Tokarnia (powiat sanocki)

Tokarnia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko na Pogórzu Bukowskim.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.

Położenie

Wieś leży na północno-wschodnim stoku lesistego pasma Bukowicy nad źródłami Sanoczka. Granicę wsi stanowi grzebiet Bukowica oraz potoki Obszary i Rostoki ( dopl. Sanoczka). Na północnym zachodzie graniczy z Bukowskiem.

Historia

Od 1340 do 1772 Ziemia sanocka, Województwo ruskie. Od 1772 do 1852 cyrkuł leski następnie sanocki. Od 1867 powiat sanocki, gmina Bukowsko w Galicji. Wcześniejsze nazwy : 1526 Thokarnya, 1552 Thokarnia.

Od 1539 własność Mikołaja Herburta Odnowskiego z Felsztyna. Wieś liczyła wtedy 17 mieszkańców, posiadała młyn, sołtysa i księdza. Wieś lokowana na prawie wołoskim.

W XIX wieku wieś należała do Katarzyny z Bołoz-Antoniewiczów Romaszkanowej, żony Piotra Romaszkana, od której w 1832 roku zakupili ją małżonkowie Wiktor (1792-1840) i Łucja z Ostaszewskich (1802-1894) Gniewoszowie. Po nich dziedzicem Tokarni był ich syn Feliks z Oleksowa Gniewosz (1836-1901). W 1916 syn tegoż Feliksa Gniewosza, Wiktor Gniewosz, odsprzedał swe dobra w Tokarni Eustachemu Ścibor-Rylskiemu.

W roku 1898 wioska liczyła już 430 mieszkańców zamieszkujących 68 domów. Poza działalnością rolniczą pod koniec XIX wieku rozpoczęto w Tokarni wydobycie ropy naftowej, kopalnia w dolinie potoku Sanoczek. Własność szlachecka, dobra rodu Gniewoszów. W okresie drugie wojny światowej działał tu oddział partyzacki krp. "Południe", Komenda Obwodu AK Sanok. Po roku 1944 część ludności rusińskiej wyjechała na Ukrainę natomiast pozostali zostali przesiedleni do powiatu gdańskiego, okolice Bytowa.

Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców XVIII/XIX wiek: Bierówka, Celep, Dewerenda, Dyrcz, Falter, Hołak, Luberda, Leszanty, Misko, Mirek, Makara, Makawa, Janicki, Kuncio, Korabik, Kril, Konik, Kuryl, Kuryło, Padubiński, Ostafi, Pańko, Piszczatyn, Podwapiński, Roman, Romaniak, Sadowski, Szpynda, Śliz, Szczerba, Szponda, Szuszko (lub Suszko), Tais, Tauftar, Tylawski, Wutzke.

Religia

Na miejscu była parafia greckokatolicka oraz drewniany kościół pw. Św. Michała Archanioła (wcześniej pw. Zaśnięcia Najświętszej Dziewicy Marii). Kościół liczył w roku 1785, 280 grekokatolików, w roku 1936, 612 wiernych. Parafia łacińska mieściła się w Bukowsku.

Bibliografia

• Prof. Adam Fastnacht, "Osadnictwo Ziemi Sanockiej",
• Metryki rzymskokatolickie od roku 1784
• Metryki greckokatolickie z lat 1785-1859

Zobacz też

• Inne miejscowości o nazwie Tokarnia