Augustów

Augustów – miasto w województwie podlaskim, siedziba powiatu augustowskiego i gminy Augustów.

W latach 1975–1998 miasto należało do województwa suwalskiego.

Geografia

Położenie

Wg podziału fizycznogeograficznego miasto jest położone w zachodniej części Równiny Augustowskiej, wchodzącej w skład Pojezierza Litewskiego, nad rzeką Nettą, pomiędzy jeziorami Necko, Białym i Sajno. Augustów od wschodu, południa i północy otoczony jest Puszczą Augustowską, leżącą w znacznej części (ponad 114 tys. ha) na terenie Zielonych Płuc Polski.

Pod względem administracyjnym Augustów leży w centrum powiatu augustowskiego w północnej części woj. podlaskiego. Sąsiaduje z gminami: Augustów (wiejska), Nowinka, Płaska, Rajgród, Lipsk.

Augustów wchodzi w skład Suwalszczyzny. Językowo leży na obszarze gwary suwalskiej, będącej częścią dialektu mazowieckiego. Miasto znajduje się także na obszarze Euroregionu Niemen.

Odległości

Odległość do granic państwowych w linii prostej wynosi w przybliżeniu: z Białorusią - 35 km, Litwą - 37 km, Rosją - 60 km.

Odległości drogowe do większych miast w Polsce i sąsiednich państwach:

• Suwałki - 33 km
• Ełk - 45 km
• Grodno (Białoruś) - 80 km
• Białystok - 89 km
• Olsztyn - 196 km
• Wilno (Litwa) - 214 km
• Kaliningrad (Rosja) - 231 km
• Warszawa - 254 km
• Gdańsk - 366 km

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002 Augustów ma obszar 80,93 km², w tym:

• użytki rolne: 27%
• użytki leśne: 35%

Miasto stanowi 4,88% powierzchni powiatu. W 2010 Augustów zajmował pod względem powierzchni 47 miejsce w kraju i 2 w woj. podlaskim.

W 1973 do Augustowa przyłączono miejscowości: Przewięź, Sajenek, Studzieniczna, Swoboda i Wojciech oraz obszar lasów państwowych (fragment Puszczy Augustowskiej) o powierzchni 1674 ha wraz z jeziorami: Białe Augustowskie, Rospuda Augustowska, Sajenek, Staw Sajenek, Sajno i Studzieniczne. W związku z tym zwarta zabudowa miejska zajmuje tylko niewielką część w centrum obszaru administracyjnego miasta, zaś większość powierzchni miasta stanowią lasy i jeziora.

Osiedla, ulice

Wg rejestru TERYT w Augustowie w 2011 istniały 294 ulice oraz 12 integralnych części miasta: Borki, Klonownica, Kolonia Augustowska, Lipowiec, Przewięź, Sajenek, Studzieniczna, Swoboda, Wojciech, Wójtowskie Włóki, Wypusty, Zarzecze.

Inny podział na osiedla i dzielnice:

• Rynek Zygmunta Augusta
• Os. Przy Lesie
• Os. Norwida
• Os. Wojska Polskiego
• Os. Baraki
• Os. Lipowiec
• Os. Południe
• Os. Wypusty
• Os. Śródmieście
• Os. Bema
• Os. Klonownica
• Os. Silikaty
• Os. Zarzecze
• Os. Glinki
• Os. Ślepsk
• Os. Konopnickiej
• Os. Borki
• Studzieniczna
• Sajenek
• Wojciech
• Przewięź

Demografia

Według danych z grudnia 2010 miasto liczyło 30 351 mieszkańców.

W 2010 miasto zajmowało pod względem liczby ludności 147 miejsce w kraju i 4 w woj. podlaskim.

