Ocena internautów miejscowości Sławków
Średnia ocena: 3.8
liczba ocen: 14
Ilość ulic: 103
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 50.298061
Współrzedne geograficzne E: 19.388330
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 32
Liczba ludności: 6965
Gęstość ludności: 190,3 os./km²
Powierzchnia: 36,6 km²
Rodzaj gminy: miejska
SIMC: 0943285
TERC: 2401081
Tablice rejestracyjne: SBE
Dzielnica: Burki
Dzielnica: Chwaliboskie
Dzielnica: Ciołkowizna
Dzielnica: Dębniki
Dzielnica: Dębowa Góra
Dzielnica: Groniec
Dzielnica: Kołdaczka
Dzielnica: Miedawa
Dzielnica: Niwa
Dzielnica: Piernikarka
Dzielnica: Stawki
Dzielnica: Walcownia
Dzielnica: Zagródki
Sławków – miasto i gmina w województwie śląskim (od 2002), w powiecie będzińskim. Sławków położony jest w Zagłębiu Dąbrowskim, na wschodzie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Do 1954 roku siedziba gminy Sławków.
W latach 1999–2001 Sławków należał do powiatu olkuskiego w woj. małopolskim. W związku z ustawą o przeniesieniu gminy do woj. śląskiego z dniem 1 stycznia 2002 powstał problem z przynależnością powiatową gminy. Ponieważ wszystkie graniczące gminy w woj. śląskim (Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec i Jaworzno) były powiatami grodzkimi, przyłączenie gminy do najbliższego powiatu ziemskiego (będzińskiego czy choćby zawierciańskiego) kolidowało początkowo z zasadą jednorodności układu przestrzennego. Po zmianie ustawy (usunięto wymóg graniczenia ze sobą gmin), przyłączono gminę Sławków do powiatu będzińskiego. Gmina stanowi obecnie jego eksklawę, oddzieloną od reszty powiatu obszarami powiatów grodzkich Dąbrowa Górnicza i Sosnowiec.
Położenie matematyczno-geograficzne Sławkowa wyznaczone jest współrzędnymi: 50˚ 19' szerokości geograficznej północnej i 19˚ 23' 30" długości geograficznej wschodniej. Współrzędne te oznaczają, że Sławków jest oddalony o 5575 km na północ od równika i 4427 km na południe od bieguna północnego. Południkowa rozciągłość gminy wynosi 7,5 km, a jej rozciągłość równoleżnikowa 9,5 km. Najbardziej na północ wysunięty punkt gminy znajduje się za Wielką Górą (50˚ 19' 45" N), a na południe koło Piernikarki nad Białą Przemszą (50˚ 15' 30" N). Najbardziej zachodni kraniec gminy leży za Garbierzami (19˚ 17' E), a wschodni przy rozgałęzieniu drogi Bolesław-Sławków do Krzykawki (19˚ 24' 50" E).
Odległości od miast regionu i Polski:
Rodzaj | Powierzchnia | % |
---|---|---|
Użytki rolne | 1356 ha | 37,05% |
Lasy i grunty leśne | 1216 ha | 33,22% |
Pozostałe grunty i nieużytki | 1088 ha | 29,73% |
Σ | 3660 | 100 |
Sławków położony jest na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, we wschodniej części Wyżyny Śląskiej, w obrębie dwóch mezoregionów: Garbu Tarnogórskiego oraz Pagórów Jaworznickich. Przez teren gminy przepływa rzeka Biała Przemsza. Terytorium gminy Sławków uznawane jest za wyżynne, choć w rzeczywistości tylko około połowy jej powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m., a zasadniczo odmiennie ukształtowane są północna - wyżynna i południowa - nizinna część gminy. Bezwzględne wysokości tego terytorium mieszczą się w przedziale pomiędzy 263 a 368,2 m n.p.m. Najniższe miejsce znajduje się na południu, koło Piernikarki nad Białą Przemszą, a najwyższe wzniesienie, Wielka Góra, usytuowane jest za bocznicami stacji kolejowej Dąbrowa Górnicza Towarowa, przy północnej granicy gminy. Drugim pod względem wysokości wzniesieniem jest Gieraska (340 m n.p.m.).
Sławków graniczy w woj. śląskim z powiatami grodzkimi Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec i Jaworzno, natomiast w woj. małopolskim z gminą miejską Bukowno i wiejską Bolesław, wchodzącymi w skład powiatu olkuskiego.
