Menu
Home» » » »

Gmina Gdańsk - Informacje

Rodzaj gminy: miejska

Wysokość npm: -1 do 180 m n.p.m.

Populacja: 456874

Gęstość populacji: 1 716,9 os./km²

Powierzchnia: 261,96 km²

SIMC: 0933016

TERC: 2261011

Numer kierunkowy: 58

Tablice rejestracyjne: GD

Urząd gminy Gdańsk

Adres: ul. Nowe Ogrody 8/12 80-803 Gdańsk

Oficjalna strona gminy Gdańsk

Gdańsk

Gdańsk, (wymowa, IPA: /gdaɲsk/, kaszb. Gduńsk, niem. Danzig, łac. Dantiscum, Dantis, Gedanum, jid. דאַנץdanc) – miasto portowe w Polsce nad Morzem Bałtyckim, położone u ujścia Motławy do Wisły nad Zatoką Gdańską, na Pobrzeżu Gdańskim. Centrum kulturalne, naukowe i gospodarcze oraz węzeł komunikacyjny północnej Polski, stolica województwa pomorskiego oraz archidiecezji gdańskiej i prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.

Gdańsk z 456 967 mieszkańcami zajmuje szóste miejsce w Polsce pod względem liczby ludności, a także szóste miejsce pod względem powierzchni – 261,96 km². Ośrodek aglomeracji gdańskiej. Wraz z Gdynią i Sopotem tworzy Trójmiasto.

Jest jednym z najstarszych miast Polski, o ponad tysiącletniej historii. Gdańsk posiada zabytki architektury, działa w nim wiele instytucji i placówek kulturalnych, jest również miastem królewskim i hanzeatyckim, swego czasu najludniejszym i najbogatszym w Rzeczypospolitej. Pierwsza wzmianka o Gdańsku pochodzi z 997 roku i tę datę często przyjmuje się umownie jako początek dziejów miasta chociaż już w VII wieku była tu osada rybacka. Gdańsk uznawany jest za symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej oraz początku upadku komunizmu w Europie Środkowej.

W Gdańsku będą rozgrywane mecze podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 na PGE Arenie Gdańsk.

Geografia

Warunki naturalne

Miasto jest położone nad Zatoką Gdańską, u ujścia Motławy do Wisły. Gdańsk leży na Żuławach Wiślanych, nadbrzeżna jego cześć na Mierzei Wiślanej, a zachodnie jego krańce na Pobrzeżu Kaszubskim i Pojezierzu Kaszubskim. Położenie Gdańska w obrębie czterech odmiennych jednostek fizyczno-geograficznych powoduje duże zróżnicowanie przestrzenne warunków środowiska przyrodniczego na jego terenie. Na ukształtowanie terenu, układ hydrograficzny i parametry klimatyczne wpływa ponadto położenie miasta w strefie nadmorskiej charakteryzującej się specyficznym oddziaływaniem morza na środowisko przyrodnicze lądu.

Do zasobów przyrodniczych miasta należy duża powierzchnia zieleni. Tereny lasów i zieleni zajmują w Gdańsku łącznie 24% powierzchni całkowitej miasta.

Klimat

Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Najwyższa średnia temperatura dzienna (°C) +1,4 +2,1 +5,5 +10,1 +15,6 +19,0 +21,0 +21,4 +16,9 +12,0 +6,0 +2,9
Najniższa średnia temperatura dzienna (°C) -3,4 -3,0 -0,5 +2,7 +7,4 +11,0 +13,3 +13,1 +9,7 +5,8 +1,5 -1,6
Opady atmosferyczne (mm) 24,6 17,9 22,4 29,5 48,9 63,5 66,7 55,8 54,9 47,4 42,3 33,7
Liczba dni deszczowych 15 13 13 11 12 13 13 12 14 14 16 16
Źródło: Światowa Organizacja Meteorologiczna

Historia

Toponimia

Nazwa jest pochodzenia słowiańskiego – prasłowiański rdzeń *gъd oznaczał teren wilgotny, mokradła, być może mokry las. Dokładna etymologia nie została ustalona jednoznacznie. Pierwsza wzmianka o Gdańsku pochodzi z Żywotu Świętego Wojciecha, który opisuje wizytę biskupa na tym terenie wiosną 997. W dokumencie nazwa Gdańska zapisana jest jako Gyddanyzc.

W swej historii miasto nosiło także nazwy Kdansk, Gdanzc, Dantzk, Dantzig, Dantzigk, Danzig, Dantiscum, Dantzick i Gedanum.

Średniowiecze

Badania archeologiczne wskazują na istnienie w tym miejscu osady rzemieślniczo-rybackiej już w VII wieku.

W X wieku Mieszko I przyłączył Pomorze Wschodnie z Gdańskiem i Zachodnie ze Szczecinem oraz Kołobrzegiem do Polski. W 997 roku w mieście przebywał w drodze do Prus święty Wojciech. Po zwycięskiej wojnie z Pomorzanami Bolesław III Krzywousty odzyskał dla Polski całe Pomorze Zachodnie i zdobył Pomorze Przednie. W latach 1217 i 1227 miały miejsce wyprawy pomorskie Leszka Białego i ustanowiono zwierzchność Polski nad Pomorzem Gdańskim. Po objęciu rządów na Pomorzu Gdańskim przez Świętopełka II, nastąpił okres uniezależnienia się regionu. W 1263 miasto otrzymało prawa miejskie wzorowane na prawie lubeckim. W roku 1271 Brandenburczycy zajęli miasto. Mściwój II dzięki pomocy Bolesława Pobożnego odzyskał miasto szturmem w 1272 roku. 15 lutego 1282 w wyniku układu w Kępnie władca Wielkopolski, Przemysł II, uzyskał zwierzchnictwo nad Pomorzem Gdańskim.

