Gmina Bukowsko

Gmina Bukowsko – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim, na Pogórzu Bukowskim.

Siedziba gminy to Bukowsko.

Według danych z 30 czerwca 2004 gminę zamieszkiwało 5198 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 gmina Bukowsko ma obszar 138,2 km², w tym:

• użytki rolne: 53%
• użytki leśne: 36%

Gmina stanowi 11,28% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Sołectwa

• • miejscowości historyczne

Organizacje społeczno-kulturalne

• Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Bukowskiej
• Uniwersytet Ludowy w Woli Sękowej
• Kapela ludowa "Bukowianie"

Wspólnoty wyznaniowe

• Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa
• parafia św. Mikołaja w Nowotańcu
• parafia Wszystkich Świętych w Dudyńcach
• parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Bukowsku

Ważniejsze wydarzenia

• Ogólnopolski Festiwal – "Bukowskie Prezentacje", czerwiec
• Podczas uroczystej Gali na Zamku Królewskim w Warszawie, która odbyła się 5 czerwca 2010 zarząd gminy otrzymał prestiżowy "Laur Gospodarności". Patronem konkursu w którym biorą udział gminy z całej Polski jest Przewodniczący Parlamentu Europejskiego oraz Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi RP.

Turystyka

• Ścieżka edukacyjna z tablicami informacyjnymi "Śladami narodów – Polacy, Żydzi i Rusini w Gminie Bukowsko"
• Przez gminę prowadzą turystyczne szlaki piesze:
  • Iwonicz-Zdrój – Rymanów-Zdrój – Puławy – Tokarnia (778 m n.p.m.) – Przybyszów – Kamień (717 m n.p.m.) – Komańcza (Główny Szlak Beskidzki)
  • 1 km poniżej szczytu Pasmo Bukowicy przecina Kanasiówka (823 m n.p.m.) – Wisłok Wielki – Tokarnia (778 m n.p.m.), 1 km poniżej szczytu – Wola Piotrowa
  • Komańcza – Dołżyca – Garb Średni (822 m n.p.m.) – Kanasiówka (823 m n.p.m.) – Moszczaniec – Surowica – Darów – Puławy Górne– Besko
• wyciągi narciarskie:
  • Karlików (5 km do Bukowska), Puławy (8 km od Bukowska),
• baza noclegowa: gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach Puławy, Tokarnia, Nagórzany, Nadolany, Nowotaniec, Bukowsko, Wola Sękowa, Wola Piotrowa, Karlików, Płonna
• Odnowiony cmentarz żydowski
• Dom Ludowy w Bukowsku; prezentacje utworów muzycznych charakterystycznych dla kultury regionu

Sąsiednie gminy

Komańcza, Rymanów, Sanok, Zagórz, Zarszyn

Gminy partnerskie

• Maizières-lès-Metz, gmina francuska
• Topoľovka, gmina słowacka

Transport

Przez gminę przebiega droga powiatowa nr 2212R Sanok – Bukowsko. Awaryjny objazd dla samochodów osobowych: Bukowsko – Nowotaniec – Pisarowce, a dla samochodów ciężarowych: Bukowsko – Karlików – Zagórz

Historia gminy

W 1898 gmina Bukowsko liczyła 25 642 osób oraz 3890 domów, w tym miasto Bukowsko liczyło 1006 mieszkańców (w tym wyznania mojżeszowego 715) i 110 domów na czele miasta stał burmistrz (ratusz przy ulicy Sanockiej nr 66 wg numeracji przed 1946), zaś wieś Bukowsko liczyła 1720 mieszkańców (w tym wyznania rzymskokatolickiego 1604 osoby) i 243 domy, na czele społeczności wiejskiej stał sołtys. Zarząd Gminy reprezentował wybieralny w wyborach wójt. Ostatnim wójtem do 1939 roku był Zenon Krziwkowicz-Poźniak (ziemianin). Do roku 1918 gmina graniczyła z węgierskim komitatem Zemplén, a do roku 1944 z Republiką Słowacką. 23 marca 1946 wieczorem kilka sotni UPA dokonało napadu rabunkowego na wsie leżące w obrębie gminy. Upowcy spalili wówczas budynki gminy Bukowsko, posterunek MO, urząd pocztowy i trzy mosty. Nałożyli również na mieszkańców kontrybucję w wysokości 1 mln. zł, która została wykonana. W nocy z 4 na 5 kwietnia, sotnie UPA dokonały kolejnego napadu na miasto Bukowsko oraz okoliczne wsie. Upowcy spalili większość budynków Bukowska, z których ocalał tylko kościół, plebania i 5 domów mieszkalnych. Ogółem banderowcy spalili tej nocy 420 zabudowań w Bukowsku, 125 domów w sąsiednim Nowotańcu i 110 budynków mieszkalnych w Nagórzanach, dach nad głową straciło w tym dniu ponad 3500 osób. Po tym napadzie większość mieszkańców musiała opuścić Bukowsko oraz pobliskie wsie udając się do Sanoka oraz Bażanówki i Jaćmierza. W trakcie napadu zostali zamordowani mieszkańcy Bukowska; Michał Bednarz 49 l., Andrzej Chrząszcz 46 l., rodzina Matuszkiewiczów, Stanisław Pituch 43 l., Stanisław Pleśniarski 34 l. i Wiktoria Słyszyk 34 l. W Bukowsku pozostawało do końca kwietnia tylko 15 osób. W listopadzie 1946 sotnia UPA dokonała trzeciego napadu, podczas którego zrabowano reszki mienia. W okresie okupacji wójtem gminy został obrany przez Niemców Ukrainiec Włodzimierz Mazur, syn przedwojennego urzędnika sądowego z Bukowska. Mazur organizował posterunki policji ukraińskiej w gminie, był doradcą organizacyjnym placówek Grenzschutzu i zabezpieczenia odcinka granicy ze Słowacją. Został na nim wykonany wyrok śmierci w lecie 1944 roku.

Od wiosny 2009 na terenie wsi Bukowsko, 5 km od jej centrum na Górze Wyszylas (590 m n.p.m.) powstaje farma wiatrowa Bukowsko.

Historyczny skład gminy Bukowsko

Gerichts-Bezirk, Powiat sądowy do roku 1918, w skład gminy wchodziły wsie:

• Adam Fastnacht Słownik historyczno-geograficzny ziemi sanockiej w średniowieczu. ISBN 83-88385-14-3

Zabytki sztuki znajdujące się na terenie gminy Bukowsko

Grupy etnograficzne

• Pogórzanie, Dolinianie, Łemkowie, Górale sądeccy (potomkowie powojennych osadników z okolic Nowego Targu i Śląska Cieszyńskiego)

Zobacz też

• gwara sądecka

Podobne nazwy miejscowości

• Gmina Dolne Bukowsko (Bukovsko Horne ) miasteczko w okręgu Czeskie Budziejowice, Czechy