Mapa miejscowości Mońki

Informacje o Mońki:

Ilość ulic: 85

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 53.400002

Współrzedne geograficzne E: 22.816999

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 85

Liczba ludności: 10371

Gęstość ludności: 1364 os./km²

Powierzchnia: 7,66 km²

Rodzaj gminy: miejsko-wiejska

TERC: 3202608064

Tablice rejestracyjne: BMN

Herb Mońki:

Flaga Mońki:

Oficjalna strona miejscowości

http://monki.um.pl

Dzielnice, Mońki

Dzielnica: Mońki-Wieś

Mońki

Mońki – miasto w woj. podlaskim, w powiecie monieckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mońki. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. białostockiego.

Historia

Wieś założona na początku XVI w. przez ród Mońków; jako zaścianek szlachecki,który w 1535 r. otrzymał Mikołaj Kaczorowski, od 1795 w zaborze pruskim, od 1815 w zaborze rosyjskim. W 1881 r. zbudowano stację kolejową, przy której powstało niewielkie osiedle. Rozbudowywało się ono dzięki obecności pobliskich koszar rosyjskich (znajdujących się w Hornostajach). W 1910 istniała placówka pocztowa telegraficzna. Do 1914 w Mońkach miała miejsce dyslokacja 62 Suzdalskiego Pułku Piechoty. Podczas I wojny światowej Niemcy (8 Armia) oblegli pobliską twierdzę w Osowcu, używając gazów bojowych (chloru), jednak zabudowania w samych Mońkach nie zostały zniszczone. W okresie międzywojennym utworzono w Mońkach parafię rzymskokatolicką, a w latach 1921-1935 wybudowano neobarokowy kościół projektu Stefana Szyllera. Pierwszym proboszczem został od 22 grudnia 1920 r. ks. Mieczysław Małynicz-Malicki. Powstał także nowy dworzec. Wraz z wybuchem II wojny światowej i zajęciem wschodnich ziem Polski przez ZSRR, w Mońkach utworzono wydział NKWD. W czasie okupacji niemieckiej zainstalowano regionalne centrum dowodzenia. Działały BCh. Podczas wycofywania się z tego rejonu, hitlerowcy wysadzili moniecki kościół parafialny. W latach 1954-1975 Mońki były siedzibą powiatu, mimo że prawa miejskie uzyskały dopiero 1 stycznia 1965 r. W 1958 roku Przewodniczącym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej został Czesław Gartych. Wraz ze stworzeniem w Mońkach centrum powiatowego, rozpoczął się ich szybszy rozwój. W 1983 roku powstał Zakład Montażu Elementów Dyskretnych UNITRA CEMI. Od reformy administracyjnej w 1999 r. stanowią ponownie siedzibę powiatu.

Organizowane jest dwudniowe święto miasta (od roku 2007 na przełomie lipca i sierpnia).

Od roku 1977 organizowane jest Święto Ziemniaka. W 2008 roku odbyła się XV edycja tej imprezy, jako "Święto Ziemniaka w Mońkach. Kresowy Jarmark Produktów Kresowych i Ekologicznych".

Gospodarka

W Mońkach rozwinął się przemysł spożywczy, obsługujący gospodarstwa rolne powiatu. Największym zakładem w mieście jest mleczarnia "MSM Mońki", specjalizująca się w produkcji serów twardych typu holenderskiego i szwajcarskiego. Ponadto w Mońkach i okolicach istnieje jeszcze pewna liczba pomniejszych zakładów przemysłowych, związanych głównie z przemysłem spożywczym (dojrzewalnia serów, 2 piekarnie, zakłady mięsne). Znaczną część gospodarki miasta stanowią również usługi i handel. W roku 1975 Mońki zostały wyróżnione ogólnopolskim tytułem "Mistrza gospodarności".

W czasie PRL-u największym zakładem był Zakład Produkcji Elementów Dyskretnych "UNITRA" CEMI, został on zamknięty na początku lat dziewięćdziesiątych.

Komunikacja

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 65 oraz linia kolejowa nr 38, po której kursują pociągi osobowe relacji Białystok - Ełk, jak również pociągi dalekobieżne.