Ludność Augustowa na przestrzeni wieków

Zmiany liczby ludności Augustowa od XVII w. do czasów współczesnych

(*) - dane szacunkowe

Historia

Do końca XIII wieku tereny dzisiejszego Augustowa należały do ziem zamieszkiwanych przez plemię Jaćwignów, pokonanych ostatecznie w 1283 roku przez zakon krzyżacki. Po upadku Jaćwieży ziemie te wyludniły się i nie były zasiedlane do roku 1422, kiedy to pokój melneński ustalił przebieg granic na tym terenie i zaczęła się ponowna kolonizacja. Pod koniec XIV wieku nad rzeką Nettą istniał niewielki zamek krzyżacki Metenburg, doszczętnie zniszczony przez wielkiego księcia Witolda w 1392 roku, jednak nie jest pewne, czy był zlokalizowany w obrębie współczesnego miasta.

Według legendy Augustów zawdzięcza swoje powstanie pierwszej schadzce Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny, dla upamiętnienia której król założył w jej miejscu miasto. W istocie pierwsza pisana wzmianka o osadzie nad Nettą pochodzi z 1496 roku i dotyczy komory pobierającej cło u przeprawy rzecznej. W 1526 roku powstała tu karczma wystawiona przez Jana Radziwiłła na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Litwy i Białorusi do Prus, Warszawy i Krakowa.

Do wytyczania osady na północnym brzegu Netty skierowano w 1550 roku starostę knyszyńskiego Piotra Chwalczewskiego oraz architekta i inżyniera Joba Preytfusa. Augustów prawa miejskie magdeburskie otrzymał dopiero 17 maja 1557 roku od króla Zygmunta Augusta. Do roku 1569 Augustów należał terytorialne do Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1570 roku powstało starostwo augustowskie jako "separatum" ze starostwa knyszyńskiego. Po kilku latach prężnego rozwoju nastąpiła seria działań wojennych, doprowadzająca miasto do ruiny. Podczas potopu szwedzkiego miasto spalili zbuntowani Tatarzy z wojsk Jana Kazimierza, którzy byli niezadowoleni z podziału łupów z bitwy pod Prostkami (1656). W czasie trzeciej wojny północnej (1700-1721) w Augustowie stacjonowały w różnym czasie wojska polskie, szwedzkie, rosyjskie, saskie i brandenburskie. Wojska, oprócz zniszczeń, przyniosły zarazę (1710), która zdziesiątkowała miejscową ludność.

W 1795 roku miasto zajęli Prusacy, a w latach 1807 i 1812 wojska napoleońskie. Lekką poprawę rozwoju przyniósł XIX wiek. Po Kongresie wiedeńskim w roku 1815 Augustów znalazł się w granicach Królestwa Polskiego (Kongresowego). Został stolicą nowo utworzonego województwa augustowskiego, a od 1837 roku guberni augustowskiej. Urzędy tymczasowo umieszczono w Suwałkach z braku odpowiednich budynków. Projekty rozbudowy Augustowa w stylu klasycystycznym opracował Henryk Marconi. W roku 1825 pod kierunkiem Ignacego Prądzyńskiego rozpoczęto budowę Kanału Augustowskiego.

Rozwój Augustowa został przerwany przez wybuch powstania listopadowego. W okolicach Augustowa toczyły się walki, zaś miasto przechodziło z rąk do rąk. Po powstaniu nie zrealizowano planów rozbudowy miasta. Kanał Augustowski ukończono w 1839 roku, jednak nie zyskał on planowanego znaczenia gospodarczego. Również w czasie powstania styczniowego w okolicach Augustowa toczyły się walki, podczas których szczególnie zasłynął oddział pod dowództwem Józefa "Wawra" Ramotowskiego. W roku 1899, w związku z budową koszar carskich, Augustów uzyskał połączenia kolejowe. W XIX wieku w regionie kwitł przemyt, spowodowany bliskim położeniem miasta z granicą Prus i Rosji.

Zniszczenia przyniosły miastu I i II wojna światowa. W lipcu 1945 roku Armia Czerwona, NKWD, Smiersz wspólnie z UB przeprowadziły tzw. obławę augustowską w celu wyłapania żołnierzy podziemia niepodległościowego. Sowieci utworzyli w okolicy sieć obozów filtracyjnych, gdzie przetrzymywali Polaków pod gołym niebem, skrępowanych drutem kolczastym w dołach zalanych wodą. Od połowy lat dwudziestych XX wieku Augustów stał się popularnym letniskiem. Od 1993 roku miasto posiada status uzdrowiska (bogate złoża borowiny, w okolicy źródła wody mineralne).