Oprócz historycznego miasta, nazywanego obecnie centrum i zlokalizowanego wokół rynku, w skład gminy Sławków wchodzi 25 mniejszych jednostek osadniczych: Burki, Ciołkowizna, Dębniki, Dębowa Góra, Garbierze, Groniec, Kolonia Chwaliboskie, Kołdaczka, Komora, Korzeniec, Kozibrodek, Kozioł koło Sławkowa, Kozioł koło Strzemieszyc, Michałów, Miedawa, Niwa koło Sławkowa, Niwka, Piasek, Piernikarka, Ryszka, Sławków Zagrody, Stawki, Trzewiczek, Walcownia i Zagródki oraz Osiedle PCK.
Miasto stanowi 5,95% powierzchni powiatu.
W latach 1975–1998 miasto należało do województwa katowickiego.
W szacie roślinnej Sławkowa dominują gatunki segetalne oraz ruderalne stanowiące łącznie ok. 60% flory lokalnej. Dużym walorem przyrodniczym jest stanowisko mieczyka drobnokwiatowego, uważanego do niedawna za gatunek wymarły w Polsce.
Lesistość miasta wynosi 35%, o przeszło 6% przewyższając średnią krajową. Powierzchnia leśna w granicach administracyjnych Sławkowa obejmuje 1235 ha lasów i 44 ha gruntów leśnych. Koncentrujące się w południowej części miasta lasy, to w 90% siedliska borów, głównie boru świeżego. Około 10% zajmują siedliska lasów mieszanych, a 0,5% olsu. W wyniku realizacji inwestycji związanych z budową Huty Katowice oraz rozbudową Zakładu Przygotowania Rud w Burkach, sławkowski kompleks leśny rozczłonkowany został na wiele części przedzielonych szlakami kolejowymi. Lasy Sławkowa zaliczane są do II strefy średnich zagrożeń przemysłowych. Z powodu zanieczyszczeń przemysłowych znaczna część drzewostanów do niedawna wykazywała zahamowanie przyrostu, objawy przebarwienia aparatu asymilacyjnego i przerzedzenia koron. Obecnie stan drzew wyraźnie się poprawia. 67,1% powierzchni lasów sławkowskich (829 ha) jest własnością Wspólnoty Leśnej w Sławkowie, 21,7% (268 ha) to lasy państwowe nadzorowane przez Nadleśnictwo Chrzanów, a 11,2% (138 ha) to lasy indywidualnych właścicieli.
Na górę strony
Struktura demograficzna mieszkańców Sławkowa wg danych z 31 grudnia 2007:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 6866 | 100 | 3574 | 52,05 | 3292 | 47,95 |
wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 1162 | 16,92 | 567 | 8,26 | 595 | 8,67 |
wiek produkcyjny (18–65 lat) | 4575 | 66,63 | 2211 | 32,2 | 2364 | 34,43 |
wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 1129 | 16,44 | 796 | 11,59 | 333 | 4,85 |
Rozwój demograficzny Sławkowa
Stary i obecny herb Sławkowa | |
---|---|
Z lewej strony – stary herb Sławkowa ze św. Wojciechem, z prawej – obecny herb Sławkowa nadany miastu w 1790 r. |
Odkrycia archeologiczne uprawdopodabniają istnienie na wzgórzu sławkowskim przedchrześcijańskiego grodu być może już w VIII wieku. W epoce wczesnopiastowskiej położona w pobliżu grodu osada przedlokacyjna (stary Sławków) stanowiła centrum zagłębia kruszcowego. Nie wiadomo dokładnie kiedy osada i gród przeszły (wraz z całą kasztelanią sławkowską) pod zwierzchność biskupów krakowskich. Po raz pierwszy Sławków wymieniony został w źródłach pisanych jako osada biskupia w 1220, kiedy biskup Iwo Odrowąż uposażył dochodami z karczm sławkowskich klasztor św. Ducha w Prądniku pod Krakowem. Natomiast pierwszy pisemny dokument nazywający Sławków miastem pochodzi z 1286. Wobec zaginięcia aktu lokacyjnego rok ten przyjęto umownie jako datę uzyskania praw miejskich, choć najprawdopodobniej miasto lokowane było na prawie niemieckim już kilka dziesięcioleci wcześniej. Na początku lat 80. XIII wieku biskup Paweł z Przemankowa wzniósł tu zamek obronny.
