Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Skarszewy


Informacje o Skarszewy:

Ilość ulic: 59

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 54.067219

Współrzedne geograficzne E: 18.445829

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 58

Liczba ludności: 6942

Gęstość ludności: 630 os./km²

Powierzchnia: 10,79 km²

Rodzaj gminy: miejsko-wiejska

TERC: 6222913094

Tablice rejestracyjne: GST

Herb Skarszewy:

Herb Skarszewy

Oficjalna strona miejscowości

Dzielnice, Skarszewy

  • Dzielnica: Młyn-Dolina

Skarszewy

Skarszewy (kaszub. Skarszewò, niem. Schöneck) – miasto w woj. pomorskim, w powiecie starogardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skarszewy. Na południowym obszarze miejskim Skarszew znajduje się jezioro Borówno Wielkie (rozwinięta infrastruktura turystyczno-rekreacyjna). Dawny dworzec kolejowy w mieście jest punktem końcowym POL Szlak zielony.svg Szlaku Skarszewskiego – zielonego znakowanego szlaku turystycznego.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. gdańskiego.

Liczba mieszkańców miasta (6942) i gminy (7196) Skarszewy, na koniec 2009 r., wyniosła łącznie 14 tys. 138 osób.

Historia

Pierwsze wzmianki o ziemiach, na których ulokowano później Schöneck (nazwa Skarszewy, zapisana jako Skarschow, pojawia się dopiero u schyłku średniowiecza, w 1471 r.) pochodzą z 1198 r., kiedy tereny te pomorski książę Grzymisław podarował rycerzom Zakonu św. Jana Jerozolimskiego (joannitom). Istnieje jednak pogląd, że przed rokiem 1000 na Paninej Górze, 5 km od Skarszew, znajdował się główny ośrodek plemienny Wierzyczan.

Prawa miejskie miasto otrzymało około 1320 r. Było to jedyne miasto joannickie na całym Pomorzu Gdańskim. Po lokacji miasta utworzono w Skarszewach siedzibę komandorii i baliwatu (okręgu administracyjno-wojskowego) Zakonu św. Jana Jerozolimskiego. W 1370 r. joannici sprzedali Skarszewy i Neu Wartenberg (obecnie Czarnocin) za przeszło 10 tysięcy grzywien pruskich Zakonowi Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (Krzyżakom).

Ówczesne Skarszewy były otoczone murem z bramami, zaś w ich północno-zachodniej części znajdował się zespół zamkowy, składający się z zabudowań gospodarczych oraz piętrowego, wzmocnionego dwiema wieżami zamku w stylu gotyckim na cyplu stromego wzgórza schodzącego do Wietcisy. Od strony miasta strzegła wjazdu gotycka brama i sucha fosa. Kompleks zamykał kamienno-ceglany mur obronny. Takie położenie powodowało, że w przypadku obsadzenia zamku dużą załogą był on trudny do zdobycia. Poniżej zamkowego wzgórza, na wyspie, znajdowało się podzamcze z młynem, browarem, karczmą, foluszem i kuźnią.

W wyniku wojen polsko-krzyżackich miasto było dwukrotnie palone – w 1433 r. przez husytów i w 1462 r. przez Polaków. Ostatecznie w 1466 r. ziemie te, na mocy II Pokoju toruńskiego, przeszły pod polskie panowanie. Od 1613 r. miasto zostało nobilitowane do roli stolicy województwa pomorskiego i siedziby sądu grodzkiego. Ze względu na wysoki procent ludności niemieckojęzycznej już w XVI w. rozpowszechnił się tu luteranizm. 23 lutego 1629 r. Szwedzi ograbili i spalili znaczną część zabudowy Skarszew wraz z zamkiem (odbudowano go dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku).