W sierpniu 1308 Brandenburczycy opanowali miasto bez grodu, obronionego przez sędziego Boguszę. Krzyżacy wezwani przez Łokietka do pomocy przy usunięciu Brandenburczyków zajęli już w październiku część grodu i po nadejściu posiłków zaatakowali miasto. 13 listopada 1308, po wycofaniu się Brandenburczyków, Krzyżacy dokonali rzezi mieszkańców. W 1343 zawarto układ pokojowy z Krzyżakami, w wyniku którego król Kazimierz III Wielki zrzekł się Pomorza Gdańskiego. W tym samym roku prawa miejskie otrzymało Główne Miasto. 31 lipca 1346 wielki mistrz krzyżacki Heinrich IV Dusemer von Arfberg wydał dokument, który zlikwidował resztki działania prawa miejskiego według wzoru lubeckiego i zastąpił je prawem chełmińskim. W 1361 Gdańsk dołączył do Związku Miast Hanzeatyckich. W 1361, 1378, 1411 i 1416 wybuchały powstania antykrzyżackie, krwawo tłumione.

W 1410, po klęsce zakonu krzyżackiego w bitwie pod Grunwaldem, biedota miejska wszczęła rozruchy, w których wymordowano gości Zakonu i zaciężnych, których rannych przywieziono po bitwie. Gdańska rada postanowiła uznać władzę Władysława Jagiełły, za co miasto uzyskało liczne przywileje. Rok później Jagiełło w wyniku traktatu w Toruniu uwolnił Gdańsk od złożonej mu przysięgi. Gdańsk dotknęły represje ze strony Krzyżaków.

14 marca 1440 Gdańsk przystąpił do Związku Pruskiego. 11 lutego 1454, po 146 latach, zakończył się okres panowania Krzyżaków w Gdańsku. 6 marca tego roku król Kazimierz IV Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego, wcielił Gdańsk do Polski, udzielając mu jednocześnie przywileju bicia własnej monety. Gdańsk został zwolniony z prawa nabrzeżnego, a także dopuszczono przedstawicieli ziem pruskich do elekcji króla Polski. Gdańsk przystąpił do wojny trzynastoletniej w 1455; gdańszczanie złożyli hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi, a 25 maja 1457 miasto otrzymało Wielki Przywilej, zapewniający swobodny przywóz towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez konieczności kontroli oraz inne przywileje, które miały wynagrodzić miastu wkład w wojnę. Zawarcie w 1466 pokoju toruńskiego zagwarantowało Pomorzu Gdańskiemu oraz Warmii pozostanie przy Polsce. W 1467 król zlikwidował urząd gubernatora i powołał na wzór Korony tytuł capitaneus Prussiae Generalis. Utworzone zostało województwo pomorskie.

Dzieje nowożytne (XVI – XIX wiek)

W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521, w dniach 8 – 10 listopada 1520 posiłkujący krzyżaków niemieccy landsknechci ostrzelali Gdańsk z Biskupiej Górki. W 1525 miał miejsce tumult gdański – wystąpienie luterańskiego pospólstwa i plebsu przeciwko burmistrzowi Eberhardowi Ferberowi, które obaliło stary magistrat. 17 kwietnia 1526 król Zygmunt wkroczył do Gdańska na czele 8-tysięcznego wojska, rozkazał ściąć buntowników i rozszerzył uprawnienia swojego burgrabiego. Król Zygmunt August specjalnym dekretem tolerancyjnym dla Gdańska z 1557 uspokaja nastroje społeczne i kładzie kres walkom religijnym w mieście. 16 grudnia 1577 Stefan Batory potwierdził przywileje miasta i rozszerzył tolerancję religijną na inne wyznania. Gdańsk stał się schronieniem dla obcokrajowców prześladowanych w swoich krajach za przekonania religijne wśród których były osoby wybitne i uzdolnione.

28 listopada 1627 na redzie gdańskiej rozegrała się morska bitwa pod Oliwą. 3 maja 1660 zawarcie pokoju oliwskiego zakończyło okres potopu szwedzkiego.

Gdańsk był głównym punktem oporu zwolenników Stanisława Leszczyńskiego w czasie wojny o sukcesję polską. Od lutego do września 1734, był oblegany przez Rosjan i częściowo zniszczony przez ostrzał artyleryjski. Królestwo Prus zajęło w 1772 niektóre majątki Gdańska oraz Nowy Port. 23 stycznia 1793 Prusy dokonały zaboru Gdańska.

26 maja 1807 wojska napoleońskie zdobyły miasto. 9 lipca 1807 na mocy postanowień traktatu w Tylży, utworzono pierwsze Wolne Miasto Gdańsk. Od lutego 1814 Gdańsk ponownie znalazł się pod panowaniem Prus, co zostało potwierdzone na kongresie wiedeńskim w 1815. Do połowy XIX wieku nastąpił ogólny upadek miasta. Po 1850, gdy utworzono połączenia kolejowe z Bydgoszczą, Szczecinem i Berlinem, a następnie z Warszawą – stopniowo sytuacja miasta się poprawiała.

