Zawady (gmina Zawady)

Zawady – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Zawady. Miejscowość jest siedzibą gminy Zawady.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.

Historia wsi

Wieś założona około roku 1413. Wtedy to książę mazowiecki Janusz I nadał braciom: Giedejtowi, Marcinowi i Michałowi z Kobylina 60 włók ziemi nad graniczną rzeką Śliną. Nadanie potwierdzone w roku 1422 i 1439. W roku 1452 wieś otrzymała prawa niemieckie.

Na Ślinie istniał most umożliwiający sprawne działanie traktów: z Wizny i Zambrowa do Tykocina i Grodna.

Pod koniec XV w. Zawady własnością Jana Giedejta, protoplasty Zawadzkich herbu Prus. Regestr poborowy z roku 1578 wymienia tu siedem działów.

Następnie wieś drobnoszlachecka do końca wieku XVIII. W połowie XIX w. jako dziedzice wzmiankowani Suchodolscy.

W roku 1827 we wsi 12 domów i 224 mieszkańców.

Pod koniec XIX w. Zawady Kościelne, wieś i folwark w powiecie łomżyńskim, gmina Chlebiotki, parafia Zawady. We wsi szkółka początkowa i młyn.

Od lat 80. XIX wieku odnotowano na terenie Zawad napływ osadnictwa żydowskiego ze wschodnich guberni Cesarstwa Rosyjskiego. Społeczność żydowska stanowiła hermetyczną grupę podlegającą kahałowi w Tykocinie. W wyniku konsekwentnego stosowania zasad polityki rynkowej, Żydzi zaczęli stopniowo przejmować od miejscowej ludności rzemiosło i usługi. Do osób pochodzenia żydowskiego należały: dwie piekarnie, kuźnia, zakład rymarski, małe zakłady szewskie i krawieckie, karczma oraz jatka.

Do 1954 roku Zawady były siedzibą gminy Chlebiotki.

Galeria

• 

  Kościół parafialny

• 

  Szkoła

Historia kościoła

Pierwszy kościół ufundowali bracia Kobylińscy. Istnienie parafii potwierdzone w roku 1449. W 1468 wzmiankowany pleban Marcin herbu Prus. Prawdopodobnie kolejny kościół wzmiankowany w roku 1515. Następny zbudowany około roku 1584, konsekrowany przez Zygmunta Czyżewskiego, sufragana płockiego.

W latach 1742-1743 zbudowano kościół drewniany, który funkcjonował do roku 1956, kiedy to został przeniesiony do pobliskiej miejscowości Cibory-Kołaczki.

Według projektu architekta Jerzego Pieńczykowskiego z roku 1938, zbudowano obok kościoła drewnianego, neogotycki kościół murowany. Ukończony w roku 1956.

Obiekty zabytkowe

• cmentarz kościelny, XVIII, nr rej.:347 z 22.12.1987
• kamienne ogrodzenie z roku 1888, wcześniej otaczające kościół drewniany, z trójdzielną bramą neogotycką, z cegły, nr rej.:347 z 22.12.1987
• neogotycka kaplica cmentarna z 1878 fundacji małżonków Wądołowskich, nr rej.:348 z 22.12.1987
• cmentarz rzymskoatolicki, 1 poł. XIX, nr rej.:348 z 22.12.1987 .
• murowana kapliczka przydrożna z połowy XIX w. Wewnątrz figura św. Jana Nepomucena