Wyrazem napięć religijnych w dawnej Rzeczypospolitej były wydarzenia z 1741 r. W pierwsze święto wielkanocne w skarszewskim zborze luterańskim, wskutek pękania drewnianej konstrukcji empor, doszło do paniki – zginęło kilku wiernych, a wielu zostało rannych. Zbór został zamknięty i zakazano odprawiania w nim nabożeństw. W tej sytuacji, z obawy przeszkód ze strony katolickiej, przygotowano potajemnie w Gdańsku elementy budowlane i przewieziono je do Skarszew na 131 wozach, w eskorcie setki udających robotników gdańskich żołnierzy i licznej rzeszy rzemieślników. Po dotarciu na miejsce, mimo blokad i protestów, w ciągu 24 godzin, z 14 na 15 września 1741 r., rozebrano stary zbór i wybudowano nowy z tzw. "muru pruskiego". W l. 1762-1765 w miejscowym sądzie grodzkim praktykował Józef Wybicki.

Miasto zostało przyłączone do Prus w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej w 1772 r. Liczyło wówczas 1005 mieszkańców. W nocy z 28 na 29 stycznia 1807 r. doszło w Skarszewach do starcia wojsk pruskich z liczącym kilkuset jeźdźców oddziałem żołnierzy polskich w służbie cesarza Francuzów, pod dowództwem majora Ulatowskiego. Atak Prusaków zakończył się zdobyciem miasta. Pod władzą Prus Skarszewy znajdowały się od 1772 do 1920 r.

W II poł. XIX w. doszło do wyraźnego rozwoju miasta, do czego przyczyniły się poważne inwestycje infrastrukturalne. W latach 1884-1885 wybudowano przez Skarszewy linię kolejową Pszczółki – Kościerzyna. W 1905 miasto otrzymało kolejne, bezpośrednie połączenie ze Starogardem Gdańskim. W 1886 r. powstało pierwsze lokalne czasopismo, niemieckojęzyczny Schoenecker Anzeiger. W 1858 r. Skarszewy miały 2272 mieszkańców, w 1885 r. 2925 (48% protestantów, 45% katolików, 5% żydów), a w 1910 już 3495.

Skarszewy zostały ponownie przyznane Polsce na mocy traktatu wersalskiego i zajęte przez wojsko polskie 30.01.1920 r. Pierwsza wizyta generała Hallera w Skarszewach miała miejsce 3 lutego 1920 r., co upamiętniono srebrną tabliczką na magistrackim fotelu, na którym zasiadał w ratuszu. Miasto odwiedził w 1923 r. prezydent Stanisław Wojciechowski, zaś w 1927 r. prezydent Ignacy Mościcki. W okresie międzywojennym ludność niemiecka, choć zredukowana do roli mniejszości, nadal odgrywała istotną rolę w życiu miasta, co w napiętej sytuacji politycznej końca lat 30. doprowadziło do zaogniających się konfliktów na tle narodowościowym.

Miasto zostało zajęte przez oddziały niemieckie już 2 września 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej okolice Skarszew były największym miejscem kaźni obywateli polskich w skali całego powiatu kościerskiego. Największe nasilenie egzekucji miało miejsce w październiku 1939, gdy formacje Gestapo, Selbstschutzu oraz SS wymordowały ok. 360 Polaków ze Skarszew i okolicznych miejscowości. niemieccy naziści wymordowali także, niewielką już wtedy, społeczność żydowską z tego miasteczka, oraz obozujących w okolicy Cyganów.

Mimo że wojsko niemieckie w 1945 r. nie podejmowało obrony Skarszew, sowieckie samoloty kilkakrotnie zbombardowały miasto. Spowodowało to, razem ze skutkami celowych podpaleń przez czerwonoarmistów po zajęciu miasta 8 marca 1945 r., zniszczenie Skarszew sięgające 40% zabudowy. Rok 1945 przyniósł też ostateczny koniec wieloetnicznego charakteru miasta.

W 1991 r. ostatecznie zamknięto linię kolejową do Starogardu Gdańskiego, podobny los spotkał połączenia do Kościerzyny i Pszczółek (2001-2002 r.). Wszystkie linie kolejowe zostały już obecnie rozebrane.

