Różanystok

Różanystok – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Dąbrowa Białostocka, dawniej zwana Krzywym Stokiem.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Położenie

Wieś położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 670 biegnącej z Osowca-Twierdzy przez Suchowolę (DK8), Różanystok do granicy państwa (ok. 13 km) z Białorusią w Chworościanach tzw. Trakt carski.

Historia

W latach 80. XVI wieku zostaje założony folwark dworsko-ogrodowy przez spadkobierców kawalkatora Zygmunta Augusta Scipiona del Campo. W połowie XVII wieku Krzywy Stok staje sie własnością Szczęsnego Tyszkiewicza (potomka Świdrygiełły), stolnika derpskiego i powiatowego rotmistrza grodzieńskiego pospolitego ruszenia. Szczęsny i jego żona Eufrozyna byli kolatorami w roku 1661 drewnianego kościoła w ich posiadłościach. W 1663 roku przybywają z Sejn oo. dominikanie i na prośbę rodziny Tyszkiewiczów stają się opiekunami cudownego obrazu.
Kult Matki Bożej oraz łaski udzielane przez Nią powodują zmianę nazwy miejscowości w roku 1663 z Krzywego Stoku na Różanystok.
Historia wsi jest nierozerwalnie złączona z historią sanktuarium maryjnego.

Zabytki

Zespół klasztorny dominikanów i klasztoru prawosławnego:

• Późnobarokowy kościół pw. Ofiarowania NMP, słynący z cudownego obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku, zbudowany w latach 1759 - 1785. Obraz został koronowany przez ks. Kardynała Franciszka Macharskiego z Krakowa w dniu 28 czerwca 1981 roku, a współkoronatorem był ks. Bp Edward Kisiel z Białegostoku. W dniu 30 sierpnia 1987 roku kościołowi Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny nadano tytuł Bazyliki Mniejszej. Wpisany do rejestru zabytków pod nr rej. A-51 z 19.09.1964.

• Dawny klasztor, obecnie internat, zbudowany w latach 1759-94, przebudowa XX w., nr rej zabytków 182 (188) z 19.09.1964.
• klasztor prawosławny, obecnie zespół szkół rolniczych:
  • cerkiew, XIX/XX w., nr rej. zabytków 741 z 16.04.1991,
  • klasztor żeński, tzw. Drapieżnik, k. XIX w., nr rej. zabytków 812 z 22.03.1997.

W sąsiedztwie Sanktuarium, znajduje się willa "Zielona Dacza", drewniana, k. XIX w., nr rej. zabytków 827 z 25.04.1997, obecnie od 2002 r. własność prywatna.