Niebieszczany

Niebieszczany – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok. W roku 2006 wieś liczyła 2500 mieszkańców oraz 491 domów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Wieś na Pogórzu Bukowskim wymieniona już w 1376 r. jako Najna lub Nana, została następnie lokowana przywilejem królewskim na prawie magdeburskim w roku 1430 przez Fryderyka z Miśni. Pierwszym właścicielem wsi był Fryderyk Myssnar z Miśnii. W 1460 powstaje fundacja Fryderyka Jaćmirskiego Myssnara z Miśnii, miecznika sanockiego, właściciela Jaćmierza i Niebieszczan dla kościoła. Po nim kolejno jego synowie Mikołaj, Jan (stolnik lwowski) i Leonard ( z Pobiedna, wojski sanocki), którzy używali nazwiska Niebieszczańscy. W roku 1461 Jan Myssnar Jaćmirski właściciel miejscowego obronnego dworu uposaża parafię w Niebieszczanach o kolejne dotacje. Po Jaćmirskich właścicielami wsi są Drohojowscy, protestanci, którzy w II poł. XVI wieku zamienią kościół na zbór kalwiński. Zbór w Niebieszczanach przetrwał do roku 1621, kiedy to na mocy wyroku sądu królewskiego Drohojowscy zmuszeni byli oddać świątynię katolikom. W roku 1712 powstał drugi drewniany kościół, rozebrany w roku 1926. W roku 1745 parafię wizytował biskup przemyski Wacław Hieronim Sierakowski. Przez cały wiek XIX do roku 1939 większościową własność ziemska należała do p. Truskolaskich oraz Wiktorów. W roku 1900 wieś liczyła 1782 mieszkańców, całkowita pow. wsi wynosiła wówczas 1328 ha .

Zimą 1846 wieś wzięła czynny udział w rzezi galicyjskiej.

Podczas II wojny światowej działała w Niebieszczanach V Placówka Armii Krajowej wchodząca w skład Obwodu Sanok. Jej dowódcą, do aresztowania w czerwcu 1944 roku, był sierżant Władysław Szelka ps. "Borsuk", a następnie Jerzy Jasiński ps. "Kadłubek".

W okresie 1945-1946 w Niebieszczanach mieściła się kwatera antykomunistycznego Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ o kryptonimie "ZUCH", podległego pod Oddział III, Komendy Okręgu VII (Kraków), której dowódcą był kpt. Antoni Żubryd.

Od roku 1926 działa nieprzerwanie jedno z najstarszych kół gospodyń wiejskich.

We wsi funkcjonuje obecnie szkoła gimnazjalna do której uczęszcza 400 uczniów.

Archeologia

Na terenie byłego majątku Morawskich znajdują się pozostałości obwarowań ziemnych (wałów i bastionów) bliżej nieznanej fortecy oraz pozostałości dworku z XIX w. Badania archeologiczne prowadzono tu w roku 1972 wydobyły podczas wykopalisk przedmioty datowane na okres od XVI-XVII wieku.

Religia

• Parafia św. Mikołaja w Niebieszczanach

Ludzie związani z Niebieszczanami

• Tomasz Morawski (ur. 24 października 1950 w Niebieszczanach) Konsul Honorowy RP w Quito (Ekwador); publikacje Tomasz Morawski. "Więźniowie. Ekwador, kokaina i..." ISBN:978-83-7506-270-0.

Zobacz też

• Zymbertowa
• Pogórzanie wschodni