Architektura

Zabytki

Obiekty z terenu Augustowa wpisane do rejestru zabytków:

• Kanał Augustowski (1824-1839) - najważniejszy zabytek regionu, w 2007 uznany za pomnik historii, oryginalne są śluzy Przewięź i Swoboda (obie z lat 1826-1827), położone przy administracyjnych granicach miasta, śluza Augustów powstała w latach 1947-1948 obok pierwotnego obiektu.
• Układ urbanistyczny centrum miasta z XVI-XIX w. (częściowo).
• Stara Poczta (1829) - ul. Wybickiego 1, klasycystyczny kompleks dawnej poczty projektu Henryka Marconiego, obecnie szkoła muzyczna.
• Budynek Zarządu Portu (1829) - ul. 29 Listopada 5a (nazywanym błędnie dworkiem Prądzyńskiego), mieści się w nim Dział Historii Kanału Augustowskiego, wchodzący w skład Muzeum Ziemi Augustowskiej.
• Budynek Zarządu Wodnego (1903) - ul. 29 Listopada 5.
• Oficerski Yacht Club (1935) - Al. Kardynała Wyszyńskiego 1, modernistyczny obiekt hotelowy nad Jeziorem Białym Augustowskim.
• Dom Turysty (1939) - ul. Sportowa 1, modernistyczny hotel na Białej Górze nad jeziorem Necko, zaprojektowany przez Macieja Nowickiego, współtwórcę gmachu ONZ w Nowym Jorku, obecnie Zajazd Turystyczny Hetman.
• Park miejski na Rynku Zygmunta Augusta.
• Kamienica przy Rynku Zygmunta Augusta 28 (1800-1801) - najstarszy zachowany budynek w Augustowie (w grudniu 1812 roku nocował w niej Napoleon Bonaparte).
• Kilkanaście kamienic z przełomu XIX i XX w. przy Rynku Zygmunta Augusta, ul. 3 maja i ul. Wojska Polskiego.
• Dworzec kolejowy na stacji Augustów (1897) w dzielnicy Lipowiec.
• Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa (1906-1911) - ul. 3 Maja, kościół w stylu eklektycznym.
• Kościół MB Częstochowskiej (koniec XIX w.) - ul. Kardynała Wyszyńskiego 2A, zbudowany jako cerkiew garnizonowa.
• Cmentarz parafialny w Augustowie (pocz. XIX w.) - ul. Zarzecze, najstarszy nagrobek pochodzi z 1839, na cmentarzu jest też kilka żeliwnych nagrobków z poł. XIX w., odlanych w Hucie Sztabińskiej.
• Kaplica Grobowa Truszkowskich (1832) - drewniana, położona na cmentarzu parafialnym.
• Cmentarz żołnierzy radzieckich z II wojny światowej - ul. Zarzecze, obok cmentarza parafialnego.
• Zespół sakralny w Studzienicznej w sanktuarium Matki Bożej Studzieniczańskiej - w skład zespołu wchodzi m.in.:
  • drewniany kościół MB Szkaplerznej (1847)
  • murowana neorenesansowa kaplica Najświętszej Marii Panny (1872)
• Cmentarz parafialny w Studzienicznej (XIX w.)

We wsi Jaminy (gm. Sztabin) znajduje się drewniany kościół z 1780, który do roku 1845 stał w Augustowie w miejscu obecnej Bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Obiekty historyczne

Obiekty o wartości historycznej z terenu Augustowa, które nie znajdują się w rejestrze zabytków:

• Koszary (lata 90. XIX w.) - dawne obiekty wojskowe na os. Bema, w dwudziestoleciu międzywojennym zajmowane przez 1 Pułk Ułanów Krechowieckich, po II wojnie światowej przeznaczone na cele mieszkaniowe, edukacyjne i przemysłowe. Zachowały się oryginalne drewniane i murowane budynki.
• Budynek II Liceum Ogólnokształcącego (1927) - al. Kardynała Wyszyńskiego, wybudowany na potrzeby seminarium nauczycielskiego, pierwszej szkoły średniej w Augustowie.
• Willa Jana Zasztowta (lata 20. XX w.) - nad jeziorem Necko, styl modernistyczny.
• Budynek Gimnazjum nr 1 (1931) - ul. Młyńska.
• Yacht Club Polski (1934) - półwysep Dąbek nad Jeziorem Białym, drewniany pensjonat, nazywany też Willą Prezydenta (wypoczywał w nim prezydent Ignacy Mościcki).
• Zabudowania tartaku i domy pracowników - położone w dzielnicy Lipowiec, w tym drewniany budynek w stylu zakopiańskim przy ul. Tartacznej (1937), mieszczący dawniej klub.
• Budynek Szkoły Podstawowej nr 4 (1938) - ul. Marii Konopnickiej, styl modernistyczny.
• Drewniane domy wybudowane w dwudziestoleciu międzywojennym z przeznaczeniem m.in. na wille i pensjonaty letniskowe, zwłaszcza w dzielnicy Zarzecze.

Obiekty rozebrane lub zburzone

Obiekty istniejące w Augustowie w przeszłości:

• Klasycystyczny ratusz (1847-1944, proj, H.Marconi)
• Kościół św. Bartłomieja (1845-1905)
• Cerkwie: Kazańskiej Ikony Matki Bożej (XVI-XX w.), św. św. Apostołów Piotra i Pawła (1884-1926)
• Synagogi: Wielka (1840 - II wojna św.), Jatke Kalniz (1925 - II wojna św.)
• Kościół ewangelicki (1841 - II wojna św.)
• Schronisko młodzieżowe nad Nettą (1933 - lata 90. XX w.)
• Pomniki: ku czci ocalenia Aleksandra III (1891 - I wojna św.), Piotra Bagrationa (1897 - I wojna św.)

Cmentarze

• Cmentarz parafialny - ul. Zarzecze, główny cmentarz Augustowa, założony na pocz. XIX w., podlega pod parafię katolicką Najświętszego Serca Jezusowego, w południowej jego części położone są kwatery prawosławne, na cmentarzu znajduje się zabytkowa drewniana kaplica Truszkowskich, wpisany do rejestru zabytków.
• Cmentarz w Studzienicznej - cmentarz katolicki założony w 2 poł. XIX w., wpisany do rejestru zabytków.
• Cmentarz żołnierzy radzieckich - ul. Zarzecze, w płn.-zach. narożniku cmentarza parafialnego, pochowanych jest na nim 1509 żołnierzy radzieckich poległych w czasie II wojny światowej, wpisany do rejestru zabytków.
• Cmentarz żydowski - ul. Zarzecze, obok cmentarza parafialnego, zachowało się tylko kilka nagrobków, w 1981 ustawiono na nim pamiątkowy obelisk.
• Cmentarz ofiar terroru narodowości żydowskiej - ul. Waryńskiego, pochowanych jest na nim ok. 60 osób, na ogrodzonej działce znajduje się jedynie niewielki kamienny obelisk.
• Cmentarz wojenny w Sajenku - położony w lesie za Sajenkiem w pobliżu linii kolejowej nr 40, pochowanych jest na nim kilkudziesięciu żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej.
• Cmentarz wojenny w Studzienicznej - położony w lesie między Sajenkiem a Studzieniczną, pochowanych jest na nim kilkudziesięciu żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej.
• Stary cmentarz żydowski w Augustowie (nieistniejący)

Planowane jest założenie nowego cmentarza komunalnego między ul. Rajgrodzką a szosą do Ełku.