Dzięki występowaniu na terenie miasta złóż ołowiu i srebra oraz dzięki usytuowaniu na szlaku handlowym z Krakowa do Wrocławia (Via Regia) miasto przeżyło do XIII wieku okres swego szczytowego rozwoju. Wyczerpywanie się złóż kruszcowych i zaangażowanie mieszczan po stronie biskupa Jana Muskaty w walce z Władysławem Łokietkiem doprowadziły w XIV wieku do utraty pierwotnego znaczenia i do szybkiego upadku miasta. W XV wieku miasto przeżyło szereg najazdów (1433, 1434, 1455) oraz wielki pożar, który je zniszczył prawie całkowicie (1498). W XVI wieku nastąpiło odrodzenie górnictwa kruszcowego, jednak wskutek wyczerpania się złóż Sławków stawał się powoli miastem rolniczym. Do końca okresu przedrozbiorowego pozostawał centrum administracyjnym dóbr biskupich klucza (starostwa) sławkowskiego. Miasto często błędnie kojarzone bywa z biskupim księstwem siewierskim, do którego nigdy nie należało. Pod koniec XVIII wieku stanowiło znaczący ośrodek produkcji włókienniczej.
W wyniku trzeciego rozbioru Polski weszło w skład Królestwa Prus (Nowy Śląsk, 1795–1806), a następnie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego. Od początku lat dwudziestych XIX wieku nastąpił rozwój górnictwa galmanu (kopalnie "Leonidas" i "Kozioł"). W latach 1826–1888 funkcjonowała nad Białą Przemszą rządowa walcownia metali (Zakład Walcowni i Giserni pod Sławkowem). W latach 30. XIX wieku miasto połączone zostało drogą bitą z Będzinem, Dąbrową Górniczą i Olkuszem. Po 1866 Sławków znalazł się w powiecie olkuskim – na obrzeżach rozwijającego się przemysłowo Zagłębia Dąbrowskiego. W drugiej połowie XIX wieku wydobywany był w Sławkowie węgiel kamienny. Ostatnią z małych kopalń sławkowskich - kopalnię węgla kamiennego "Józef" zamknięto w 1923. W 1851 przemysłowiec pruski J. Zeitler założył fabrykę drutu i wyrobów metalowych, przejętą później przez żydowskich braci Szajn. W 1870 Sławków stracił prawa miejskie, które zostały mu wrócone dopiero w 1958. W 1885 Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska połączyła Sławków z Kielcami i Dąbrową Górniczą, a w 1887 również z Sosnowcem. W czasie rewolucji 1905 r. zebranie gminne proklamowało Republikę Sławkowską. W latach 1914–1919 osada znajdowała się pod okupacją austriacką.
W okresie II Rzeczypospolitej w granicach woj. kieleckiego, powiat olkuski. Po napadzie Niemiec na Polskę w 1939 Sławków włączony został do III Rzeszy w ramach ziemskiego powiatu olkuskiego (Landkreis Ilkenau) rejencji katowickiej. Nieoficjalnie otrzymał niemiecką nazwę Schlockau. W latach 1945–1975 w powiecie olkuskim w woj. krakowskim. Od 1975 do 1998 w woj. katowickim. W latach 1977–1984 dzielnica Dąbrowy Górniczej. Od początku lat pięćdziesiątych XX wieku rozbudowywano Zakład Przygotowania Rud w Burkach. W latach siedemdziesiątych miały miejsce zmiany demograficzne związane z budową pobliskiej Huty Katowice oraz rozbudowa szerokotorowych terminali przeładunkowych. W wyniku reformy administracyjnej 1999 miasto przeniesione zostało na krótko (1999–2001) do woj. małopolskiego, gdzie weszło w skład powiatu olkuskiego. Od 2002 w powiecie będzińskim w woj. śląskim.
Nazwa miasta pochodzi od legendarnego rycerza o imieniu Sławko, który założyć miał osadę dającą początek dzisiejszemu miastu. Nazwa Sławków jest archaiczną formą dopełniaczową (possessivus) utworzoną od imienia Sławko, Sławek i oznaczającą "osadę Sławka".
