Wejherowo
Wejherowo (kaszb. Wejrowò lub Nowé Miasto, niem. Neustadt in Westpreussen, dawniej Weihersfrey), to miasto i gmina w województwie pomorskim, położone na pograniczu Pojezierza Kaszubskiego i Pradoliny Redy–Łeby, nad rzeką Redą. Stanowi element Małego Trójmiasta Kaszubskiego, jest również częścią aglomeracji gdańskiej. Siedziba powiatu wejherowskiego i gminy Wejherowo. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego, obszar bezpośrednio przylegający do niego tworzy gminę wiejską. Jako jedna z gmin wchodzi w skład Komunalnego Związku Gmin "Dolina Redy i Chylonki".
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, wydany w 1880 roku, uznaje miasto Wejherowo za stolicę Kaszub.
Według danych z 31 grudnia 2010 roku miasto miało 47 794 mieszkańców.
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002 Wejherowo ma obszar 25,65 km², w tym:
- użytki rolne: 20%
- użytki leśne: 47%
Miasto stanowi 2% powierzchni powiatu.
Historia
Wejherowo – założone w 1643 roku przez wojewodę Jakuba Wejhera – prawa miejskie uzyskało w 1650 roku. Początkowo nazywane też było Wejherowską Wolą i Nowym Miastem (w odróżnieniu od "starego miasta" – czyli Pucka). Po 1676 roku przeszło na własność lokalnych rodzin magnackich (przez pewien czas należało także do Sobieskich). W wyniku I rozbioru (1772 rok) przyłączono je do Prus. W 1818 roku zostało miastem powiatowym w rejencji gdańskiej (Prusy Zachodnie), stając się też siedzibą diecezji wejherowskiej Kościoła Ewangelicko-Unijnego, która istniała do 1945 r. W 1870 roku Wejherowo otrzymało połączenie kolejowe z Gdańskiem i Słupskiem. W owym czasie miasto zamieszkane było w większości przez Niemców i Kaszubów. Na przełomie XIX i XX wieku intensywnie rozwijało się gospodarczo.
W 1920 roku wróciło do Polski (mimo protestów części lokalnej ludności). Stało się siedzibą powiatu morskiego w województwie pomorskim (który obejmował również Puck i Hel). Wkrótce struktura demograficzna zaczęła się powoli zmieniać na korzyść Polaków. W dwudziestoleciu międzywojennym był tu jeden z głównych ośrodków regionalizmu (postulowano autonomizację regionu Pomorza w ramach państwa polskiego).
We wrześniu 1939 roku Wejherowo zajęte przez Niemców powtórnie przemianowano na Neustadt in Westpreußen, zaś zasłużony burmistrz Teodor Bolduan został natychmiast aresztowany i rozstrzelany. Krótko po zakończeniu działań wojennych miasto odwiedził gauleiter Pomorza Albert Forster, który publicznie pogroził antyniemiecko nastawionym mieszkańcom Wejherowa. W okresie okupacji działała tu konspiracyjna organizacja TOW "Gryf Pomorski". Na przełomie 1939 i 1940 roku Niemcy rozstrzelali w lasach piaśnickich 12–14 tys. ludzi (w tym wielu wejherowian).
W marcu 1945 roku do miasta wkroczyły wojska radzieckie. W 1975 roku Wejherowo utraciło status powiatu, by w 1999 roku ponownie go odzyskać (w ramach województwa pomorskiego). W latach 2006–2008 przeprowadzono pierwszą od czasów powstania Kalwarii Wejherowskiej gruntowną renowację tego zabytkowego kompleksu. Od roku 2003, przeciwnie do większości miast w Polsce, liczba mieszkańców Wejherowa systematycznie rośnie. Aktualnie (2008 rok) liczba mieszkańców miasta jest najwyższa w historii Wejherowa.