Historia najnowsza (XX – XXI wiek)

Od 1920, na mocy traktatu wersalskiego Gdańsk ponownie stał się Wolnym Miastem. Polska odpowiadała za politykę zagraniczną i obronną miasta, koleje, pocztę, miała także składnicę wojskową na Westerplatte, prawo swobodnego używania portu gdańskiego, a samo miasto było w unii celnej z Polską. Według szacunków w 1923 ludność polska mogła stanowić 15% mieszkańców miasta, a w 1939 – ok. 10%. W 1925 na terenie Wolnego Miasta została utworzona archidiecezja gdańska. W 1933, po dojściu nazistów do władzy i utworzeniu III Rzeszy, rozpoczęły się prowokacje antypolskie oraz prześladowania polskich działaczy i organizacji.

1 września 1939 salwa z okrętu Schleswig-Holstein na Westerplatte była drugim tuż po bombardowaniu Wielunia atakiem na Polskę rozpoczynającym II wojnę światową. Na początku II wojny światowej Gdańsk stanowił silny ośrodek polskiej konspiracji, ale wielu konspiratorów zginęło na skutek denuncjacji gdańskich Niemców.

Pod koniec marca 1945 wojska radzieckie i polskie wchodzące w skład II Frontu Białoruskiego przystąpiły do szturmu na miasto. 30 marca 1945 miasto zostało zdobyte i w znacznej części zniszczone. Zniszczeniu uległo m.in. 90% zabytkowego śródmieścia, przy czym szacuje się, że ok. połowy zniszczeń powstało w rezultacie nalotów lotniczych w trakcie wojny bądź ostrzału artyleryjskiego podczas walk, zaś drugą połowę stanowiło burzenie miasta przez wojska sowieckie.

W rezultacie konferencji poczdamskiej Gdańsk wrócił do Polski. 9 lipca 1945 po raz pierwszy zebrała się Miejska Rada Narodowa. Od 1946 Gdańsk był siedzibą województwa gdańskiego.

Spośród pozostałych w mieście mieszkańców Wolnego Miasta, ludność niemiecka (ok. 120-130 tys. osób w połowie 1945) w zdecydowanej większości została przesiedlona do Niemiec, zaś ludność polska, zmuszona po zajęciu Wolnego Miasta przez III Rzeszę do podpisania Volkslisty, zobowiązana była poddać się procedurze weryfikacji organizowanej przez nowe władze. Od połowy 1945 Gdańsk był celem licznych transportów przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich.

Podczas wydarzeń Grudnia 1970, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Doszło do walk ulicznych i starć z organami bezpieczeństwa, a w efekcie do podpalenia gmachu KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w czasie trwającego wiecu protestacyjnego.

31 sierpnia 1980 podpisano porozumienia sierpniowe kończące falę protestów robotniczych i strajków. Porozumienie gwarantowało między innymi powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we Europie Wschodniej. W 1987 do Gdańska z wizytą przybył Jan Paweł II.

W 1992 diecezja gdańska została podniesiona do rangi archidiecezji. 24 listopada 1994 podczas koncertu w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w którym śmierć poniosło 7 osób, a 300 zostało rannych. 17 kwietnia 1995 doszło do eksplozji gazu i zawalenia się wieżowca mieszkalnego, w wyniku czego zginęły 22 osoby. W 1997 uroczyście obchodzono 1000-lecie Gdańska.

2 września 2002 w Dworze Artusa odbyło się uroczyste wręczenie władzom Gdańska Honorowej Flagi Rady Europy. Z rąk Benno Zierera, członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy flagę odebrali prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz przewodniczący Rady Miasta Gdańska Bogdan Oleszek. Wieczorem Honorową Flagę Rady Europy wciągnięto na maszt na Nowym Ratuszu. Wyróżnienie stanowić miało wyraz uznania dla aktywności miasta w rozwijaniu kontaktów z zagranicznymi miastami partnerskimi oraz jest swoistą nagrodą za dokonania Gdańska w dziedzinie promocji idei jedności europejskiej.

W 2005 odbyły się oficjalne uroczystości z okazji 25-lecia powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność". Wśród wielu konferencji, wystaw i pokazów, na terenie Stoczni Gdańskiej odbył się koncert Jean Michela Jarre'a, który zgromadził ponad 100 tysięcy widzów.

Miasto kandydowało do zdobycia tytułu Europejskiej Stolicy Kultury w 2016.

Architektura

90% posiadającej bezcenne walory architektoniczne i urbanistyczne zabudowy śródmieścia Gdańska zostało zniszczone podczas działań wojennych, w szczególności w wyniku walk o miasto w marcu 1945.

Gdańsk stanowi jeden z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce, pomimo że prawie całe historyczne śródmieście zostało odbudowane po ostatniej wojnie, a znaczna część zabytków ruchomych uległa zniszczeniu bądź rozproszeniu. Pod koniec średniowiecza Gdańsk stał się najważniejszym ośrodkiem artystycznym na Pomorzu. W okresie renesansu i baroku działali tutaj wybitni twórcy, np. Willem, Abraham i Izaak van den Blocke, Antoni van Obberghen, Andreas Schlüter.

Najważniejsze zabytki Gdańska znajdują się na Głównym Mieście (Ratusz Głównego Miasta, Dwór Artusa, Dom Uphagenów) i Starym Mieście (Wielki Młyn, Ratusz Starego Miasta, kościół św. Katarzyny), główne znajdują się wzdłuż Drogi Królewskiej reprezentacyjnej ulicy Gdańska – Długiej. Na Głównym Mieście znajduje się również Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP największa średniowieczna świątynia z cegły w Europie. Do 1939 istniała Wielka Synagoga.

