Czerlonka

Czerlonka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Białowieża na obszarze Puszczy Białowieskiej i na trasie linii kolejowej Hajnówka – Białowieża Towarowa (obecnie zawieszonej). Wieś jest siedzibą sołectwa Czerlonka w którego skład wchodzi również osada Zwierzyniec.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Nazwa

Nazwa osady pochodzi od Uroczyska Czerlon.

Historia

I wojna światowa

Osada robotników leśnych : drwali, smolarzy , karpiniarzy przybyłych na te tereny w poszukiwaniu pracy z terenów całej Polski. Szczególny rozwój osady nasila się w okresie od 1916 do 1919 roku . W tych latach okupujące te tereny wojsko niemieckie rozpoczyna eksploatację Puszczy Białowieskiej na skalę przemysłową. W okresie tym wybudowano szereg linii kolejki wąskotorowej służącej do wywozu drewna. Jedna z linii prowadziła od strony Bud do Czerlonki (obecnie przebiega w tym miejscu droga asfaltowa). Niemcy wybudowali też 3 trakowy tartak, smolarnię i majdan do przechowywania surowca. Do budowy sprowadzono 500 jeńców wojennych (Rosjan i Francuzów), 300 robotników i 30 tzw. żołnierzy fachowców. Dla jeńców i robotników wybudowano prymitywne baraki. Po zakończeniu wojny i opuszczeniu tych terenów przez wojsko niemieckie tartakiem kierował inż. Engelman.

1919-1939

Od 1921 r. miejsce niedawnych jeńców wojennych i robotników batalionów karnych przy eksploatacji Puszczy zajęli tak zwani „bałachowcy”- byli żołnierze Ochotniczej Armii generała S. Bułak–Bałachowicza. Znajdowała się tu też fabryka chemiczna zatrudniająca 240 robotników. Na tzw. Majdanie był piec do karpiny w zarządzie Braci Porowskich. Ludność Czerlonki stanowiła typowa mieszanka kulturowo-narodowościowa jaka osiedlała się na tych terenach: Polacy, Białorusini, Rosjanie, Niemcy , Ukraińcy. Przy okazji pierwszego strajku robotników w październiku 1928 r. powstaje tu koło związkowe robotników leśnych. Mieścił się tu ośrodek kierowniczy strajku.

1944-1989

Kolejny etap rozwoju osady nastąpił w latach powojennych. Na początku lat 60. powstało osiedle domków murowanych. Za torem kolejowym znajduje się tzw. Deputat (obecnie Czerlonka Leśna). W tym czasie zaczęła tu napływać ludność z terenów całej Polski. Wybudowano sklep , który działał do końca lat 80.

Po 1989 roku

Obecnie urządzono w nim kaplicę katolicką. Budynek stacji kolejowej znakomity przykład miejscowej sztuki ciesielskiej pierwszej połowy XX wieku został w 1999 r. przeniesiony do Hajnówki. Służy obecnie jako siedziba Centrum Promocji Regionu i Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej mieści się przy ul. Tamary Sołoniewicz.