Żednia

Żednia – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Michałowo, na północny zachód od Sokolego w odległości 3 km leży Żednia.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Historia

W końcu XVIII wieku na rzece Żednia, w hrabstwie Zabłudów wybudowano młyn wodny. Przy młynie mieszkała rodzina Adama Kozłowskiego składająca się z 2 mężczyzn i 3 kobiet. Użytkowała ona 4,5 morgami ziemi oraz posiadała 1 konia, 2 woły, 2 krowy, 1 jałówkę, 4 owce i 2 świnie. Młyn w tym okresie był własnością księcia Dominika Radziwiłła.

Od 5 grudnia 1886 roku po wybudowaniu linii kolejowej Białystok – Żednia - Waliły - Baranowicze - Wołkowysk Żednia stała się stacją osobową i załadunkowo–rozładunkową. W Żedni i w Waliłach były stacje kolejowe z dworcami, wybudowanymi na wzór dworca w Białymstoku z obszernymi poczekalniami i restauracjami. W okresie międzywojennym szlakiem tym jeździł expres Paryż - Moskwa z taką dokładnością, że było można regulować zegarki. W sąsiedztwie stacji wybudowano także wielorodzinny budynek mieszkalnych dla rodzin kolejarzy.

W 1921 roku w Żedni mieszkało 48 osób, w tym 26 mężczyzn i 22 kobiety.

Nieopodal Sokolego w Starym Tartaku pomiędzy 1923, a 1930 rokiem spółka niemiecka „Silweksport” zbudowała tartak o napędzie parowym, który pracował do czerwca 1940 roku. Drzewo z tartaku Stary Tartak było wożone kolejką wąskotorową do stacji kolejowej w Żedni.

W okresie okupacji niemieckiej, w czerwcu 1942 roku w pobliżu stacji kolejowej oddział partyzantów radzieckich stoczył walkę z oddziałem żandarmerii niemieckiej. Wśród Niemców byli zabici i ranni. Jesienią tego roku partyzanci wykoleili jeszcze kilka pociągów niemieckich. Jeden w pobliżu stacji, a drugi pomiędzy Żednią a wsią Kuriany.

W lipcu 1944 roku pod naporem wojsk Armii Czerwonej Niemcy opuścili bez walk Żednię wysadzając w powietrze murowany dworzec kolejowy, pozostawiając wielorodzinny budynek mieszkalny w którym mieszkała obsługa dworca.

Lata 1944 - 2010

Po wyzwoleniu w Żedni usytuowano siedzibę Nadleśnictwa Żednia.

Po II wojnie światowej w carskim wielorodzinnym budynku mieszkalnym (po prawej stronie) urządzono poczekalnię i pomieszczenia dla zawiadowcy stacji do obsługi trasy PKP Białystok - Zubki Białostockie.

W Żedni w 1946 roku mieszkało 34 osoby.

W 1960 roku mieszkało już 148 osób.

W grudniu 1963 roku wsie Sokole i Żednia zostały zelektryfikowane.

W latach 60 i 70 XX w. w Żedni działał prężnie klub RSW – Prasa – Książka „RUCH”. Klub powstał dzięki nadleśniczemu Nadleśnictwa Żednia Zdzisława Krukowskiego. W klubie gościł między innymi aktor scen polskich Janusz Gajos „Janek” z filmu „Czterej pancerni i pies”.

W latach 1963 – 1965 Nadleśnictwo Żednia zbudowało zespół budynków, składający się z budynku administracyjnego, budynków mieszkalnych i gospodarczych.

W latach 80 i 90 XX wieku zbudowano dodatkowo kilka domków jednorodzinnych i blok dla pracowników nadleśnictwa.

W 1990 roku liczba mieszkańców Żedni wzrosła do 221 osób, i mieszkało 103 mężczyzn i 118 kobiet.

Przez Żednię przebiega droga wojewódzka (dawniej krajowa) Nr 686 Widły – Michałowo - Jałówka, i posiada komunikację PKS.

Dnia 2 kwietnia 2000 roku Żednia została pozbawiona komunikacji kolejowej, linia PKP Białystok – Zubki Białostockie została zamknięta dla ruchu pociągów osobowych.

Pod koniec XX wieku w 2000 roku mieszkało w Żedni 163 osoby, w tym 73 kobiety i 90 mężczyzn.

W Żedni do czerwca 2000 roku funkcjonował Urząd Pocztowy, który obsługiwał pobliskie miejscowości i leśniczówki. Obecnie siedziba poczty znajduje się w Michałowie.

Żednia w październiku 2008 roku otrzymała wodę z kranów, która została włączona do wodociągu Sokole.

Osada Żednia jest ośrodkiem przemysłu leśnego.

Nadleśnictwo ma powierzchnię około 900 km kwadratowych, a swoim obszarem sięga granic kraju z Białorusią. Nadleśnictwo Żednia jest częścią Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. Podstawowa działalność organizacji to ochrona lasów (przed szkodnikami, przeciwpożarowa), zalesianie i produkcja sadzonek drzew i krzewów leśnych.

Nadleśniczym Nadleśnictwa Żednia od 10 października 2007 roku jest Mirosław Sienkiewicz, który zastąpił Zdzisława Bosko.

W 2008 roku w Żedni mieszkało 144 osoby, w tym 64 mężczyzn i 80 kobiet.

W Żedni w 2010 r. mieszkało tylko 141 osób zameldowanych na stałe i 11 osób z meldunkiem tymczasowym.