Trzebuń (województwo pomorskie)

Trzebuń (kaszb. Trzebùń lub Trzebùniô, niem. Trzebuhn, dawniej Trzebon, Trziebon, Trzembonia) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, w gminie Dziemiany pomiędzy Wdzydzkim Parkiem Krajobrazowym a Zaborskim Parkiem Krajobrazowym w kompleksie leśnym Borów Tucholskich. W skład sołectwa Trzebuń wchodzą następujące miejscowości: Białe Błoto, Dywan, Borsztal, Lampkowo, Mutkowo, Pełki, Rozwalewo, Turzonka, Wilczewo, Zajączkowo, Zatrzebionka, Zimny Dwór i Żabowo.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie gdańskim.

Pochodzenie nazwy

Toponim Trzebuń jest nazwą dzierżawczą, utworzona od nazwy osobowej – imienia Trzebon ≤ Trzebomysł, Trzebosław, za pomocą formantu –jь. Obecność tego właśnie formantu tłumaczyłaby obecna postać wygłosowego –ń. Nazwa po raz pierwszy odnotowana w 1398 roku – Trsebon. Jeszcze w wieku XIX notowane były dwie postacie tej nazwy: Trzebuń albo Trzeboń.

Historia

Wieś, a w zasadzie jej część, zaliczana była do kasztelanii gdańskiej aczkolwiek w przywileju księcia Mściwoja II z roku 1284 jej nazwa nie została wymieniona. Poświadczenie źródłowe pochodzi dopiero z czasów krzyżackich, kiedy to Trzebuń należał do komornictwa mirachowskiego. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny nadał wówczas wsi prawo chełmińskie (niemieckie) w miejsce, utrzymanego w niektórych wsiach, prawa polskiego. Po pokoju toruńskim z roku 1466 Trzebuń ponownie znalazł się w granicach Polski i znajdował się w obrębie starostwa parchowskiego. Wieś nigdy nie była ani własnością szlachecką, ani kościelną, lecz królewską. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Trzebuń leżał na obszarze II Rzeczypospolitej. W czasie okupacji hitlerowskiej należał do Reichsgau Danzig Westpreussen. Miejscowa ludność została wysiedlona, by powrócić dopiero po wycofaniu się hitlerowców.

Inne miejscowości o nazwie Trzebuń: Trzebuń