Do miejsc w Gdańsku należy również Westerplatte, Twierdza Wisłoujście oraz Oliwa, gdzie znajduje się zespół katedralny.

Zabytki Gdańska znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Zieleń miejska

Na terenie miasta znajduje się 21 miejskich, ogólnie dostępnych parków, zajmujących łącznie powierzchnię ponad 180 ha. Największymi są Park im. Ronalda Reagana (40 ha), Park Zaspa im. Jana Pawła II (25 ha), Park Oruński (19 ha), Park Steffensa (13,6 ha), Park Oliwski (11,3 ha), Park nad Opływem Motławy (11 ha), Park Brzeźnieński (ok. 10 ha).

Ludność

  • 1939 – 250 000
  • 1946 – 117 894 (spis powszechny)
  • 1950 – 194 633 (spis powszechny)
  • 1955 – 242 854
  • 1960 – 286 940 (spis powszechny)
  • 1970 – 365 600 (spis powszechny)
  • 1975 – 420 977
  • 1980 – 456 707
  • 1985 – 468 616
  • 1990 – 465 143
  • 1995 – 463 019
  • 1996 – 462 336
  • 1997 – 461 354
  • 1998 – 458 988
  • 1999 – 457 937
  • 2000 – 456 574
  • 2001 – 455 464
  • 2002 – 461 653 (spis powszechny)
  • 2003 – 461 011
  • 2004 – 459 072
  • 2005 – 458 053
  • 2006 – 456 658
  • 2007 – 455 717
  • 2008 – 455 581
  • 2009 – 456 591
  • 2010 – 456 967

Gospodarka

W końcu stycznia 2011 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Gdańsku obejmowała ok. 11,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 5,7% do aktywnych zawodowo.

Gdańsk jest dużym ośrodkiem gospodarczym nad Morzem Bałtyckim. Już pierwsze przekazy dowodzące istnienia miasta, jak "Żywot Świętego Wojciecha" z 997, mówią o grodzie, mieście; ówczesny Gdańsk musiał być więc ludną osadą. Gród prowadził działalność handlowo-targową, z rybołówstwem, zbieractwem bursztynu i portem morskim. W 1263 Gdańsk otrzymał prawa miejskie w wyniku silnego rozwoju za czasów Świętopełka. Największe stosunki handlowe Gdańsk utrzymywał z Lubeką, skąd przywożono sól oraz sukno, a wywożono zboże i drewno.

W następnym okresie pomimo zdobycia Gdańska przez Krzyżaków w 1309 miasto dalej się rozwijało, aż do 1390 kiedy nastąpił spór pomiędzy Polską i zakonem. Wcześniej Gdańsk stał się członkiem Hanzy, pośredniczył w handlu zagranicznym Polski pobierając tzw. funtowe. Do gdańskiego portu przybijało coraz więcej statków, powstały wielkie spichlerze oraz wielki żuraw wybudowany w 1367. Gdańsk prześcignął inne miasta dolnej Wisły jak Elbląg, Toruń czy Chełmno. Stał się również przodującym miastem w Hanzie.

Po zakończeniu wojny i podpisaniu pokoju toruńskiego nastąpił okres związku z Polską. Gdańsk uzyskał liczne przywileje: szeroką autonomię w dziedzinie finansowej, administracyjnej i sądowniczej. Przyznano prawo wydawania statutów tzw. wilkierzy – przepisów normujących życie miejskie, przede wszystkim handlowe. Ponadto Gdańsk otrzymał prawo bicia własnej monety w złocie i srebrze. W tym czasie Gdańsk wprowadził nowe cło, palowe, w celu zwiększenia swoich dochodów. Nastąpił złoty okres rozwoju gospodarczego miasta. Gdańsk stał się monopolistą w handlu zagranicznym Polski, pośrednicząc w transakcjach eksportowo-importowych. Prowadził wówczas wymianę handlową na dużą skalę, handlował z niemieckimi miastami hanzeatyckimi: Hamburgiem, Lüneburgiem, Wismarem, Rostockiem, duńskimi i szwedzkimi, skąd sprowadzano: śledzie, futra, żelazo i wywożono: sól, piwo (głównie piwo jopejskie), wino, owoce południowe i towary przemysłowe. Podobne transakcje Gdańsk zawierał na wschodnim wybrzeżu Bałtyku z Rewlem, Parnawą, Dorpatem, Rygą i Nowogrodem. Duże znaczenie miały kontakty kupców z Brugią, dokąd wywozili: zboże, drewno, futra, ołów, miedź węgierską, żelazo szwedzkie i przywozili: sukno flandryjskie, wino, oliwę, owoce południowe. Następnie przenieśli swoje kontakty handlowe do Antwerpii i Amsterdamu. Również handlowano z Anglią, Francją oraz Hiszpanią i Portugalią. Udział Gdańska w ogólnym handlu w rejonie Bałtyku osiągnął 30%.

Na początku XVII Gdańsk pod względem wielkości dorównał Lubece. Na krótko przed potopem Gdańsk, liczący 77 000 mieszkańców, stał u szczytu rozkwitu. Następne lata obniżyły wartość handlu, Europa Zachodnia zmniejszała zapotrzebowanie na zboże z Gdańska, liczne wojny zniszczyły miasto, w końcu doszło do zaborów i utraty samodzielności. W celu odwrócenia złej koniunktury Gdańsk utworzył Izbę Handlową, oddano na cele giełdy towarowej Dwór Artusa, utrzymywano swoich agentów handlowych w stolicach większych państw i chętnie przyjmowano obcych agentów i konsulów innych państw.

