Wincenta

Wincenta – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Kolno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego (wcześniej do woj. białostockiego).

Kilometr na zachód od wsi przepływa rzeka Pisa, na północ - wpadająca do niej rzeczka Wincenta. Wzdłuż tej ostatniej przebiega historyczna granica mazowiecko-pruska, od 1388 r. stanowiąca granicę Księstwa Mazowieckiego i Prus, w latach 1526-1795 Prus i Królestwa Polskiego, 1807-1814 Prus i Księstwa Warszawskiego, 1815-1871 Prus i podległego Rosji Królestwa Polskiego, 1871-1916 Niemiec i Rosji, zaś w okresie 1918-1939 Polski i Niemiec. W położonej na szosie Kolno-Pisz Wincencie od połowy XIX w. do 1939 r. znajdowała się komora celna, atakowana przez siły powstańcze w czasie Powstania Styczniowego.

Pod wsią w 1920 r. żołnierze Kowieńskiego Pułku Strzelców stoczyli udaną potyczkę z cofającymi się bolszewikami, którzy porzucili znaczne ilości sprzętu. O armaty, które ugrzęzły w korycie granicznej rzeczki żołnierze polscy pobili się na pięści z niemieckimi pogranicznikami.

W 1941 r. do wykopanych tu przez Sowietów rowów przeciwczołgowych zaczęto przywozić ciała jeńców z obozu w Dłutowie (Stalag Fischborn). Według niepotwierdzonych informacji część jeńców Niemcy zamordowali już w samej Wincencie. Liczbę ofiar szacuje się na od kilku do 12 tysięcy. Obecnie upamiętnia to cmentarz wojenny - miejsce pamięci narodowej.

Zobacz też: Wincenta (rzeka)

Zabytki

• Cmentarz wojenny z II wojny światowej (jenców radzieckich), nr rej.: A-434 z 30 grudnia 1991.
• Budynek urzedu celnego, 1920, nr rej.: A-390 z 11 sierpnia 1989.