Smolnik (powiat sanocki)

Smolnik (ukr. Смільник) – wieś w Polsce położona na prawym brzegu Osławy leży w wąskiej górskiej dolinie, województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Geografia

Wieś graniczy z Wolą Michową.

Przez wieś prowadzi częściowo utwardzona droga do wsi Rzepedź.

Na zboczu grzbietu Maguryczne nad Smolnikiem funkcjonuje schronisko turystyczne i trawiaste lądowisko dla samolotów i szybowców.

Historia

Wieś lokowana na prawie wołoskim w roku 1511 przez hetmana koronnego i wojewodę krakowskiego Mikołaja Kamienieckiego. W roku 1565 wieś liczyła 28¾ łana powierzchni. Do roku 1772 województwo ruskie, ziemia sanocka. Od 1772 należał do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w Galicji, następnie do 1918 powiat leski. W roku 1876 wieś liczyła 1032 mieszkańców (w tym 53 Żydów) oraz 156 domów. Od listopada 1918 do stycznia 1919 Republika Komańczańska. Po II wojnie światowej górska wieś była schronieniem dla oddziałów UPA. Została częściowo zniszczona, po wojnie odbudowana.

Religia

Parafia łacińska w Bukowsku do roku 1947, obecnie w Komańczy. Parafia unicka w miejscu, diecezja przemyska, dekanat jaśliski, do roku 1947 parafia obejmowała jeszcze Mików.

W niewielkim Smolniku żyją dziś mieszkańcy należący aż do pięciu wyznań: rzymskokatolicy, grekokatolicy, prawosławni, Świadkowie Jehowy oraz wyznawcy Kryszny.

Transport

Wieś leży w pobliżu drogi wojewódzkiej nr 897. Przez wieś prowadzi droga do Mikowa i dalej do Rzepedzi. Aby dotrzeć tędy do Rzepedzi należy przeprawić się przez brody na Osławie. Do Smolnika dociera kolej wąskotorowa. W 2009 roku wybudowano peron na stacji kolejki leśnej i przywrócono ruch pociągów. Peron umiejscowiony jest przy rozgałęzieniu torów do Rzepedzi, Nowego Łupkowa, Cisnej. Przez Smolnik prowadzi czarno-żółty pieszy szlak turystyczny Szlak śladami dobrego wojaka Szwejka z Przełęczy Radoszyckiej do Komańczy i dalej w kierunku Sanoka.

Smolnik w literaturze

• Łuny w Bieszczadach. W połowie marca 1947 nieopodal wsi UPA dokonała masakry 14 żołnierzy Wojska Polskiego z 34 pułku piechoty, w większości rannych. Jeńców obdartych z mundurów, w samej tylko bieliźnie, ze śladami tortur, ścinano toporem na specjalnie przygotowanym klocu. Egzekucji dokonywali młodzi upowcy, dla których był to "chrzest bojowy". Sotenny "Chrin" własnoręcznie z pistoletu zabił dowódcę kompanii porucznika Wierzbickiego. Opis ten został przez autora wymyślony na potrzeby opowiadania i nie znalazł potwierdzenia w badaniach historyków. . W roku 1961 na podstawie powieści w plenerach Smolnika nakręcono film E.i Cz. Petelskich Ogniomistrz Kaleń.

• Stanisław Żurek - "UPA w Bieszczadach", Wrocław 2007 ISBN 978-83-89684-14-1