanok i Rymanów oraz 8 gmin administracyjnych: Bukowsko, Jaśliska, Komańcza, Mrzygłód, Rymanów, Sanok-wieś, Szczawne i Zarszyn.

Liczba mieszkańców powiatu sanockiego w roku 1939 wynosiła ok. 130 tys. mieszkańców. W roku 1947 w powiecie sanockim było ok. 51 tys. mieszkańców. Wg. danych demograficznych sporządzonych przed rokiem 1939 powiat sanocki zamieszkiwało 59,5% ludności etnicznie polskiej, 33,4% ukraińsko-ruskiej oraz 6,4% ludności żydowskiej. W wyniku działań wojennych oraz polityki władz niemieckich znaczna część ludności żydowskiej została deportowana do ZSRR lub uległa zagładzie.

W październiku 1939 utworzono nową jednostkę administracyjną – Landkreis Sanok w składzie dystryktu krakowskiego, która funkcjonowała do sierpnia 1944. Obszar powiatu powiększono wówczas do 2585,6 km². W tym okresie do powiatu sanockiego napłynęła blisko 20 tys. migracja ludności ukraińskiej z terenów położonych za Sanem, w tym do samego Sanoka blisko 3500 osób.

Największe straty na przestrzeni swoich dziejów powiat sanocki poniósł w okresie walk ze zbrojnym podziemiem ukraińskim w latach 1944–1947. Spalonych wówczas zostało całkowicie lub częściowo przez UPA kilkadziesiąt wsi i miast, w tym Bykowce, Besko, Bukowsko, Czaszyn, Czystogarb, Dębna, Dołżyca, Dudyńce, Hłomcza, Hołuczków, Jędruszkowce, Jurowce, Kalnica, Karlików, Komańcza, Kreców, Lachawa, Lalin, Liszna, Łodzina, Łukowe, Łupków, Międzybrodzie, Mików, Mokre, Morochów, Moszczaniec, Mrzygłód, Nadolany, Nagórzany, Niebieszczany, Nowosielce, Nowotaniec, Odrzechowa, Olchowa, Pielnia, Pobiedno, Poraż, Prusiek, Raczkowa, Radoszyce, Rakowa, Rozpucie, Rzepedź, Sanoczek, Siemuszowa, Smolnik, Stróże Małe, Stróże Wielkie, Szczawne, Średnie Wielkie, Tarnawa Dolna, Tarnawa Górna, Tokarnia, Trepcza, Turzańsk, Tyrawa Solna, Tyrawa Wołoska, Wisłok Wielki, Wola Krecowska, Wola Michowa, Wola Piotrowa, Wola Sękowa, Wolica, Wujskie, Wysoczany, Zahutyń, Załuż i Zboiska. Ogółem w latach 1939–1947 w powiecie sanockim spłonęło 6332 zagrody wiejskie o wartości 27 mln złotych sprzed roku 1939.

W roku 1950 w powiecie odnotowano 55 tys. mieszkańców, a w 1960 72,5 tys.

Skład Rady Powiatu

Skład Rady Powiatu (kadencja w latach 2010-2014) ustalony w wyników wyborów samorządowych w 2010:

• Czech, Paweł (PO)
• Drozd, Adam Tomasz (PO)
• Haduch, Agnieszka (PO)
• Jęczkowski Dariusz, (PO)
• Niżnik, Sebastin – Starosta (PO)
• Pieszczoch, Robert (PO) – Przewodniczący Rady
• Krawczyk, Wacław – ("Towarzysto Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej") – Wicestarosta
• Futyma, Marian ("Towarzysto Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej")
• Och, Waldemar ("Towarzysto Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej") – Członek zarządu powiatu
• Pajestka, Wojciech ("Towarzysto Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej") – Wiceprzewodniczący Rady
• Szpara, Marek ("Towarzysto Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej")
• Nabywaniec, Tadeusz (PiS)
• Konieczny, Roman (PiS)
• Uruski, Piotr – (PiS)
• Czubek, Marian (PSL) – Wiceprzewodniczący Rady
• Borek, Grażyna (PSL) – Członek zarządu powiatu
• Chowaniec, Jan (PSL) – Członek zarządu powiatu
• Fal, Stanisław (PSL)
• Cyran, Jan (Komitet Wyborczy Wyborców "Dla Powiatu")
• Baszak, Józef (Zjednoczeni samorządowcy Ziemi Sanockiej)
• Szybiak, Waldemar – ("Komitet Wyborczy Samorządu Ziemi Sanockiej")

Zobacz też

• Doły Jasielsko-Sanockie
• Ziemia sanocka
• Landkreis Sanok
• Zakierzoński Kraj
• Powiat ustrzycki
• Powiat bieszczadzki
• Powiat bieszczadzki (województwo rzeszowskie)