W skrócie:
- VII-IX w. – osada słowiańska i gród na Górze Zamkowej
- 1. połowa XIV w. – pierwsze udokumentowane wzmianki o osadach Naniec i Śmiechowo (dzisiejsze dzielnice Wejherowa)
- 1576 – w posiadaniu starosty puckiego Ernesta Wejhera
- 1643 – lokacja osady zwanej Wejherowską Wolą na gruntach wsi Śmiechowo (obecnie dzielnica miasta)
- 1644 – fundacja kościoła św. Trójcy przez Jakuba Wejhera
- 1649–1655 – budowa Kalwarii Wejherowskiej, ufundowanej przez Jakuba Wejhera i jego krewnych
- 1650 – Wejherowska Wola otrzymała prawa miejskie chełmińskie od króla Jana II Kazimierza Wazy
- 1676 – miasto odkupił książę M.K. Radziwiłł
- 1685 – własność Jana III Sobieskiego
- 1772 – miasto pod zaborem pruskim, przemianowane na Neustadt in Westpreußen
- 1796 – miasto kupił hrabia Keyserlingk
- 1870 – uzyskanie połączenia kolejowego z Gdańskiem i Koszalinem
- 1920 – po 148 latach miasto wraca do Polski
- 7–8 IX 1939 – w pobliżu Wejherowa ciężkie walki obronne toczył 1 Morski Pułk Strzelców
- 1939–1945 – miasto zaanektowane przez III Rzeszę Niemiecką, powtórnie przemianowane na Neustadt in Westpreußen
- 12 III 1945 – opanowanie miasta przez wojska radzieckie i polskie, wyzwolenie spod okupacji niemieckiej i przywrócenie w granice powojenne Polski
- 1975 – utracenie statusu miasta powiatowego w wyniku reformy administracyjnej
- 1999 – przywrócenie statusu siedziby powiatu w wyniku kolejnej reformy administracyjnej, Wejherowo w województwie pomorskim
Burmistrzowie, naczelnicy i prezydenci:
- Augustyn Dybowski, 1919–1920
- Alfons Chmielewski, 1920–1921
- Jan Bieliński, 1921–1922
- Władysław Kruczyński, 1922–1928
- Stanisław Gąsowski, 1928–1929
- Karol Biliński, 1929–1932
- Jan Owiński, 1932–1933
- Teodor Bolduan, 1933–1939
- Bernard Szczęsny, 1945–1949
- Władysław Szutta, 1949–1981
- Zbigniew Pranga, 1982–1990
- Jerzy Budnik, 1990–1998
- Krzysztof Hildebrandt, 1998 – do teraz
Demografia
Dane z 30 czerwca 2008 wg GUS:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni |
Jednostka | Osób | % | Osób | % | Osób | % |
Populacja | 46 247 | 100 | 24 053 | 52 | 22 194 | 48 |
Gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1803 | 937,7 | 865,3 |
Liczba ludności według GUS Rok | Liczba ludności | 2003 | 44 532 | 2004 | 44 657 | 2005 | 44 977 | 2006 | 45 522 | 2007 | 45 869 | 2008 | 46 579 | 2009 | 47 188 | 2010 | 47 794 | 2011 | 48.845 | |
1 października 2006 roku po raz drugi w historii liczba mieszkańców miasta przekroczyła 47 000. Po raz pierwszy stało się to w 1992 roku. Związane jest to z bardzo dużym przyrostem mieszkań w mieście, dodatnim saldem migracji oraz znacznym przyrostem naturalnym.
Klimat
Położenie blisko Bałtyku sprawia, że Wejherowo znajduje się pod wpływem klimatu morskiego. Klimat kontynentalny ma znacznie mniejsze oddziaływanie niż w innych regionach kraju. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, w którym średnia temperatura waha się od +13 °C do +22 °C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń (temperatura waha się od -6 °C do 1 °C). Średnia roczna temperatura wynosi ok. +7 °C. Średnia roczna suma opadów wynosi 660 mm. Najbardziej deszczowym miesiącem jest sierpień (90 mm), najmniej opadów przypada na marzec (20 mm).