Urzędy i instytucje

• Urząd Miejski
• Urząd Gminy Augustów
• Starostwo Powiatowe
• Komenda Powiatowa Policji
• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
• Placówka Straży Granicznej, placówka Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej
• Oddział Celny placówka Urzędu Celnego w Suwałkach
• Sąd Rejonowy
• Prokuratura Rejonowa
• Urząd Skarbowy
• Powiatowy Urząd Pracy
• Powiatowy Zarząd Dróg
• Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
• Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
• Nadleśnictwo Augustów
• Nadzór Wodny Augustów - podlega pod Zarząd Zlewni Giżycko

Edukacja i nauka

Żłobki i przedszkola

• Żłobek Samorządowy Nr 1 w Augustowie
• Przedszkole Nr 1 w Augustowie
• Przedszkole Nr 2 w Augustowie
• Przedszkole Nr 3 w Augustowie
• Przedszkole Nr 4 w Augustowie
• Przedszkole Nr 6 w Augustowie

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Zygmunta Augusta
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. I Pułku Ułanów Krechowieckich
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. M. Konopnickiej
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Armii Krajowej
• Społeczna Szkoła Podstawowa Społecznego Towarzystwa Oświatowego

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
• Gimnazjum nr 2 im. Sybiraków
• Gimnazjum nr 3 im. I Pułku Ułanów Krechowieckich
• Gimnazjum nr 4 z ZSO im. Grzegorza Piramowicza w Augustowie
• Gimnazjum Specjalne
• Społeczne Gimnazjum Społecznego Towarzystwa Oświatowego

Szkoły ponadgimnazjalne

• I Liceum Ogólnokształcące im. Grzegorza Piramowicza
• II Liceum Ogólnokształcące im. Polonii i Polaków na Świecie
• ACE (Augustowskie Centrum Edukacyjne), gdzie można również dokształcać się, po ukończeniu szkoły średniej
• Zespół Szkół Technicznych im. gen. I. Prądzyńskiego

Szkoły wyższe

• Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania (SWSPiZ) z siedzibą w Łodzi filia w Augustowie

Szkoły muzyczne

• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Emila Młynarskiego

Kultura

Instytucje

Główną instytucją organizującą życie kulturalne w mieście są Augustowskie Placówki Kultury, w skład których wchodzą:

• Miejski Dom Kultury (Rynek Zygmunta Augusta 9) - w domu kultury działa m.in. Klub Podróżnika, Klub Long Play, Klub Babiniec, ponadto organizowane są wieczory literackie, wystawy czasowe, warsztaty i konkursy.
• Muzeum Ziemi Augustowskiej
  • Dział Etnograficzny (ul. Hoża 7) prezentuje stałą wystawę poświęconą kulturze ludowej regionu, a także wystawy czasowe, związane m.in. z historią miasta
  • Dział Historii Kanału Augustowskiego (ul. 29 Listopada 5a) mieści wystawę stałą "Historia budowy i eksploatacji Kanału Augustowskiego, z podkreśleniem roli gen. Ignacego Prądzyńskiego", wzbogaconą projekcją filmów.
• Miejska Biblioteka Publiczna (ul. Hoża 7) - posiada ok. 87 tys. woluminów w wypożyczalni dla dzieci, dorosłych i czytelni oraz 2 filiach.

Ponadto w mieście działają:

• Osiedlowy Dom Kultury Spółdzielni Mieszkaniowej w Augustowie - istnieją w nim m.in. sekcje: taneczne, plastyczna, literacka, szachowa, brydża sportowego, zespół szantowy.
• Biblioteka Pedagogiczna - filia Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach.
• Dyskusyjny Klub Filmów Dokumentalnych "Okno na świat" - przedsięwzięcie współorganizowane przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych "ę" z Warszawy oraz Augustowskie Placówki Kultury.
• Kino "Iskra" - dysponuje projektorem 3D.
• Muzeum 1. Pułku Ułanów Krechowieckich ( - zlokalizowane w kościele Matki Bożej Częstochowskiej.

Media

W Augustowie wydawane są czasopisma:

• "Przegląd Augustowski" - miesięcznik redagowany przez Augustowskie Placówki Kultury
• "Przegląd Powiatowy " - tygodnik

Ponadto Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe z siedzibą w Suwałkach wydaje "Rocznik Augustowsko-Suwalski", w którym publikowane są prace augustowskich historyków.

Informacje z Augustowa obecne są w mediach regionalnych Polski północno-wschodniej, takich jak: "Gazeta w Białymstoku" (lokalne wydanie "Gazety Wyborczej"), "Kurier Poranny", "Gazeta Współczesna", Radio Białystok, Radio 5, TVP Białystok.