W połowie XVII zatrudnienie znajdowało 8000 robotników, natomiast w efekcie recesji w połowie XVIII zaledwie kilkuset. Następował zmierzch miasta. W XIX życie gospodarcze miasta tkwiło w zastoju. Po utworzeniu połączenia kolejowego z Bydgoszczą w 1852 stopniowo sytuacja gospodarcza się poprawiała. W 1870 dodatkowo utworzono nowe połączenia kolejowe ze Szczecinem i Berlinem, a w 1877 z Warszawą. W 1873 powstała pierwsza linia tramwaju konnego do ówczesnej Oliwy. Po kolejnych decyzjach z końca XIX wieku, znoszących cła tranzytowe, nastąpił stopniowy rozwój eksportu (głównie zboża i drewna), towarzyszyła temu rozbudowa gdańskiego portu i rozbudowa przemysłu (stocznie, fabryki i zakłady naprawy taboru kolejowego).

W latach 1871-1897 założono pierwszą sieć kanalizacyjną, następnie rozpoczęto budowę sieci wodociągowej (miasto posiada od 1903 roku rozdzielczą sieć kanalizacji - deszczową odprowadzaną do wód otwartych, oraz sanitarną odprowadzaną na oczyszczalnie). W 1853 wybudowano gazownię, w 1897 elektrownię, a w okresie od 1895-1896 pierwsze elektryczne linie tramwajowe. W połowie XIX wieku rozwijała się także nauka, w 1849 w Gdańsku działało 46 szkół elementarnych i 8 szkół średnich, w 1904 otwarto politechnikę.

Dopiero koniec I wojny światowej oraz powstanie Wolnego Miasta Gdańska z wolną Polską umożliwiło wejście w kolejną fazę rozwoju miasta.

Liczba statków wchodzących do/wychodzących z portu w Gdańsku:

  • 1912 – 5966
  • 1925 – 7944
  • 1926 – 11870
  • 1927 – 13892

Biorąc pod uwagę tonaż statków wzrósł on w 1930 o 322% w stosunku do 1912. Przed wojną 1914-1918, podrzędny port, mniejszy od portu Brema, Szczecin, Ryga, Kopenhaga czy Sztokholm, wysunął się na pierwsze miejsce wśród portów nad Bałtykiem. Dopiero przyczyny polityczne, znaczny wpływ Republiki Weimarskiej na Wolne Miasto Gdańsk, spowodowały podjęcie decyzji o budowie portu w Gdyni, który do II wojny światowej prześcignął port w Gdańsku.

Po wojnie nastąpiła odbudowa miasta, istniejący przemysł sprzed wojny został odtworzony i rozbudowany. Odbudowano Port Gdańsk oraz powstała zewnętrzna nowa część portu zwana Portem Północnym. Zostały odbudowane stocznie. Pojawiły się nowe gałęzie gospodarki jak: przemysł precyzyjny i elektroniczny, informatyka.

Edukacja

Uczelnie

W Gdańsku swą siedzibę ma 14 szkół wyższych. W 2008 studiowało na nich łącznie 78 626 studentów, co czyni z Gdańska jeden z największych ośrodków akademickich w Polsce.

  • Uniwersytet Gdański – powołany 20 marca 1970, z połączenia Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku (28 584 studentów).
  • Politechnika Gdańska – jedna z najstarszych uczelni technicznych w Polsce. Założona 6 października 1904. Jako uczelnia polska funkcjonuje od 24 maja 1945 (21 638 studentów).
  • Gdański Uniwersytet Medyczny – najstarsza samodzielna uczelnia medyczna w Polsce, założona w 1945, jej historia sięga 1454 roku. (4 936 studentów).
  • Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku (3878 studentów)
  • Wyższa Szkoła Bankowa (3799 studentów)
  • Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu (w skrócie AWFiS) – jest dwuwydziałową uczelnią z siedzibą w Gdańsku-Oliwie (3784 studentów).
  • Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna (3737 studentów)
  • Ateneum – Szkoła Wyższa (2600 studentów).
  • Wyższa Szkoła Zarządzania (2405 studentów)
  • Gdańska Wyższa Szkoła Administracji (1041 studentów)
  • Akademia Sztuk Pięknych działalność rozpoczęła tuż po wojnie w 1945.
  • Akademia Muzyczna – założona w 1947. 2007-2008 obchodziła Jubileusz 60-lecia (655 studentów).
  • Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna (556 studentów)
  • Gdańskie Seminarium Duchowne
  • Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny PJWSTK w Gdańsku

Organizacje regionalne i naukowe

  • Centrum Obsługi Przedsiębiorcy (COP),
  • Instytut Bałtycki zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi wybrzeża krajów nadbałtyckich i gospodarką morską, stosunkami polsko-niemieckimi i polsko-skandynawskimi.
  • Gdańskie Towarzystwo Naukowe
  • Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową
  • Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa w Gdańsku

System stypendialny

W 2005 Gdańsk stał się pierwszym miastem w Polsce, które przyznaje stypendia na studia zagraniczne. Stypendium Naukowe im. Gabriela Daniela Fahrenheita jest przeznaczone dla absolwentów matury międzynarodowej oraz wybitnych maturzystów, którzy zdecydują się na studia za granicą w celu pokrycia części kosztów nauki.

Kultura

Gdańsk jest jednym z największych ośrodków kulturalnych w północnej Polsce. Działa tu kilka teatrów, siedem kin, Opera, i filharmonia. Prestiż miasta dodatkowo podnoszą różnego rodzaju festiwale i imprezy począwszy od Festiwalu Szekspirowskiego, przez Jarmark św. Dominika aż po Festiwal Dobrego Humoru czy organizowany przez Europejskie Centrum Solidarności interdyscyplinarny festiwal All About Freedom Festival.