Średnie wartości temperatur i opadów w Wejherowie Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Czer | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rocznie |
Śr. wysoka temperatura | +1 | 0 | +3 | +10 | +16 | +20 | +22 | +20 | +18 | +12 | +6 | +2 | +11 |
Śr. niska temperatura | -6 | -5 | -2 | +1 | +5 | +9 | +13 | +11 | +8 | +5 | +1 | -1 | +3 |
Opady | 40 | 30 | 20 | 30 | 50 | 60 | 80 | 90 | 60 | 50 | 40 | 50 | 660 |
Współpraca
- Miasta partnerskie
- Rouen (Francja)
- Tyresö (Szwecja)
- Święciany (Litwa)
- Postawy (Białoruś)
- Miasta zaprzyjaźnione
- Stanisławów (Ukraina)
- Trutnov (Czechy)
- Miasta stowarzyszone
- Reda (w ramach Małego Trójmiasta Kaszubskiego)
- Rumia (w ramach Małego Trójmiasta Kaszubskiego)
Turystyka
Zabytki i interesujące miejsca
- Kalwaria Wejherowska ufundowana przez wojewodę Wejhera w latach 1649–59, składająca się z 26 barokowych, rokokowych i neogotyckich kaplic fundacji rodu Wejherów
- Pałac Keyserlingków i Przebendowskich (obecnie siedziba Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, wpisanego do Państwowego Rejestru Muzeów)
- kościół Świętej Trójcy z 1755 r. fundacji Jana Przebendowskiego, na miejscu dawniejszego kościoła z 1644 r. – obecnie kolegiata
- poewangelicki, neogotycki kościół św. Stanisława Kostki z 1908 r., z pięcioma wieżami
- konwikt św. Leona z 1872 r. zbudowany przez mieszkańców miasta dla reformatów pozbawionych dawnego klasztoru przez władze pruskie
- barokowy Kościół i klasztor Franciszkanów w Wejherowie z 1650 r. ufundowany dla franciszkanów przez Jakuba Wejhera
- krypty rodziny Wejherów i Przebendowskich (w podziemiach klasztoru)
- obraz Matki Bożej Wejherowskiej – ukoronowany przez Jana Pawła II podczas mszy na sopockim hipodromie (znajduje się w kościele klasztornym)
- Plac Jakuba Wejhera (rynek) z pomnikiem założyciela miasta Jakuba Wejhera
- Ulica Jana III Sobieskiego – deptak miejski, wytyczony w roku 1643
- ratusz miejski (z udostępnionymi makietami zabytkowego centrum Wejherowa oraz Kalwarii Wejherowskiej)
- szachulcowy szpitalik-przytułek z XVII w.
- eklektyczne kamienice z przełomu XIX/XX w.
- gmach gimnazjum z 1866 r.
- budynek sądu z 1880 r.
- stary cmentarz
- park miejski im. Aleksandra Majkowskiego (z XVIII w.)
- młyn wodny nad rzeką Cedron z XVII w. (przebudowany po pożarze w 1920 r.)
- budynek dawnego Zespołu Szkół Elektrycznych
- budynki dawnego Szpitala Psychiatrycznego (obecnie szkoły specjalne oraz jednostka wojskowa)
- budynek dworca kolejowego
- budynek poczty
- budynek Starostwa Powiatowego
- Villa Musica
- Dom Młynarza (obecnie budynek mieszkalny)
W okolicy
- Piaśnica, k. Wejherowa – miejsce straceń 12 tysięcy Polaków, Kaszubów i Niemców, z grobem bł. Alicji Kotowskiej, zmartwychwstanki
- Trójmiejski Park Krajobrazowy – rezerwat leśny Gałęźna Góra
- Puszcza Darżlubska z dwoma szlakami znakowanymi i ścieżką przyrodniczo-leśną
- Groty Mechowskie – jaskinia pseudokrasowa w Mechowie, na skraju Puszczy Darżlubskiej
- Jezioro Żarnowieckie w rynnie polodowcowej
- rzeka Reda płynąca w plejstoceńskiej pradolinie Reda-Łeba
- w leśnictwie Lisewo Diabelski Kamień – duży kamień narzutowy, gnejs, o obwodzie 20 m
- rezerwat torfowiskowy Lewice (tzw. Bagno Biała)
Szlaki turystyczne
"Szlak Wejherowski" – znajduje się na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego. Rozpoczyna się w Wejherowie i dalej prowadzi przez Wyspowo, Borowo, Wygodę, Bieszkowice (w tym Piekiełko), Gdynię do Sopotu Kamiennego Potoku. Szlak ma długość 55 km. Na odcinku od Bieszkowic do Wejherowa można poznać kilka bardzo ciekawych jezior m.in. Zawiat, Bieszkowice, Wygoda, Rąbówka i Borowo. Od października 2007 r. szlak prowadzi przez Rezerwat przyrody Cisowa w Gdyni; na swej drodze mija także trzy inne rezerwaty: Kacze Łęgi, Łęg nad Swelinią i Pełcznicę.