Imprezy

Imprezy cykliczne odbywają się przede wszystkim w sezonie wakacyjnym. Są to m.in.:

• Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego "Augustowskie Spotkania z Louisem Armstrongiem"
• Balladowe Nocki nad Neckiem - koncerty poezji śpiewanej i piosenki aktorskiej
• Camerata Augustoviana - koncerty muzyki klasycznej
• Letnia Filharmonia Aukso - koncerty muzyki klasycznej w różnych miejscowościach regionu
• Augustowskie Lato Teatralne
• Mistrzostwa Polski w Pływaniu Na Byle Czym "Co ma pływać, nie utonie"
• Turniej Miast Przyjaciół Trójki - rywalizacja reprezentantów Augustowa, Szklarskiej Poręby i Radiowej Trójki
• Dni Augustowa - cykl imprez odbywający się w maju w rocznicę nadania praw miejskich

Imprezy plenerowe odbywają się głównie na Rynku Zygmunta Augusta, na bulwarach przy rzece Netcie i nad jeziorem Necko.

Wspólnoty wyznaniowe

Katolicyzm

Kościół Rzymskokatolicki

• Parafia pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa
• Parafia pod wezwaniem Świętej Rodziny
• Parafia pod wezwaniem Jana Chrzciciela
• Parafia pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego
• Parafia pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej
• Parafia pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej w Studzienicznej

Parafie w Augustowie wchodzą w skład diecezji ełckiej. Miasto jest siedzibą dwóch dekanatów: Matki Bożej Królowej Polski oraz św. Bartłomieja Apostoła.

Zgromadzenia zakonne:

• Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi
• Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Loretańskiej
• Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego

Prawosławie

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

• Parafia Wniebowstąpienia Pańskiego, należąca do dekanatu Sokółka w diecezji białostocko-gdańskiej
  • Cerkiew parafialna pw. Wniebowstapienia Pańskiego, Rynek Zygmunta Augusta 4

Inne

• Świadkowie Jehowy, zbór z Salą Królestwa

Gospodarka

Aktualne inwestycje

W Augustowie działają stocznie jachtowe Balt Yacht oraz Ślepsk, należące do największych firm tego typu w Polsce i eksportujące większość produkcji do Europy Zachodniej. Ponadto mniejsze stocznie np. Texas, Mirage , producenci kajaków i łódek oraz dostawcy materiałów: Brunswick Marines, Demex i in.W 1951 roku otworzono w mieście wytwórnię tytoniu przemysłowego (okolica słynie z uprawy machorki); obecnie zakład ten należy do koncernu British American Tobacco i wytwarzane są w nim m.in. papierosy Pall Mall, Kent, Lucky Strike, Vogue i Jan III Sobieski. Z innych wymienić należy producenta maszyn dla rolnictwa – POM oraz przedsiębiorstwo drogowe APB S.A./ BMTI. Ponadto w mieście rozwija się przemysł spożywczy: mleczarnia (Jogurt Augustowski), wytwórnia wód gazowanych (woda "Augustowianka") i gospodarstwo rybackie. Niewielki przemysł drzewny zlokalizowany na terenie miasta i okolic ze względu łatwy dostęp do surowca; tartaki oraz zakłady stolarskie. Wielki tartak działający od 1916 r., fabryka obuwia oraz uruchomiona w 1972 roku cegielnia silikatowa upadły w latach 90. XX wieku.

Turystyka

Augustów to najważniejszy ośrodek turystyczny i wypoczynkowy na obszarze Puszczy Augustowskiej (ze stanicą wodną); znane uzdrowisko klimatyczne. Walory turystyczne są związane głównie z położonymi w pobliżu jeziorami. Są tu liczne wypożyczalnie sprzętu wodnego, plaże, atrakcje turystyczne (m.in. tor do jazdy na nartach wodnych o długości 740 m, statki wycieczkowe itp.). Kanał Augustowski służy do sezonowej obsługi ruchu turystycznego. W trakcie VII apostolskiej pielgrzymki do Polski papież Jan Paweł II "Dzień odpoczynku" (środę 9 czerwca 1999 roku) spędził między innymi na pływaniu statkiem po jeziorach i Kanale Augustowskim. Co roku oferta turystyczna powiększa się. W sezonie letnim odbywa się tutaj wiele koncertów i imprez plenerowych. Corocznie pod koniec lipca w Augustowie odbywają się Mistrzostwa Polski w 'Pływaniu na Byle Czym'.