W pisanych po łacinie dokumentach średniowiecznych Sławków określany jest jako Slavcow, Zlaucow, Zlaucovia oraz Slacovia. Na mapie Helwiga z 1561 roku, podobnie jak na panoramie trzech miast – Sławkowa, Olkusza i Będzina – wykonanej w XVI w. przez nieznanego ucznia Hansa Dürera, Sławków nosi niemiecką nazwę Schlaca. W XVIII w. miasto wzmiankowane jest w publikacjach obcojęzycznych jako Schlacka lub Schlaka oraz Slawkow. Funkcjonująca nieoficjalnie w czasie okupacji hitlerowskiej niemiecka nazistowska nazwa Schlockau opierała się na propozycji wysuniętej przez Waltera Krause w artykule pod tytułem Slawkows alter Name. W języku hebrajskim nazwa Sławków zapisywana jest jako סלאוקוב. Oficjalna rosyjska nazwa miasta i stacji kolejowej Iwangorodzko-Dąbrowskiej Drogi Żelaznej w okresie Królestwa Polskiego zapisywana była jako Славковъ. Obecnie jest ona zapisywana zgodnie z brzmieniem fonetycznym jako Славкув.
Na górę strony
Przez teren Sławkowa przebiegają cztery szlaki turystyczne piesze, z tego dwa z nich (czerwony i niebieski) przechodzą przez centrum miasta i spotykają się na rynku. Szlak żółty przebiega na południe od miasta przez Ryszkę i Burki, a szlak czarny łączy Sławków z Przymiarkami.
"Szlak Szwajcarii Zagłębiowskiej" (czerwony) ma ok. 33 km długości i biegnie od Sławkowa poprzez Chwaliboskie, Okradzionów, Błędów, Chechło, Hutki-Kanki i Józefów do Zawiercia.
"Szlak Powstańców 1863 r. " (niebieski) ma ok. 29 km długości i jest szlakiem okrężnym z Olkusza do Bukowna. Szlak ten zaczyna się w Olkuszu i biegnie przez Pomorzany, Hutki, Laski, Kuźniczkę Nową, Krzykawkę, Sławków, Niwę, Burki i Bukowno.
"Szlak Pustynny" (żółty) ma ok. 62 km długości. Przebiega od Maczek przez Stare Maczki, Sławków Burki, Sławków Ryszkę, Przymiarki, Bukowno, Starczynów, Olkusz, Rabsztyn, Jaroszowiec, Golczowice do Ryczowa.
Szlak czarny Sławków – Przymiarki ma ok. 3,5 km długości i jest szlakiem łącznikowym między szlakiem czerwonym i żółtym.
Przez Sławków przebiega ponadto:
Szlak architektury drewnianej województwa śląskiego
Na górę strony
W mieście działają zakłady przemysłu metalowego (Zakłady Wyrobów Metalowych S.A.) i maszynowego, drobnego przemysłu spożywczego oraz drzewnego (Wspólnota Leśna Sławków). Działa tutaj również cegielnia. Niewątpliwie jednak najważniejszym atutem gospodarczym Sławkowa jest jego usytuowanie na styku ważnych korytarzy transportowych. Przede wszystkim znajduje się tutaj końcówka Linii Hutniczej Szerokotorowej wraz z czterema terminalami przeładunkowymi:
1. Zespół Terminali Przeładunkowych LHS T1 – Polzug 2. Zespół Terminali Przeładunkowych LHS T2 – Baza Przeładunku Rud Mittal Steel Poland S.A. Oddział Dąbrowa Górnicza 3. Euroterminal - Zespół Terminali Przeładunkowych LHS T3 4. Zespół Terminali Przeładunkowych LHS T4 – Sławków Południowy LHSTeren Euroterminala znajduje się w Podstrefie Sosnowiecko-Dąbrowskiej Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Jest to najdalej na zachód wysunięte miejsce w Polsce, do którego sięga kolej szerokotorowa o prześwicie 1520 mm. Dzięki temu Sławków posiada dogodne połączenie kolejowe z Ukrainą, rosyjską koleją transsyberyjską oraz z Chinami. Ponadto w okolicach Sławkowa krzyżują się Paneuropejskie Korytarze Transportowe nr III (Ukraina – Europa Zachodnia) i nr VI (Bałtyk – Adriatyk). Czynniki te predestynują Sławków do odegrania ważnej roli jako miejsca lokalizacji centrum logistycznego, czego podwaliny tworzone są obecnie przede wszystkim przez rozbudowę terminalu przeładunkowego Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa w Katowicach na Linii Hutniczej Szerokotorowej.
