Nowa Cerkiew (powiat tczewski)

Nowa Cerkiew – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Morzeszczyn. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Miejscowość położona jest w regionie Kociewie, drugim obok Kaszub regionie Pomorza Gdańskiego. Należy do diecezji pelplińskiej, leży 8 km na południe od Pelplina.

Historia

Historia Nowej Cerkwi wiąże się nierozłącznie z istniejącą w niej parafią. W 1276 roku do Pelplina przybył Zakon Cystersów, którzy w 1302 roku lokowali wieś. Lokacja ta była pierwszą w opactwie pelplińskim realizowaną na prawie chełmińskim. W okresie reformacji prawie cała ludność Nowej Cerkwi przyjęła luteranizm. W roku 1583 rzekomo miejscowy proboszcz musiał zgodzić się nawet na luterańskich rodziców chrzestnych. Otoczony cmentarzem z neogotycką bramą trójnawowy kościół w najstarszych fragmentach pochodzi z XIV wieku (prezbiterium, zakrystia, wieża). Przebudowywany był w roku 1820, 1851 i po pożarze w 1855. Skromny wystrój pochodzi głównie z końca XVIII wieku. W górnej kondygnacji ołtarza znajduje się gotycka figura Matki Boskiej Bolesnej przeniesiona tu z przydrożnej kaplicy ze wsi Borkowo, a w kruchcie stoi kamienna kropielnica. W podziemiach kościoła spoczywa Maciej Prądzyński - ostatni opat opactwa w Pelplinie, który po kasacie klasztoru został tu proboszczem. Wewnątrz kościoła wisi żyrandol, w którym oprawki do świec zrobione są z łusek po nabojach. Podczas II wojny tutejsi mieszkańcy zbierali je i umieszczali w żyrandolu, by upamiętnić ginące od nich ofiary.

Nazwa

Nazwa Nowa Cerkiew po raz pierwszy pojawia się w niemieckim dokumencie z 1302 roku w postaci: Nuwokirche. Kolejne etapy ewolucji nazwy to: Nowa ecclesia z 1326 roku oraz Nowa Czerkiew 1583 z roku.

Zobacz też

• Nowa Cerkiew - inne miejscowości
• Gętomie
• Morzeszczyn
• Rombark

Bibliografia

• Gmina Morzeszczyn - Przyjdziesz tu jako obcy, wyjedziesz jako przyjaciel, Wyd. Urzędu Gminy Morzeszczyn