Morochów

Morochów (w latach 1977-1981 Mroczków) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zagórz.W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

W 1402 w dokumentach pojawia się nazwa Morochowa. Z dokumentu z 1468 dowiadujemy się o przeprowadzeniu granicy między Porażem, Czaszynem i Morochowem. W XVII w. właścicielem Pielni był Jan Morochowski prawdopodobnie pochodzący z tej miejscowości. Do 1914 powiat sądowy w Sanoku, gmina Bukowsko. W 1898 wieś liczyła 373 mieszkańców oraz 59 domów, pow. wsi wynosiła 5,09 km². Morochów graniczy z Zawadką.

W miejscowości znajduje się drewniana cerkiew z 1837, początkowo greckokatolicka, od 1961 prawosławna. Świątynia była siedzibą parafii greckokatolickiej dekanatu sanockiego, a następnie bukowskiego, do której należały wsie: Kulaszne, Mokre, Zawadka, Wysoczany i Kożuszne.

Od listopada 1918 do stycznia 1919 Morochów wchodził w skład Republiki Komańczańskiej.

We wrześniu 1944 podczas operacji dukielsko-preszowskiej we wsi stacjonowała niemiecka 96. Infanterie-Division (XXIV. Panzerkorps) broniąca pozycji przed nacierającym od wschodu radzieckim 67 Korpusem piechoty oraz 167 i 129 Korpusem strzelców (107 Dywizji Piechoty).

Morochów jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie, kopalnie ropy naftowej istniały tu przed 1884.

Od 2002 w Morochowie odbywają się na przełomie lipca i sierpnia warsztaty artystyczne w ramach Szkoły Dziedzictwa Kulturowego Pogranicza. Organizatorem warsztatów jest Cieszyńskie Studio Teatralne oraz Stowarzyszenie na Rzecz Odnowy i Współistnienia Kultur "Sałasz". Miejscem spotkań jest stara wyremontowana stodoła na skraju wsi. Na deskach morochowskiej "stodoły" wystawiane były m.in. "Historia Konia" wg Lwa Tołstoja, Tryptyk Chasydzki "Jak Fajwł szukał samego siebie", "Ballady Dziadowskie" lubeskiego teatru Tomasza Rokosza, "Dobosz" wg Stanisława Vincenza.

Obiekty sakralne

• Prawosławna (dawniej greckokatolicka) cerkiew Ofiarowania Pańskiego, wybudowana ok. 1837, na fundamentach starszego kościoła. Parafia unicka obejmowała miejscowości Mokre, Niebieszczany, Ratnawicę, Zawadkę Morochowską i Poraż. Była częścią eparchii przemyskiej, od 1934 pod kuratelą AAŁ. W 1961 budynek został przekazany Cerkwi prawosławnej i obecnie jest siedzibą miejscowej parafii.
• Rzymskokatolicka kaplica filialna parafii w Porażu. Dawniej Morochów należał do parafii niebieszczańskiej. Kaplica otrzymała wezwanie św. Jana z Dukli.

Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców z XIX wieku: Barniat, Bendza, Bogacz, Bojko, Braczko, Wowczak, Wolonczuk, Haman, Harmacz, Danko, Dziulik, Dubik, Jaskółka, Kasprzyk, Kozak, Kondrat, Kiełtyka, Madej, Mołczan, Oksa, Osnawski, Ostrowski, Perun, Piszko, Popowicz, Potelicki, Radecki, Sas, Sencio, Semenyk, Semczyk, Uram, Fal, Chrustawka, Cap, Capik, Szamra, Sztuka, Adamowski.

Metryki

(unickie)

• Liber natorum - 1791 - 1829, 1831 - 1835, 1837 - 1845
• Liber copulatorum - 1793, 1795 - 1800, 1821 - 1830, 1833 - 1835, 1837 - 1845
• Liber mortuorum 1791 - 1810, 1821 - 1830, 1837 - 1845

Zobacz też