Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Komańcza


Informacje o Komańcza:

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 49.338390

Współrzedne geograficzne E: 22.072027

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 13

Liczba ludności: 880

Tablice rejestracyjne: RSA

Oficjalna strona miejscowości

Dzielnice, Komańcza

  • Dzielnica: Dolny Koniec

  • Dzielnica: Górny Koniec

  • Dzielnica: Letnisko

Komańcza

Komańcza (ukr. Команьча) – wieś w południowo-wschodniej Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza, w Dolinie rzeki Osławicy i potoku Barbarka (dawniej Kumaniecki Potok). Siedziba gminy Komańcza.Stolica Republiki Komańczańskiej w latach 1918-1919 Od października 1939 r. do sierpnia 1944 r. wieś była siedzibą urzędu gminy w powiecie sanockim (Landkreis Sanok), w latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Komanycza, Crziemyenna pochodzi z roku 1512. W latach 1340-1772 ziemia sanocka w województwie ruskim. Następnie w latach 1772-1852 znajdowała się w cyrkule leskim, później sanockim. W początkach maja 1849 roku, w czasie Wiosny Ludów rozegrała się tu zwycięska bitwa partyzantów polskich nad wojskami Austrii. Do 1914 powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko. W pierwszych dniach listopada 1918 ukraińska ludność z Komańczy oraz okolicznych miejscowości opanowała linie kolejowe od Zagórza do Łupkowa oraz od Zagórza do Chyrowa, oraz ogłosiła powstanie Republiki Komańczańskiej, na czele której stanął jako prezydent Andrij Kyr.

Do 12 września 1939 roku na obszarze powiatu sanockiego województwa lwowskiego, wieś stanowiła garnizon macierzysty Batalionu KOP "Komańcza". W 1939 r. Batalion KOP "Komańcza" w ramach 2 Pułku Piechoty KOP "Karpaty" toczył walki obronne. Prawie wszystkich Żydów wywieziono do obozu zagłady w Zasławiu. Dziś warto zwiedzić miejsce katastrofy samolotu z okresu II wojny światowej.

Toponimia nazwy

  • locandi de novo villiam super fluvio Komanycza dicto, que villam vocabitur Crziemyenna ... in fluvium Comancza, ' – rok 1512
  • de Komancza – rok 1524
  • z Komańczej, w Komańczy - 1561
  • z Komańcze - 1621
  • wsi Komanczy - 1786
  • Komancza - 1794
  • Komanča - 1860
  • Komańcza – XIX wiek

Nazwa miejscowości może sięgać okresu staroruskiego, wieś miała się nazywać Krzemienna (przymiotnik krzemienny - "kamienisty"), lecz z czasem przyjęła się nazwa Komańcza, od nazwy rzeki Komańcza, później Kumanieckiego Potoku (dawniej Barburka; obecnie Barbarka). Nazwa może pochodzić od starosłowiańskiego *Komanec - " członek plemienia turańskiego Ko(u)manów, inaczej Połowców, żyjącego na terenie Rusi w XI-XIII wieku". Miejscowość leżała przy starym szlaku handlowym Sanok-Przełęcz Łupkowska. Ewentualnie nazwa pochodzi od nazwy osobowej Komanec (Koman, n.os. notowana w XV wieku w pobliskiej wsi Szczawne - która z kolei może pochodzić j.w.) z sufiksem -ja.

Zabytki

Na uboczu wsi znajduje się klasztor nazaretanek, który był miejscem internowania kardynała Stefana Wyszyńskiego od 27 października 1955 do 26 października 1956, czyli jak powiadają siostry: "zapowiedź przyjazdu przyszła w Święto Chrystusa Króla i wyjazd nastąpił po roku, w ten dzień". Tutaj 16 maja 1956 w święto Andrzeja Boboli napisał prymas Polski tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego 1955-1956. Pokój, w którym mieszkał kardynał, jest udostępniany zwiedzającym.

Wieś leży na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.

  • Dawna greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Opieki Matki Bożej wybudowana w 1802 r. (od 1963 r. cerkiew prawosławna). W roku 1834 wzniesiono dzwonnicę bramną, a w 1836 r. odbudowano zakrystię. Cerkiew była wielokrotnie remontowana. Z dawnego wyposażenia do 2006 roku zachował się ikonostas z 1832 r. Cechą szczególną jest usytuowanie zakrystii na przedłużeniu sanktuarium, na osi wzdłużnej cerkwi. Cerkiew w Komańczy wraz z dzwonnicą stanowiła jeden z trzech zachowanych (obok Turzańska i Rzepedzi) przykładów wschodniołemkowskiego (tzw. osławskiego) budownictwa sakralnego. 13 września 2006 cerkiew wraz z wyposażeniem doszczętnie spłonęła, strażakom udało się uratować jedynie zabytkową dzwonnicę. Następnego dnia arcybiskup Adam Dubec zapowiedział odbudowę cerkwi w kształcie sprzed pożaru i 14 października 2008 celebrował w nowej cerkwi liturgię (cerkiew w stanie surowym bez okien i podłogi, bez ikonostasu i polichromii). 14 października 2010 całkowicie odbudowaną cerkiew poświęcił metropolita warszawski i całej Polski, arcybiskup Sawa.
  • Greckokatolicka cerkiew parafialna pw. Opieki Matki Bożej. Została ona przeniesiona ze wsi Dudyńce w 1988 roku i ustawiona na piętrowej murowanej podstawie. Przy cerkwi znajdowało się do niedawna muzeum kultury łemkowskiej, jednak brak miejsca spowodował, że zostało ono zlikwidowane. Sprzęt codziennego użytku Łemków, który znajdował się w muzeum, został częściowo przeniesiony do skansenu w Sanoku, a częściowo rozdany ludziom.