Rozrywka, sport i kultura

W Mońkach znajduję się amfiteatr, w którym odbywa się większość plenerowych imprez i koncertów. Najpopularniejsze z nich to coroczne "Dni Moniek", "Dobre Granie" – Festyn Muzyki Chrześcijańskiej oraz "Wojewódzki Przegląd Poezji Śpiewanej im. Jacka Kaczmarskiego". Organizowaniem imprez kulturalnych i bieżącą działalnością w tym zakresie zajmuje się Moniecki Ośrodek Kultury.

Na miejscowym stadionie MOSiR-u rozgrywa swoje mecze lokalna drużyna: Promień Mońki. W klubie tym trenował zapasy późniejszy medalista olimpijski w judo Antoni Zajkowski. W 2007 roku założony został Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy GIM-NET Mońki. Istnieje także Akademia Karate KATAI.

Od 2002 roku, corocznie odbywają się Wiosenne Biegi Uliczne.

W 2006 roku oddano do użytku krytą pływalnię.

W 2009 roku oddano do użytku dwa boiska - jedno, wielofunkcyjne w ramach programu Orlik 2012 (11 maja), drugie z programu "Blisko - Boisko" (25 czerwca).

Edukacja

W Mońkach znajduje się kilka placówek edukacyjnych, od nauczania przedszkolnego po średnie. W mieście znajduje się przedszkole samorządowe. Istnieją dwie szkoły podstawowe – SP Nr 1 im Jana Pawła II (dawna SP Nr 3) i SP Nr 2, im. Jana Kochanowskiego. W 1999 roku w miejscu Szkoły Podstawowej nr 1 im. Mikołaja Kopernika utworzono Gimnazjum. Jedyną publiczną szkołą średnią jest Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych, składający się z Liceum ogólnokształcącego (położonego w centrum miasta przy ul. Tysiąclecia) oraz Zespołu Szkół Zawodowych (przy ul. Szkolnej). Istnieje także prywatne Centrum Edukacji MENTOR, w którego skład wchodzą: gimnazjum, Liceum ogólnokształcące oraz LO uzupełniające, Szkoła Policealna dla Dorosłych i Podlaski Ośrodek Kształcenia Nauczycieli.

W Monieckim Ośrodku Kultury znajduje się Biblioteka Publiczna oraz jej oddział dla dzieci i młodzieży, a także Filia Biblioteki Pedagogicznej CEN w Białymstoku.

Religia

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą:

Kościół Rzymskokatolicki - Mońki są stolicą dekanatu monieckiego, w mieście znajdują się 2 parafie:
- parafia MB Częstochowskiej i św. Kazimierza
- parafia św. Brata Alberta Chmielowskiego
Kościół Boży w Chrystusie
Świadkowie Jehowy

Atrakcje turystyczne

Neobarokowy kościół Matki Bożej Częstochowskiej i św. Kazimierza, zbudowany w latach 1921-1935 wg projektu Stefana Szyllera, odbudowany w latach 1947 oraz 1957-1966.
Dawny dworzec kolejowy z 1905 r. (pełniący obecnie funkcję magazynu kolejowego)
Dworzec kolejowy z lat 30. XX wieku
W okolicy – osada Osowiec-Twierdza, w której znajduje się siedziba Biebrzańskiego Parku Narodowego i pozostałości Twierdzy Osowiec z wieku XIX.
Szlak rowerowy wokół Moniek: Mońki – Sikory – Kalinówka Kościelna – Przytulanka – Mońki

Polonia

Mońki w czasach PRL-u były miejscem emigracji zarobkowej do USA. Obecnie posiadają w tym kraju liczną Polonię, szczególnie w Chicago. Z tego powodu w regionie, jak również wśród amerykańskich Polonusów znane są dowcipy związane z tym faktem.

Osoby urodzone lub związane z Mońkami

Marcin Dzierżanowski - dziennikarz i publicysta
Józef Grochowski - poeta
Maria Janion - historyk i krytyk literatury
Józef Klim - poseł V i VI kadencji
Józef Mozolewski - poseł III kadencji, związkowiec, radny miasta i gminy Mońki w latach 1994-1998
Jacek Roszko - lekkoatleta, sprinter
Alojzy Szymański - rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
Kazimierz Wilczewski - duchowny rzymskokatolicki, kapelan Armii Krajowej
Antoni Zajkowski - trenował w klubie Promień Mońki, srebrny medalista olimpijski w judo
Katarzyna Żakowicz - lekkoatletka, miotaczka