"Szlak Puszczy Darżlubskiej" – szlak biegnie zachodnią częścią Puszczy Darżlubskiej. Trasa rozpoczyna się przy dworcu kolejowym w Wejherowie, prowadzi w kierunku leśniczówki Miga. Następnie prowadzi do Piaśnicy, Jeziora Dobrego, skrajem lasu przez Sobieńczyce do Żarnowca i Krokowej. Szlak jest dostępny także dla rowerzystów.
"Szlak Zagórskiej Strugi" – szlak ma długość 56 km i prowadzi z Gdyni Wzgórza św. Maksymiliana przez Piekiełko, Rumię do Wejherowa. Szlak biegnie głównie lasami, krawędzią Wysoczyzny Gdańskiej, mocno porozcinanej dolinami. Pełna jest pomników przyrody (drzew, głazów narzutowych) i stromych wejść. Trasa zaczyna się i kończy w dwóch największych dolinach, pierwsza to dolina Zagórskiej Strugi, druga to dolina Cedronu. Na trasie można zwiedzić również 17 z 26 kaplic Kalwarii Wejherowskiej.
"Krawędzią Kępy Puckiej" – trasa liczy 33,2 km i biegnie przez Rzucewo, Osłonino, Mrzezino, Rekowo i dalej wchodzi w lasy wejherowskie.
Wejherowianie
Znani ludzie związani z Wejherowem (np. urodzeni lub zamieszkali w tym mieście): - Kinga Baranowska – polska himalaistka, zdobywczyni siedmiu ośmiotysięczników. Pierwsza Polka na ośmiotysięcznikach Dhaulagiri, Manaslu i Kanczendzondze.
- Jan Białk – sportowiec, biegacz. Maratończyk, uprawiający również biegi uliczne. Wielokrotny mistrz i medalista mistrzostw Polski. Posiada najwyższą klasę sportową: mistrzowską międzynarodową.
- Mirosław Bork – reżyser filmowy. Autor m.in. satyrycznej komedii Konsul (ze znakomitą kreacją Piotra Fronczewskiego).
- Krzysztof Czerwionka – żeglarz, samotnie przepłynął Atlantyk w 1993 oraz Morze Północne i Bałtyk zimą 1993/1994 na jachcie SY Aurora 35ft, weekender. Przypłynął do Gdyni 21 stycznia 1994.
- Klemens Gniech – dyrektor Stoczni Gdańskiej (wówczas im. Lenina) w latach 1976-1981. Podczas Sierpnia '80 zwolennik mediacji ze strajkującymi. Zwolniony ze stoczni, z zakazem pełnienia funkcji kierowniczych w PRL, podczas stanu wojennego.
- Rafał Karcz – sportowiec i instruktor kick-boxingu. Członek kadry narodowej, dwukrotny brązowy medalista Pucharu Świata, Mistrz Europy all style karate, pięciokrotny Mistrz Polski.
- Alicja Kotowska – zakonnica, zmartwychwstanka, dyrektorka szkoły średniej, przełożona Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstanek w Wejherowie w latach 1934-1939. Rozstrzelana przez Niemców w lasach piaśnickich, gdzie znajduje się jej grób. W 1999 r. została ogłoszona błogosławioną przez papieża Jana Pawła II.