Religia

W Komańczy istnieją dwie cerkwie i jeden kościół:

  • cerkiew prawosławna pw. Opieki Matki Bożej (parafialna).
  • cerkiew greckokatolicka (po II wojnie światowej wyznawcy religii greckokatolickiej mieli odprawiane swoje nabożeństwa w kościele katolickim, gdyż ich wiara była zakazana, a ich cerkiew władze karnie – za "szerzenie ukrainizmów" – przekazali parafii nielicznej tam ludności prawosławnej. Nowa cerkiew greckokatolicka została wybudowana drogą obejścia zakazu władz w latach 1985-88. Codziennie odbywają się liturgie, w niedziele uczęszcza ok. 200 osób).
  • kościół rzymskokatolicki (parafia łacińska w Bukowsku do 1947) pw. św. Józefa oraz kaplica w klasztorze sióstr nazaretanek; kościół katolicki w Komańczy został zbudowany w 1927 roku, podczas wojny spłonął, po wojnie wybudowano nowy, drewniany kościół. Częściowo do jego budowy użyto drewna z rozbieranych po wojnie cerkwi greckokatolickich.

Do roku 1939 Żydzi z Komańczy należeli do kahału w Bukowsku, we wrześniu 1942 roku zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego w Zasławiu i tam straceni.

Ciekawostką jest organizowanie wspólnych uroczystości, np. procesja Bożego Ciała rokrocznie ma swój początek w kościele katolickim, aby zakończyć się w cerkwi greckokatolickiej, przy czynnym współudziale nie tylko wyznawców, ale i ich duchownych. 13 września 2006 cerkiew prawosławna spłonęła; została odbudowana w latach 2008-2010.

Metryki

  • unickie
    • Liber natorum 1784-1858, 1858-1891
    • Liber copulatorum 1784-1879, 1776-1886, 1784-1851
    • Liber mortuorum 1784-1851, 1784-1909, 1900-1911, 1921-1922
  • rzymskokatolickie
    • Liber natorum, copulatorum et mortuorum 1784-1947

Turystyka

We wsi znajdują się dwie większe bazy noclegowe:

  • Schronisko PTTK (dawniej Podkowiata),
  • prywatne schronisko Orkiestry św. Mikołaja, w którym odbywały się w ostatnich latach spotkania polskiej Rodziny Tęczy.
  • Pod Kominkiem - restauracja istniejąca od 1968 r,w 2006 zmodernizowana - dobudowano miejsca hotelowe. W pobliżu restauracji zginął bieszczadzki artysta-rzeźbiarz Jędrek Połonina.
  • Od roku 1995 w Komańczy na początku sierpnia odbywają się Spotkania Przygraniczne Polski i Słowacji Komańcza-Medzilaborce. Festynowi towarzyszą występy zespołów folklorystyczny i popowych z Polski i Słowacji.

Szlaki piesze

POL Szlak czerwony.svg Tokarnia (778 m n.p.m.) – Przybyszów – Kamień (717 m n.p.m.) – Komańcza – PrełukiDuszatyn – Jeziorka Duszatyńskie – Chryszczata (997 m n.p.m.) (Główny Szlak Beskidzki) POL Szlak zielony.svg Komańcza – Dołżyca – Garb Średni (822 m n.p.m.) – Kanasiówka (823 m n.p.m.) – Moszczaniec

Bibliografia

  • Adolf Bajgier – "Bitwa pod Komańczą" – z serii: Z tajemnic stuleci. Wydawnictwo "Żołnierza Polskiego", Warszawa 1991.
  • "Gdy pod Komańczą walczyli powstańcy""Podkarpacie", nr 51-52(989-990), Krosno 1989.
  • Seweryn Łusakowski – "Pamiętnik". PIW Warszawa 1953.
  • Stanisław Kryciński – "Cerkwie w Bieszczadach". Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2005.

Kody pocztowe, Komańcza (wyświetlono 1/1)

Ocena internautów miejscowości Komańcza
Średnia ocena: 4.8
liczba ocen: 26

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Komańcza, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Komańcza

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 01:46:22

Szybka zmiana regionu Polski