Nowe Motule

Nowe Motule – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Motule Nowe powstały w roku 1911, po podziale terenu wsi Motule. Podział ten nastąpił po przybyciu na te tereny osadników z Lubelszczyzny (byli to mieszkańcy gminy Firlej, wówczas powiat Lubartowski). Na podstawie relacji najstarszych mieszkańców wsi, wiadomo, iż osadnicy przybyli z księdzem, który pragnął założyć w Motulach kościół i prawdopodobnie parafię. Zakupił nawet dwór i przyległe doń pole i staw. Nikt nie jest w stanie przypomnieć sobie powodów, które stały się przyczyną sporu między osadnikami, a księdzem, ich opiekunem. Nieporozumienie to spowodowało, że ksiądz sprzedał nabytą ziemię wraz z dworem, zaś sam odjechał. Nowo- przybyli pochodzili z rodzin zróżnicowanych pod względem majątkowym. Byli wśród nich chłopi bardzo ubodzy, którym pieniędzy starczyło zaledwie na nabycie gruntu i w okresie tzw."dorobku" wspomagani byli przez resztę mieszkańców; byli również i tacy, którzy posiadali odpowiednią ilość gotówki, by zakupić grunt, szybko wybudować budynki gospodarcze, wynająć służbę i parobków. Przybysze przywieźli ze sobą zwierzęta hodowlane- świnie, krowy, konie, owce... To właśnie przybysze z Lubelszczyzny rozpoczęli edukację w Motulach i okolicy. Według informacji z "Kroniki powszechnej szkoły w Motulach Nowych": "... Już od 1911 roku we wsi nauczał 13-letni Jan Wrotkowski. Było to nauczanie nielegalne, toteż władze carskie aresztowały chłopca-ale jako nieletni został wkrótce uniewinniony i...nauczał nadal”. Wśród mieszkańców przybyłych z Lubelszczyzny były rodziny Jabłońskich, Jurków, Kossaków, Michna, Milewskich, Owczarzy, Panków, Rola, Rogala, Wrotkowskich, Żelaznych...i in. W okresie od 1917 roku w Motulach Nowych działała sekcja POW (Polskiej Organizacji Wojskowej). Mieszkańcy wsi (m.in. Władysław Panek, Szymon Jurek, Bolesław Michna) wchodzili w skład Sekcji Motule Gmina Czostków. Po udziale w Powstaniu Sejneńskim zostali wcieleni do 41 Pułku Piechoty im. Józefa Piłsudskego i jako żołnierze regularnej armii walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej, z epilogiem pod Warszawą. Motulscy Peowiacy zostali po zakończeniu walki o granice odznaczeni medalami niepodległości i uhonorowani nadaniami ziemi przez Komendanta. Jeden z uczestników walk w wojnie polsko-bolszewickiej - Marcin Rola odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari. W czasie II RP nastąpił znaczny "rozkwit" wsi. Gospodarstwa prosperowały znakomicie, we wsi działał agronom, który szkolił rolników w nowoczesnych uprawach. Sprowadzano bydło aż z Grodna i środkowej Polski. Rozwój wsi zahamował wybuch II wojny światowej. Dużo wcześniej (sierpień 1939 r.) "czynni" Peowiacy zostali zmobilizowani do wojska w ramach pułków zapasowych. Żołnierze ci walczyli później gdzieś w okolicach Grodna i po napaści Związku Radzieckiego na Polskę, uciekając z niewoli wrócili do Motul- w drugiej połowie września. Okupacja radziecka- trwająca na terenach Motul od ok.25 IX -do 12 X 1939 spowodowała, iż część mieszkańców przeprowadziła się do Suwałk (do krewnych lub znajomych), jednakże wkrótce większość powróciła do domów, pozostając -podczas okupacji niemieckiej do dyspozycji folksdeuschów i bogatych gospodarzy, produkujących żywność dla Niemców. Ludność wsi była również masowo kierowana do przymusowych robót do Rzeszy.

Zobacz też

• Stare Motule