Handel

W mieście znajduje się wiele podmiotów gospodarczych o podłożu handlowym.Dominują głównie małe sklepy,choć w przeciągu kilku ostatnich lat powstało kilka marketów między innymi: Kaufland, Lidl , Biedronka (3), POLOmarket. W kwietniu 2009 została uruchomiona galeria handlowa Marjon. Pierwszy tego typu obiekt w północnej części woj. podlaskiego. Ma ona 4 tys mkw. Galeria znajduje się przy ulicy Mazurskiej przy DK16 droga na Ełk/Olsztyn.

Uzdrowisko

W Augustowie prowadzone jest leczenie uzdrowiskowe w następujących kierunkach: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby reumatologiczne, choroby naczyń obwodowych, osteoporoza.

Na terenie uzdrowiska znajdują się udokumentowane torfy ze złoża „Kolnica” zaliczone do kopalin leczniczych podstawowych.

Usytuowanie, otoczenie miasta i klimat mają znaczne walory klimatyczno-balneologiczne. Czynnikiem leczniczym są oleje eteryczne i fitocydy wydzielane przez drzewa iglaste – działają one bakteriobójczo, normalizując ciśnienie tętnicze krwi i rytm serca, wpływają korzystnie na drogi oddechowe.

W Augustowie znajduje się sanatorium uzdrowiskowe i zakład przyrodoleczniczy. Uzdrowisko Augustów posiada park zdrojowy z ścieżką ruchową o długości o długości 1000 m.

W 1971 Augustów został uznany za miejscowość z częściowymi prawami uzdrowiska, zaś pełny status miejscowości uzdrowiskowej uzyskał w 1993. Od 1976 nad jeziorem Necko funkcjonuje Sanatorium "Budowlani", specjalizujące się w okładach borowinowych.

Komunikacja

Tranzyt

Miasto jest drogowym węzłem komunikacyjnym, a jego szczególne znaczenie wynika z połączenia z Litwą. Przez Augustów przebiegają drogi tranzytowe do przejść granicznych w Budzisku nr 8 i w Ogrodnikach nr 16.

Warszawę z Augustowem łączy najkrótsza droga krajowa nr 61 przez Pułtusk, Łomżę i Grajewo o długości 257 km.

Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 664 z miejscowości Raczki do planowanego przejścia granicznego Lipszczany-Sofijewo z Białorusią.

Kolej

Przez Augustów przebiega linia kolejowa nr 40 (Sokółka-Suwałki). W mieście znajduje się stacja kolejowa oraz przystanek "Augustów Port" (dla pociągów osobowych) w odległości około 3 km od centrum miasta. Augustów ma bezpośrednie połączenia kolejowe: w kierunku południowym przez Sokółkę z Białymstokiem i Warszawą, a w kierunku północnym z Suwałkami i Šeštokai (Szostaków) na Litwie.

Komunikacja miejska

Obecnie w Augustowie komunikację miejską prowadzi Przedsiębiorstwo Transportowe "NECKO"sp. z o.o. W związku z tym, że Augustów posiada status uzdrowiska Zakład Komunikacji Miejskiej w Augustowie prowadzi sukcesywną wymianę taboru na autobusy niskopodłogowe spełniające normę EURO-2, dostosowane do przewozu osób starszych i niepełnosprawnych.

