Nowa Dęba

Nowa Dęba – miasto w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim, siedziba władz miejsko-wiejskiej gminy Nowa Dęba.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnobrzeskiego.

Geografia

Miasto położone jest wśród lasów Puszczy Sandomierskiej przy drodze krajowej 9E371 . Przez południowe krańce miasta przebiega odcinek drogi wojewódzkiej 872.

Demografia

Liczba mieszkańców miasta: 11 310, całej gminy Nowa Dęba: 18 301.

Gospodarka

W mieście znajdują się tereny należące do Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej "EURO-PARK WISŁOSAN", w której znajdują się m.in. Zakłady Metalowe "Dezamet" wchodzące w skład Grupy Kapitałowej Bumar. W pobliżu miejscowości znajduje się duży poligon wojskowy należący do jednostki wojskowej nr 2090 (m.in. wynajmowany na ćwiczenia wojsk NATO).

Historia

Powstanie Nowej Dęby było ściśle związane z założeniem na terenach Puszczy Sandomierskiej Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wtedy to właśnie postanowiono wybudować w niewielkiej wsi Dęba wytwórnie amunicji nr 3. Jej budowniczym i pierwszym dyrektorem był płk. Jan Szypowski, pseudonim "Leśnik", wcześniejszy wicedyrektor Wytwórni Amunicji nr 2 w Skarżysku Kamiennej. Wpływ na decyzję miał właśnie istniejący w pobliżu poligon wojskowy, na którym można było przeprowadzać próby z amunicją, oraz bliskość zakładów przemysłu metalowego i chemicznego. Pieniądze na budowę fabryki pochodziły z francuskiej pożyczki zbrojeniowej. W roku 1938 rozpoczęto budowę osiedla mieszkaniowego dla przybywających z różnych stron Polski fachowców, głównie kadry technicznej. Oprócz infrastruktury technicznej powstało osiedle mieszkaniowe, szkoła, szpital, stołówka oraz basen kąpielowy o wymiarze 50 m. Po wybuchu II wojny światowej Dębę zajęli Niemcy, którzy dostosowali fabrykę do swoich celów. Na terenach dębskiego poligonu wraz ze swoimi żołnierzami ćwiczyła armia generała Paulusa, bezpośrednio przygotowująca wyprawę na Związek Radziecki. Tematem spornym jest, czy sam Paulus w ogóle w Dębie się pojawił. Badania przeprowadzone w Archiwum Bundesarchiv-Militararchiv we Freiburgu w roku 2008, ostatecznie wykazały, że gen. Friedrich Paulus nigdy na terenie Dęby nie przebywał. W roku 1944 do Dęby wkroczyła Armia Radziecka. Po wojnie fabryka została odbudowana i przekształcona w przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Zakłady Metalowe DEZAMET. Wtedy właśnie nastąpił największy rozwój tego zakładu oraz miejscowości. Zakłady Metalowe obok wyrobów zbrojeniowych produkowały żelazka, gofrownice, silniki motocyklowe, motorowerowe i łodziowe. W 1957 roku powstał drugi ważny zakład – Spółdzielnia Inwalidów „Zjednoczenie”, która na stałe związała się z miastem, pełniąc również ważną rolę społeczną, jaką jest integracja osób niepełnosprawnych z resztą mieszkańców miasta. Nadanie praw miejskich Dębie miało miejsce 31 grudnia 1961 roku. Wtedy też zmieniono nazwę na Nowa Dęba. Obecnie jedna z ulic Nowej Dęby oraz Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych noszą imię płk. Jana Szypowskiego ("Leśnika").

Placówki kulturalne

• Samorządowy Ośrodek Kultury – 39-460 Nowa Dęba, ul. Żeromskiego 2
• Niepaństwowa Szkoła Muzyczna I st. w Nowej Dębie – 39-460 Nowa Dęba, ul. Żeromskiego 2

Miasta partnerskie

• Fermoy
• Ploemeur
• Suhowola
• Komarno