Podmiotami organizacyjnymi podległymi władzom miasta są: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, Miejski Dom Kultury. Ponadto Miastu podlega ponad 200 placówek oświatowych.

Sport

Do gdańskich klubów sportowych zalicza się:

  • Lechia Gdańsk
    • Klub Sportowy Lechia Gdańsk (ekstraklasa w sezonie 2008/2009)
    • Rugby Club Lechia Gdańsk
  • Gedania Gdańsk – założona w 1922 jako polski wielosekcyjny klub sportowy w Wolnym Mieście Gdańsku. Obecnie funkcjonują sekcje siatkówki, piłki nożnej i wioślarstwa.
    • sekcja siatkówki kobiet Gedania Gdańsk (Liga Siatkówki Kobiet w sezonie 2006/07) i Energa Gedania II Gdańsk
    • sekcja piłki nożnej (V liga w sezonie 2006/07)
  • Polonia Gdańsk powołany 27 września 1945 – początkowo nosił nazwę "NIT". Pierwsze mecze rozgrywano na wyspie Ostrów, a "dojazd" na żużlowe boisko odbywał się łodzią.
    • sekcja piłki nożnej mężczyzn (V liga w sezonie 2006/07)
  • Gdański Klub Żużlowy "Wybrzeże" powstał w 2006; kontynuuje tradycje Gdańskiego Klubu Sportowego "Wybrzeże", działającego w latach 1945-2005.
    • sekcja żużlowa (I liga w sezonie 2010)
  • Gdański Auto Moto Klub – klub zajmujący się motocrossem, istniejący od 1946 roku; organizator zawodów rangi mistrzostw Polski, Europy i świata.
  • Stoczniowiec Gdańsk – klub hokejowy występujący w rozgrywkach hokejowej Ekstraligi; swoje mecze rozgrywa w hali Olivia.
    • sekcja hokeja na lodzie (Ekstraklasa w sezonie 2006/07)
    • łyżwiarstwo figurowe
  • Trefl Gdańsk – męska drużyna siatkarska z Gdańska powstała w 2005 z inicjatywy właściciela firmy Trefl S.A. – Kazimierza Wierzbickiego.
    • sekcja siatkówki mężczyzn (I liga w sezonie 2007/08)
  • GTS Gdańsk – klub siatkarski założony w 2005.
    • sekcja siatkówki mężczyzn (II liga w sezonie 2006/07)
  • Seahawks Gdynia – klub futbolu amerykańskiego (wicemistrz Polski 2006 i 2008)
  • TKKF Stoczniowiec Gdańsk – sekcja bokserska, kick-bokserska, muay thai, tenis stołowy, tenis ziemny
  • TKKF Rozstaje Gdańsk – sekcja LA joggingu, p.nożna, sporty i zajęcia III wieku, kursy instruktorskie, itd
  • UKS Jasieniak – uczniowski klub sportowy o profilu siatkarskim
  • Żabi Kruk
    • klub kajakowy o profilu turystycznym
  • SMS Gdańsk – zespół piłki ręcznej mężczyzn (I liga w sezonie 2006/07)
  • Spójnia Gdańsk
  • AZS AWFiS Gdańsk
    • sekcja piłki ręcznej kobiet AZS AWFiS Gdańsk (Ekstraklasa w sezonie 2006/07)
    • sekcja piłki ręcznej mężczyzn AZS AWFiS Gdańsk (I liga w sezonie 2006/07)
    • sekcja szermierki SIETOM AZS AWFiS Gdańsk
    • ponadto sekcje: gimnastyki, judo, lekkiej atletyki, pływania, rugby, tenisa stołowego, wioślarstwa, żeglarstwa
  • Champion Gdańsk
    • sekcja kick-boxingu
    • sekcja muay thai
  • GKS Morena – piłkarski klub sportowy występujący w B-klasie

Media

Stacje telewizyjne

  • TVP Gdańsk
  • Telewizja EiA
  • TVO Gdańsk (TV Rozstaje)
  • GTV(Gdańska telewizja)

Stacje radiowe

Lokalne stacje radiowe nadające z Gdańska:
Stacja radiowa Rok rozpoczęcia emisji Częstotliwość Uwagi
Radio Gdańsk 1945 103,7 MHz
Radio Eska Trójmiasto 1999 94,6 MHz
Radio Kaszëbë 2004 92,3 MHz siedziba w Rumi
Radio Plus Gdańsk 1992 101,7 MHz
Radio RMF Maxxx Trójmiasto 2008 96,4 MHz siedziba w Sopocie
Radio Złote Przeboje 2004 103,0 MHz

Prasa

  • Dziennik Bałtycki
  • Gazeta Wyborcza – oddział Trójmiasto
  • Echo Miasta – oddział Trójmiasto
  • Nasze Morze
  • Pomorski Kurier Nieruchomości

Media internetowe

  • Trojmiasto.pl
  • Gdansk.NaszeMiasto.pl
  • Pomorska.TV
  • MMTrojmiasto.pl

Wspólnoty religijne

Kościoły katolickie

  • Kościół rzymskokatolicki
    • Parafia św. Brygidy,
    • Parafia Wniebowzięcia NMP (Bazylika Mariacka),
    • Parafia św. Mikołaja,
    • Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej,
    • Parafia Chrystusa Króla
    • Parafia Świętego Kazimierza w Gdańsku
    • Parafia Chrystusa Zbawiciela,
  • Kościół greckokatolicki
    • Parafia św. Bartłomieja i Opieki NMP,
  • Kościół Polskokatolicki w RP
    • Parafia Bożego Ciała,
  • Kościół Katolicki Mariawitów w RP
    • diaspora, nieposiadająca świątyni (wierni odprawiają adorację ubłagania 25. dnia każdego miesiąca)