- Dorota Masłowska – pisarka i felietonistka, autorka książki-bestselleru z 2002 roku Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną i laureatka Nike za Pawia Królowej (przyznana w 2006 roku za rok 2005).
- Maciej Miecznikowski – śpiewak operowy (bas) i estradowy (grupa Leszcze). Nie urodził się ani nie mieszka w Wejherowie – ukończył jednak wejherowską Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia i wejherowskie LO; śpiewał też w chórze Cantores Veiherovienses.
- Marcin Miotk – młody, ale mający już na swym koncie liczne sukcesy, himalaista – który 5 czerwca 2005 r. zdobył Mount Everest (8848 n.p.m.) jako pierwszy Polak nie korzystający z maski tlenowej (patrz w archiwum wiadomości na internetowej stronie UM).
- Cezary Paciorek – kompozytor, pianista, akordeonista; uznawany za najlepszego polskiego akordeonistę jazzowego. Współpracował z najlepszymi polskim jazzmanami. Laureat wielu nagród, nagrał kilkanaście – różnych stylistycznie – płyt. Interesuje go także muzyka kościelna. Prowadzi Scholę Świętojańską przy gdańskim Duszpasterstwie Środowisk Twórczych.
- Hubert Skrzypczak – polski bokser, brązowy medalista XIX Igrzysk Olimpijskich w Meksyku, mistrz i wicemistrz Europy. Przez miesięcznik "Boks" został uznany najwybitniejszym polskim pięściarzem w wadze papierowej w historii.
- Aleksandra Spanowicz (d. Aleksandra Czubek) – artysta plastyk, nazywana "pierwszą damą komiksu polskiego". Zajmuje się także ilustrowaniem książek. Laureatka wielu konkursów, uczestniczka wielu wystaw.
- Paul Nipkow – wynalazca, twórca wynalazku nazywanego tarczą Nipkowa, stanowiącego podstawowy element pierwszych telewizorów i kamer telewizyjnych (tzw. telewizja mechaniczna), który umożliwił powstanie współczesnej telewizji. Uczęszczał do Wejherowskiego Gimnazjum (obecne I Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego). Przez pewien czas mieszkał w tym mieście.
- Tomasz Pohl – poeta, prozaik, eseista, autor tekstów piosenek i pieśni. Urodzony w Wejherowie, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. Stworzył m.in. teksty do "Wejherowskiego Misterium Męki Pańskiej", widowiska "Kartki z Katynia". Autor książek: "Niedosyt" (2009), "Słowa pod wysokim napięciem" (1999), "Punkt widzenia" (1998). Laureat licznych konkursów literackich.
- Wincenty Wrosz – oficer, a później werbista w Brazylii.
Kultura
Wejherowo na przestrzeni wieków stanowiło silny ośrodek kultury polskiej, opierając się skutecznie akcji germanizacyjnej (działalność koła filomatów "Wiec" oraz S. Marońskiego, J. Łęgowskiego, L. Jakowickiego; koła śpiewacze i teatry amatorskie). Po 1920 r. miasto było także ważnym ośrodkiem regionalizmu kaszubskiego – wydawana była tu "Gazeta Kaszubska", ukazujące się najpierw jako dwutygodnik, a później tygodnik czasopismo "Klëka", przekształcone w 1939 roku w "Tygodnik Wielkiego Pomorza" oraz "Świt".
Wejherowo jest siedzibą Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, które gromadzi zabytki piśmiennictwa kaszubsko-pomorskiego, a także organizuje wernisaże i wystawy. Inne muzeum, w którym zapoznać się można z dziejami rodu Wejherów oraz z działalnością wejherowskich franciszkanów, zlokalizowane jest w podziemiach klasztoru.