ZKM obsługuje następujące linie:

• Linia nr 1: Dworzec PKP-Turystyczna-Al.Kardynała Wyszyńskiego-Partyzantów-Mostowa-Rynek Zygmunta Augusta-Wojska Polskiego-Norwida
• Linia nr 2: Dworzec PKP-Turystyczna-Al.Kardynała Wyszyńskiego-29 Listopada-3 Maja-Rynek Zygmunta Augusta-Wojska Polskiego-Mickiewicza-Norwida
• Linia nr 4: Silikaty-Dworzec PKP-Turystyczna-Al.Kardynała Wyszyńskiego-29 Listopada-Brzostowskiego-Chreptowicza-Wojska Polskiego-Nowomiejska-Jana Pawła II
• Linia nr 6: Silikaty-Dworzec PKP-Turystyczna-Al.Kardynała Wyszyńskiego-29 Listopada-Waryńskiego-Wybickiego-3 Maja-Rynek Zygmunta Augusta-Wojska Polskiego-Słowackiego
• Linia nr 7: Żłobek-Tytoniowa-Al.Kardynała Wyszyńskiego-29 Listopada-3 Maja-Nowomiejska-Jana Pawła II
• Linia nr 10: Rynek Zygmunta Augusta-3 Maja-29 Listopada-Al.Kardynała Wyszyńskiego-Turystyczna-Dworzec PKP-Silikaty-Wojciech-Studzieniczna-Przewięź
• Linia nr 2bis: Norwida-Wojska Polskiego-Żabia-3 Maja-29 Listopada-Al.Kardynała Wyszyńskiego-Tytoniowa-Komunalna

Komunikacja międzymiastowa

Dominującą rolę odgrywa przedsiębiorstwo PKS Suwałki. W Augustowie można spotkać też autobusy PKS Białystok, PKS Łomża, PKS Warszawa, PKS Olsztyn, PKS Siemiatycze i Veolia Kętrzyn.

Augustów posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Warszawą, Białymstokiem, Krakowem, Wrocławiem, Olsztynem, Suwałkami, Ełkiem, Sejnami, Gołdapią, Węgorzewem, Mikołajkami, Łomżą, Grajewem, Dąbrową Białostocką i mniejszymi miejscowościami regionu, a w okresie wakacyjnym także z Siemiatyczami i Bielskiem Podlaskim.

Sport

• AKS Sparta Augustów – piłka nożna mężczyzn
• ATP Augustów – pływanie
• UKS MOS NORD Augustów – żeglarstwo

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Druskieniki
• Porto Ceresio
• Szklarska Poręba
• Tuusula

Ciekawostki

Maria Koterbska nagrała w 1959 roku utwór "Augustowskie noce" (muzyka Franciszka Leszczyńska, słowa Andrzej Tylczyński i Zbigniew Zapert), piosenkę z repertuaru Hanny Rek, znana stała się także wersja którą w roku 1984 w nieco żartobliwej formie wykonał Lady Pank. O augustowskiej restauracji Albatros piosenkę "Beata z Albatrosa" śpiewa Janusz Laskowski. Z Augustowa pochodzą rockowo-reaggeowy zespół Jabberwocky oraz hip-hopowa grupa Hałastra Syndykat. Obie ekipy są na scenie od ponad dekady.

Urodzeni w Augustowie

• Halina Cieślińska-Brzeska - malarka, animator kultury
• Juliusz Szczęsny Batura - artysta grafik
• Tadeusz Bronakowski - duchowny, biskup
• Tadeusz Dawidejt - poeta, prozaik
• Andrzej Krukowski - aktor
• Maciej Maciejewski - aktor
• Marian Jonkajtys - aktor, dyrektor Teatru Rampa w Warszawie
• Janusz Michałowski - aktor
• Janina Osewska - poetka
• Emil Leon Post - matematyk
• Tadeusz Szaciło - generał broni
• Adam Wysocki - kajakarz
• Cezary Zamana - kolarz
• Marek Twardowski - kajakarz - aktualny mistrz swiata

Osoby związane z Augustowem

• Ignacy Mościcki - prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1926–1939,
• Zbigniew Herbert - pisarz i poeta,
• Izabella Cywińska - reżyser, krytyk filmowy, minister kultury w latach 1989-90,
• Andrzej Szczytko - aktor i reżyser,
• Maria Koterbska - piosenkarka,
• Janusz Laskowski - kompozytor, piosenkarz,