W 2012 r. do miasta włączono obszar 116,53 ha (Pólko, wcześniej część wsi Bolesławowo).

Zabytki

Najważniejsze obiekty zabytkowe:

  • znaczne fragmenty murów miejskich z XIV/XV wieku stanowiące najokazalszą kamienną budowlę obronną z czasów średniowiecza na Pomorzu Gdańskim.
  • od strony południowej miasta: Baszta Skazańców, Baszta Wysoka, Baszta Szkolna z wbudowanym w nią osiemnastowiecznym budynkiem i fragmenty baszt przy ulicy Rzecznej.
  • pozostałości gotyckiego Zamku Wysokiego z zachowanymi średniowiecznymi piwnicami i ścianami parteru.
  • XIV-wieczny gotycki kościół farny z barokowym wyposażeniem i interesującymi pamiątkami po rodzie Wybickich.
  • kościół neogotycki z 1881 r., do 1945 r. ewangelicki, zbudowany na miejscu legendarnego kościoła postawionego przez gdańszczan w ciągu 24 godzin w 1741 roku. Na dachu zakrystii znajdują się chorągiewki wiatrowe zborów wybudowanych w 1635 i 1741 roku (nieliczne zabytki z tych zborów można obejrzeć w Muzeum Skarszew, które sąsiaduje z kościołem neogotyckim).
  • budynek dworca kolejowego z 1885 r.
  • cmentarz ewangelicki (luterański) z początku XVIII wieku, na rogu ul. Dworcowej i Młyńskiej, zlikwidowany w latach 70. XX w. Mur wokół cmentarza z 1856 r. i kaplica z 1910 r. Od strony południowej zachowała się w murze cmentarnym jedna XIX-wieczna, wykonana z piaskowca, płyta nagrobna. Istnienie w tym miejscu cmentarza upamiętnia płyta pamiątkowa w języku polskim i niemieckim.
  • bogaty zbiór zabytków w Muzeum Skarszew – Skarszewskim Centrum Ekspozycji Historycznych ul. Szkolna 9.
  • "Napoleoński obelisk" z tablicami pamiątkowymi w języku polskim i francuskim – znajdujący się przy zlikwidowanym w 1938 r. cmentarzu wojennym z czasów napoleońskich (róg ulicy Kościerskiej i Kleszczewskiej).
  • żelazny most nad Wietcisą, łączący Stare Miasto z ulicą Dworcową, zbudowany przez gdańską firmę STEIMMIG w 1887 roku (odlana z brązu tablica znamionowa tego mostu znajduje się w Muzeum Skarszew).
  • W lesie za miastem, nad jeziorem Borówno Wielkie, cmentarz nieistniejącej od 1939 r. skarszewskiej gminy żydowskiej, z częściowo zachowanymi nagrobkami (macewami).

Centrum miasta zachowało zabytkowy, średniowieczny układ przestrzenny w postaci wydłużonego prostokąta obrysu murów miejskich, opartego o dolinę Wietcisy i z nietypowo, bo peryferyjnie usytuowanym, kwadratowym rynkiem.

Dzisiaj

Bliskość do Gdańska, Starogardu Gdańskiego i Tczewa zwiększa liczbę ludności Skarszew. Niedawno uruchomiono kompleks sportowy z boiskami do piłki nożnej, siatkowej i koszykowej w ramach programu Orlik 2012.

Galeria

Zobacz też

  • Cmentarz żydowski w Skarszewach
  • Jezioro Godziszewskie
  • Parafia św. Michała Archanioła w Skarszewach
  • Synagoga w Skarszewach
  • Zygmunt Zieliński (burmistrz Skarszew)

Kody pocztowe, Skarszewy (wyświetlono 1/1)


Ocena internautów miejscowości Skarszewy
Średnia ocena: 3.9
liczba ocen: 13

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Skarszewy, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Skarszewy

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 22:08:10

Szybka zmiana regionu Polski