Kościoły prawosławne

  • Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
    • Parafia św. Mikołaja
    • Parafia św. Jerzego (wojskowa)
      • Obydwie parafie użytkują cerkiew św. Mikołaja

Kościoły protestanckie

  • Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
    • Parafia,
  • Kościół Ewangelicko-Reformowany
    • Diaspora,
  • Kościół Chrześcijan Baptystów
    • I Zbór,
    • II Zbór (Przymorze),
  • Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
    • zbór w Gdańsku
  • Kościół Zielonoświątkowy w RP
    • Zbór,
    • Zbór "Nowe Życie",
  • Kościół Wolnych Chrześcijan
    • Zbór,
  • Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
    • Zbór,
  • Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej
    • Armia Dawida

Islam

  • Muzułmański Związek Religijny
    • Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Gdańsku

Judaizm

  • Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP
    • Filia w Gdańsku
  • Niezależna Gmina Wyznania Mojżeszowego
    • Gmina w Gdańsku

Buddyzm

  • Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
  • Szkoła Zen Kwan Um w Polsce
    • Gdański Ośrodek Zen,

Inne

  • Świecki Ruch Misyjny "Epifania"
    • Zbór w Gdańsku,
  • Świadkowie Jehowy

Polityka i administracja

Samorząd

Gdańsk jest miastem na prawach powiatu. Organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Miasta Gdańska, składająca się z 34 radnych.

Organem wykonawczym samorządu jest Prezydenta Miasta Gdańska.

Polityka

Mieszkańcy Gdańska wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 25. Mieszkańcy Gdańska wspólnie z mieszkańcami Sopotu wybierają 1 senatora (okręg wyborczy nr 65). Posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 1.

Mieszkańcy Gdańska wybierają 7 z 33 radnych do Sejmiku Województwa Pomorskiego (okręg wyborczy nr 3).

Podział administracyjny

Gdańsk, decyzją Rady Miasta, podzielony jest na 34 jednostki pomocnicze zwane dzielnicami i osiedlami. Mieszkańcy dzielnic mają prawo tworzyć jednostki pomocnicze gminy – rady dzielnic i osiedli. W Gdańsku, według stanu na 1 grudnia 2011, działa:

  • 5 rad dzielnic: Chełm, Śródmieście, Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Piecki-Migowo,
  • 23 rady osiedli.

W sześciu jednotkach pomocniczych nie powołano rad.

Komunikacja i transport

Układ drogowy

Drogi krajowe i wojewódzkie w Gdańsku

Gdansk DK.svg

91 S6 7 468 472 218 221 222 501

Gdańsk leży na skrzyżowaniu drogowych szlaków komunikacyjnych. W mieście spotykają się trasy europejskie: E28, E75 oraz E77. Na terenie Gdańska rozpoczyna się droga krajowa nr 91, krzyżują się ponadto: droga krajowa nr 7 oraz droga ekspresowa S6. Sieć drogową uzupełnia 6 dróg wojewódzkich.

Gdańsk posiada obwodnicę tranzytową północ-południe w klasie drogi ekspresowej (Obwodnica Trójmiasta S6), omijającą centrum miasta od zachodu. Obwodnica stanowi przedłużenie autostrady A1. Jednym z problemów transportowych Gdańska jest brak bezpośredniego połączenia portu gdańskiego z obwodnicą – najkrótsza trasa wiedzie przez centrum miasta. W związku z tym, na najbliższe lata planuje się budowę dwóch tras umożliwiających wyprowadzenie ruchu tego typu z centrum – południowej obwodnicy Gdańska oraz Trasy Sucharskiego.

Główną osią drogową miasta jest główna arteria komunikacyjna Trójmiasta, przebiegająca równolegle do linii kolejowej przez najważniejsze części miasta – Śródmieście, Wrzeszcz i Oliwę (leżące na tzw. Dolnym Tarasie). Dzielnice Górnego Tarasu, położone w zachodniej części miasta, posiadają znacznie gorszą sieć drogową, opierającą się głównie na drogach dojazdowych do obwodnicy (ul. Świętokrzyska, Trasa W-Z, ul. Słowackiego, ul. Spacerowa).

Transport publiczny

Kręgosłup transportu publicznego w aglomeracji trójmiejskiej stanowi Szybka Kolej Miejska, której pociągi kursują od Tczewa przez Gdańsk, Sopot, Gdynię, do Rumi, Redy, Wejherowa i Słupska, na odcinku Gdańsk-Gdynia z częstotliwością do 7-8 minut w szczycie, po własnym torowisku wydzielonym z sieci PKP Polskie Linie Kolejowe.

Transport miejski w Gdańsku zarządzany jest przez Zarząd Transportu Miejskiego (ZTM Gdańsk), zaś przewozy realizują Zakład Komunikacji Miejskiej sp. z o.o. (ZKM Gdańsk), PKS Gdańsk sp z o.o., oraz Warbus. Na zlecenie ZTM funkcjonuje 75 linii autobusowych stałych dziennych, 10 linii nocnych i 4 linie sezonowe (łączna długość 767,7 km) oraz 10 linii tramwajowych (łączna długość 116,7 km). W Gdańsku funkcjonują także przewoźnicy prywatni (m.in. P.A. Gryf, Roki-Trans, Angelus, Jurexbus i in.), którzy zapewniają głównie komunikację z okolicznymi miejscowościami.

