Nowy Dwór (powiat sokólski)

Nowy Dwór – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Nowy Dwór.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.

Nowy Dwór to nieduża miejscowość licząca 2859 osób (według danych z 30 czerwca 2008). Znajduje się tu urząd pocztowy, ośrodek zdrowia, OSP, szkoła podstawowa i gimnazjum. Od 1997 roku funkcjonuje tu oddział straży granicznej.

Miejscowość jest siedzibą gminy Nowy Dwór.

Historia

Nowy Dwór powstał w XVI wieku jako dwór hospodarski w wyniku kolonizacji puszczy między Biebrzą a Brzozową. Początkowo zwano go Białym Dworem, albo Nowym Miasteczkiem. W 1504 r. król Aleksander Jagiellończyk ufundował tu kościół pw. Jana Chrzciciela. Zadaniem tej miejscowości była obsługa skolonizowanej Puszczy Nowodworskiej. W 1578 r. Nowemu Dworowi przyznano prawa miejskie magdeburskie. W XVIII wieku miasto było siedzibą Sądu Powiatowego. W wyniku III rozbioru Polski tereny gminy dostały się pod panowanie Prus, po pokoju w Tylży w 1807 r. włączono je do Rosji. Prawa miejskie utracił Nowy Dwór w 1934 r.

Kalendarium

• XVI w. powstanie dworu hospodarskiego, tzn. własność wielkiego księcia litewskiego o nazwie Biały Dwór na terenie kolonizowanej puszczy
• 1504 – król Aleksander Jagiellończyk ufundował tu kościół
• XVI w. – miasto na prawie ruskim
• 1578 – prawa miejskie magdeburskie
• 1799 – siedziba sądu powiatowego
• XIX w. – Nowy Dwór słynął z targów koni i bydła
• 1934 – utrata praw miejskich

Zabytki

• rozplanowanie przestrzenne, 2 poł. XVI-XVII, nr rej.:556 z 19.06.1986
• cmentarz rzymskokatolicki, nr rej.:556 z 19.06.1986
• cmentarz prawosławny, nr rej.:556 z 19.06.1986
• kościół parafialny pod wezwaniem Jana Chrzciciela, 1547, XVII-XIX, nr rej.:A-53 z 24.07.1995
• cmentarz przykościelny, nr rej.:A-53 z 24.07.1995
• dzwonnica, 1858, nr rej.:A-53 z 24.10.1966
• kaplica grobowa rodziny Eynarowiczów na cmentarzu parafialnym, 1903, nr rej.:A-236 z 3.06.2009.

Inne obiekty

• parafialna cerkiew prawosławna św. Mikołaja z lat 20. XX w.