W mieście funkcjonuje Wejherowskie Centrum Kultury, które – podobnie jak Ognisko Pracy Pozaszkolnej – prowadzi liczne sekcje i koła zainteresowań, a także zajmuje się edukacją kulturalną, organizuje duże imprezy o charakterze masowym oraz koordynuje działania kulturalne w mieście i regionie. Przy Wejherowskim Centrum Kultury działa też kino studyjne, które powstało po zamknięciu kina "Świt" pod koniec ubiegłego wieku. W Wejherowie swoją siedzibę ma Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Aleksandra Majkowskiego, działa tu kilka chórów, m.in. chór męski Harmonia oraz odnoszący sukcesy w kraju i w Europie chór mieszany Cantores Veiherovienses. Dynamicznie funkcjonują tu również lokalne media, w tym telewizja – Twoja Telewizja Morska i Telewizja Wejherowo, lokalna prasa – "Gryf Wejherowski", "Panorama Powiatu Wejherowskiego", "Express Powiatu Wejherowskiego", "Puls Wejherowa" oraz lokalne serwisy internetowe.
Cykliczne imprezy kulturalno-rozrywkowe w Wejherowie:
- Open Air Rock Festival
- Ogólnopolski Festiwal Pieśni o Morzu
- Verba Sacra – Modlitwy Katedr Polskich
- Imprezy z cyklu African Battle: Reggae & Dub vs. Old Skul Funk & Afrobeat
- Spotkania z Muzyką Kaszub w pałacu-muzeum
- Jarmark Wejherowski
- Dzień Jakuba
- Festyn Wakacyjny
- koncerty organowe w wejherowskiej kolegiacie
- kameralne koncerty wigilijne w wejherowskiej kolegiacie
- letnie koncerty w parku i na rynku
- poetyckie wieczory literackie i muzyczne w kawiarni-galerii "Insula"
- występy alternatywnych zespołów muzycznych w undergroundowym klubie "Fantomas"
Sport i rekreacja
Najważniejsze obiekty sportowe w Wejherowie to:
- Wejherowskie Korty Tenisowe
- Stadion WKS "Gryf" – Wzgórze Wolności
- Sala widowiskowo-sportowa przy Zespole Szkół nr 1
- Kryta pływalnia i lodowisko (przy Zespole Szkół nr 3)
- Pole golfowe "Sierra Golf Club" (Pętkowice k. Wejherowa)
Działają tu też kluby sportowe:
- Wejherowski Klub Sportowy "Gryf" (przez kilka lat WKS "Gryf" był jedyną w okolicy drużyną III ligi piłkarskiej)
- Klub Sportowy "Sprzęgło" Wejherowo
- Klub Sportowy "Tytani" Wejherowo (piłka ręczna)
- Klub Sportowy UKS "Szóstka"
- Klub Sportowy UKS "Ósemka" (koszykówka, Unihokej)
Cykliczne imprezy sportowe w Wejherowie:
- turniej streetballa na rynku
- wyścig rowerów górskich na morenowych wzgórzach
- biegi im. Jakuba Wejhera
- turnieje piłkarskie
- zawody balonowe
Obiekty sakralne i cmentarze
Kalwaria wejherowska
Wejherowo jest niekiedy nazywane "duchową stolicą Kaszub" ze względu na znajdujące się tu liczne obiekty kultu religijnego, w tym sanktuarium pasyjno-maryjne oraz związane z nimi ruchy pielgrzymkowe o wielowiekowej tradycji.
Parafie
Istnieją tu następujące parafie rzymskokatolickie i podlegające im obiekty:
- Parafia Chrystusa Króla – kościół parafialny Chrystusa Króla, ul. Narutowicza 2
- Parafia NMP Królowej Polski – kościół parafialny NMP Królowej Polski, ul. Rybacka 22
- Parafia św. Leona Wielkiego – kościół parafialny (poewangelicki) św. Stanisława Kostki, ul. Sobieskiego 235 oraz konwikt Św. Leona Wielkiego, ul. 3 Maja 19
- Parafia św. Anny – kościół parafialny Św. Anny, ul. Reformatów 19
- Parafia Świętej Trójcy – kościół parafialny Świętej Trójcy (kolegiata Wejherowska), ul. Kościuszki 2 oraz kościół cmentarny Chrystusa Pana Zmartwychwstałego, ul. Ks. Edmunda Roszczynialskiego
Zbory
Na terenie Wejherowa działalność duszpasterską prowadzi również zbór Kościoła Zielonoświątkowego, protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym oraz zbory Świadków Jehowy z Salami Królestwa.