Na górę strony
Sławków posiada długą i bogatą tradycję edukacyjną. Od czasów średniowiecznych istniała w mieście reprezentująca wysoki poziom szkoła parafialna. Od początku XIX w. ulokowana ona była w budynku dawnego szpitala górniczego przy ul. Kościelnej. W latach 1953-1958 budowano przy ul. Browarnej nową szkołę podstawową, którą uroczyście oddano do użytku w dniu 29 sierpnia 1958 r. Uczniowie sławkowscy rozpoczęli w niej rok szkolny 1958/59. W dniu 4 czerwca 1972 r. nowa szkoła otrzymała imię Jana Baranowskiego. W 1977 r. sławkowska szkoła podstawowa przeszła pod Miejski Zarząd Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Dąbrowie Górniczej i z dniem 9 lutego 1977 r. otrzymała nazwę "Zbiorcza Szkoła Podstawowa im. J. Baranowskiego z punktem filialnym nr 24". Zarówno w okresie przedwojennym, jak i po wojnie od 1945 r. funkcjonowała w Niwie druga szkoła podstawowa, w której do 1976 r. uczyło się średnio od 100 do 150 uczniów. Od początku roku szkolnego 1976-77 do szkoły tej uczęszczały już jednak tylko klasy I-IV, a starsi uczniowie dowożeni byli na koszt urzędu miasta do Zbiorczej Szkoły Podstawowej w Sławkowie. Sytuacja taka trwała do 1983 r., kiedy zapadła decyzja o likwidacji szkoły w Niwie i urządzeniu w jej budynku siedziby Szkolnego Schroniska Młodzieżowego. 6 lutego 1996 r. wydany został przez Kuratora Oświaty w Katowicach akt założycielski Liceum Ogólnokształcącego w Sławkowie. 2 września 1996 r. odbyło się uroczyste otwarcie liceum przy ul. gen. Sikorskiego, połączone z wojewódzką inauguracją roku szkolnego 1996/97. W 2006 roku szkoła stała się Zespołem Szkół im.Jana Pawła II w Sławkowie.
Na górę strony
W Sławkowie od 1921 roku działa klub piłkarski MKS Sławków, który w sezonie 2009/10 rozgrywa swoje mecze w Klasie A Podokręgu Sosnowiec.
Komunikacja samochodowa
Miasto leży przy drodze krajowej nr 94 (obwodnica), w odległości ok. 11 km na wschód od węzła drogowego w Dąbrowie Górniczej (połączenie z drogą ekspresową S1) oraz ok. 5 km od połączenia z drogą wojewódzką nr 790. Ok. 14 km na wschód od miasta znajdują się połączenia z drogami wojewódzkimi 783 i 791 w Olkuszu. W odległości ok. 26 km znajduje się zjazd na autostradę A4.
Komunikacja autobusowa
Przez Sławków przechodzą obecnie cztery linie autobusowe, obsługiwane przez Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.
|
Do Sławkowa dojeżdża też pięć linii autobusowych na zlecenie ZKG "KM" Olkusz.
|
Komunikację miejską obsługują również minibusy:
|
Trasa Olkusz (dworzec PKP) – Sławków – Katowice-Śródmieście (ul. ks. Piotra Skargi) obsługiwana jest ponadto przez firmę KIK–BUS.
Komunikacja kolejowa
Przez Sławków przechodzi linia kolejowa nr 62 Tunel - Sosnowiec Główny. Sławkowska stacja kolejowa jest obecnie obsługiwana wyłącznie przez osobowe pociągi regionalne (najdłuższa relacja: Katowice – Kielce). Sławków jest ponadto stacją końcową linii kolejowej nr 65 (Linia Hutnicza Szerokotorowa, LHS).
Komunikacja lotnicza
W odległości 37 km na północny zachód od Sławkowa znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach. Natomiast port lotniczy Kraków-Balice znajduje się w odległości ok. 78 km od miasta jadąc autostradą A4 lub ok. 50 km jadąc drogą krajową nr 94.
Na górę strony
Prawie całe terytorium miasta przynależy do rzymskokatolickiej parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie (dekanat sławkowski). Jedynie niewielka osada Piernikarka, znajdująca się na południowo-zachodnim krańcu miasta, od 1924 jest częścią maczkowskiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła (dekanat sosnowiecki - Chrystusa Króla).
W Sławkowie od lat pięćdziesiątych XX wieku istnieje grupka wiernych Kościoła Polskokatolickiego, skupionych wokół parafii Bożego Ciała w sąsiednim Bolesławiu.
W Sławkowie przy ul. Krakowskiej znajduje się zbór (Sala Królestwa) Świadków Jehowy.
Miasta i gminy partnerskie:
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 22:07:15