W ramach wakacyjnej komunikacji turystycznej, miasta Gdańsk, Sopot i Hel postanowiły o uruchomieniu (od 2006 roku) tramwajów wodnych. Promy kursują na trzech liniach, obsługiwanych jednostkami Żeglugi Gdańskiej.

W 2007 roku, miasto Gdańsk wspólnie z trzynastoma gminami sąsiadującymi, utworzyło Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej Jednym z pierwszych postanowień MZKZG była decyzja o wdrożeniu biletu metropolitalnego. Obecnie w ramach MZKZG można nabyć wspólne bilety 24-, 72-godzinne oraz miesięczne.

Transport lotniczy i żegluga morska

Znajdujący się w granicach miasta, w dzielnicy Matarnia, port lotniczy Gdańsk-Rębiechowo jest czwartym (po Warszawie, Krakowie i Katowicach) pod względem wielkości ruchu pasażerskiego portem lotniczym w Polsce. W 2010 obsłużył 2 232 590 pasażerów na 47 liniach krajowych i międzynarodowych.

Gdańsk posiada duży port morski, będący jednocześnie największym polskim portem. W 2008 przeładowano w nim towary o łącznej masie 17,07 mln t. Zdecydowaną większość przeładunków stanowiły masowe ciekłe i suche (odpowiednio: 10,61 i 4,04 mln t). Na pozostałą część składały się: kontenery 955 tys. t, ładunki drobnicowe 871 tys. t oraz przeładowywane w technologii ro-ro 602 tys. t.

Z Długiego Pobrzeża regularnie odbywają się rejsy białej floty, obsługiwanej przez przedsiębiorstwo Żegluga Gdańska, głównie na trasach wycieczkowych po porcie, na Westerplatte oraz do Sopotu i Gdyni. W Gdańsku Nowym Porcie znajduje się ponadto terminal pasażerski, z którego odpływają promy do Nynäshamn (Szwecja) linii Polferries.

Transport kolejowy

Kolej żelazna dotarła do Gdańska 6 sierpnia 1852, gdy uruchomiono 1-torowy odcinek Tczew-Gdańsk, stanowiący fragment Pruskiej Kolei Wschodniej (Preußische Ostbahn) z Berlina poprzez Kostrzyn-Krzyż-Piłę-Bydgoszcz-Tczew do Gdańska i Królewca. W październiku 1857 Gdańsk uzyskał połączenie z Malborkiem. W 1870 oddano do użytku połączenie Słupsk-Gdańsk wybudowane przez Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (Berlin-Stettiner Eisenbahn Gesellschaft). W latach 1876-1877, dzięki uruchomieniu linii Malbork-Iława-Działdowo-Mława, 1 września 1877 Gdańsk uzyskał połączenie kolejowe z Warszawą. Do końca II wojny światowej funkcjonowała zbudowana w 1914 linia kolejowa Gdańsk Wrzeszcz - Stara Piła .

Lata powojenne przyniosły budowę wydzielonej, zelektryfikowanej linii SKM – w 1951 Gdańsk Główny-Gdańsk Nowy Port, w 1952 na odcinku Gdańsk Wrzeszcz-Sopot oraz w 1953 Sopot-Gdynia. Linia do Nowego Portu obecnie używana jest jedynie w ruchu towarowym.

Gdańszczanie

Współpraca międzynarodowa

Lista miast partnerskich Gdańska:

  • Niemcy Brema – Niemcy (od 1976)
  • Finlandia Turku – Finlandia (od 1987)
  • Stany Zjednoczone Cleveland – USA (od 1990)
  • Hiszpania Barcelona – Hiszpania (od 1990)
  • Szwecja Kalmar – Szwecja (od 1991)
  • Dania Helsingør – Dania (od 1992)
  • Francja Marsylia – Francja (od 1992)
  • Francja Rouen – Francja (od 1992)
  • Rosja Kaliningrad – Rosja (od 1993)
  • Wielka Brytania Sefton – Wielka Brytania (od 1993)
  • Ukraina Odessa – Ukraina (od 1996)
  • Kazachstan Astana – Kazachstan (od 1996)
  • Rosja Sankt Petersburg – Rosja (od 1997)
  • Holandia Rotterdam – Holandia (od 1998)
  • Litwa Wilno – Litwa (od 1998)
  • Francja Nicea – Francja (od 1999)
  • Wielka Brytania Newcastle upon Tyne i Gateshead – Wielka Brytania (od 2001)
  • Chińska Republika Ludowa Szanghaj – Chiny (od 2004)
  • Włochy Palermo, Sycylia – Włochy (od 2005)
  • Polska Bytów – Polska (od 2007)
  • Rosja Omsk – Rosja (od 2008)
  • Białoruś Nowopołock i Połock – Białoruś (od 2009)
  • Belgia Gandawa – Belgia (od 2009)

Zobacz też

  • Zivilgefangenenlager Neufahrwasser
  • ORP Gdańsk
  • Cmentarze żydowskie w Gdańsku

Kody pocztowe w gminie Gdańsk (wyświetlono 50/600)

Wtyczki społecznościowe

Lubisz Gminę Gdańsk, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o Gminie Gdańsk

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-19 13:01:55

Szybka zmiana regionu Polski



Gmina Gdańsk
Polska - Miejscowości w gminie