Cmentarze
Współcześnie istniejące to:
- Cmentarz Śmiechowski
- Cmentarz Stary
- Cmentarz Żołnierzy Radzieckich
Od 2004 roku działa w mieście stowarzyszenie, mające na celu upamiętnienie dawnych cmentarzy wejherowskich, do których należą:
- Cmentarz Choleryczny
- Cmentarz Ewangelicki – zlikwidowany (bez ekshumacji ciał) w 1951 przez władze komunistyczne ku oburzeniu mieszkańców miasta; obecnie upamiętniony granitowym głazem
- Stary Cmentarz Ewangelicki – przy obecnej ulicy Kościuszki
- Cmentarz Zakładu Psychiatrycznego – położony w lesie za jednostką wojskową, zachowało się sporo płyt nagrobnych, a także oryginalny układ ścieżek. W planach jest utworzenie lapidarium
- Cmentarz Żołnierzy Niemieckich – zlikwidowany razem z cmentarzem ewangelickim w 1951
- Cmentarz Żydowski – zachowały się ślady macew.
Edukacja
Poza szkołami podstawowymi, gimnazjami oraz szkołami ponadgimnazjalnymi istnieją w Wejherowie następujące placówki oświatowe:
- Kaszubsko-Pomorska Szkoła Wyższa
- Medyczne Studium Zawodowe im. Z. Kieturakisa
- Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. F. Chopina
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka
- Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Niesłyszących im. Jana Siestrzyńskiego
- Szkoła Muzyczna YAMAHA
Transport i komunikacja
Komunikacja autobusowa
System komunikacji miejskiej w Wejherowie składa się z 16 miejskich linii autobusowych, organizowanych przez Miejski Zakład Komunikacji w Wejherowie (obsługiwanych przez MZK Wejherowo i Pomorską Komunikację Samochodową Wejherowo) i Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni. Z innymi miastami w Polsce Wejherowo ma połączenie dzięki węzłowi drogowemu i kolejowemu. Natomiast do okolicznych miejscowości dotrzeć można autobusami PKS. Funkcjonują tu również korporacje taksówkarskie.
Kolej
Przez Wejherowo przebiega linia kolejowa nr 202 (Gdańsk-Stargard Szczeciński). W mieście krzyżują się relacje kolejowe Berlin – Szczecin – Koszalin – Słupsk – Wejherowo – Gdynia oraz, aktualnie nieczynna, Wejherowo – Garczegorze. Z Trójmiastem Wejherowo połączone jest dzięki Szybkiej Kolei Miejskiej, obsługującej dwa przystanki osobowe oraz stację Wejherowo.
Stacje i przystanki kolejowe W mieście aktualnie znajduje się stacja kolejowa i dwa czynne przystanki osobowe:
- Wejherowo – jedyna stacja kolejowa w mieście, wybudowana w 1870 roku.
- Wejherowo Nanice – przystanek osobowy, wybudowany w 1950 roku.
- Wejherowo Śmiechowo – przystanek oddany do użytku razem z przystankiem Wejherowo Nanice w 1950 roku.
Dawniej znajdował się także przystanek (obecnie bocznica szlakowa) Wejherowo Cementownia oddany do użytku w 1902 roku.
Drogi
W Wejherowie krzyżuje sie kilka ważnych dróg:
Bibliografia
- Józef Borzyszkowski, Klemens Bruski – "Historia Wejherowa", 1998, Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, Wejherowo, ISBN 83-901354-8-5
- Regina Osowicka, Jerzy Grubba – "Ziemia Wejherowska", 1980, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, ISBN 83-215-7196-4
- Regina Osowicka, Stanisław Janke (red.) – "Bedeker Wejherowski", 2006, Wydawnictwo ACTEN, Wejherowo, ISBN 83-922059-2-8
Zobacz też
- Weyherowie
- Małe Trójmiasto Kaszubskie
- Kalwaria Wejherowska
- Komunalny Związek Gmin Dolina Redy i Chylonki