Czechowice-Dziedzice

Czechowice-Dziedzice (niem. Czechowitz-Dzieditz, Czechowitz-Dziedzitz, pol. w latach 1951-58 Czechowice) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w granicach aglomeracji bielskiej, w Dolinie Górnej Wisły, u zbiegu rzek Białej, Iłownicy i Wisły. Są siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Czechowice-Dziedzice.

Miasto powstało w 1951 r. pod nazwą Czechowice (do 1958) z połączenia dwóch wsi: Czechowic i Dziedzic, których historia sięga XV wieku. Dziedzice od końca XIX wieku rozwijały się też jako węzeł kolejowy oraz ośrodek przemysłu. Oprócz Czechowic i Dziedzic na współczesne miasto składają się: Lipowiec, Ochodza, Olszyna, Renardowice, Żebracz i kilka innych mniejszych osad. Obszar miasta leży w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego.

Czechowice-Dziedzice stanowią ośrodek przemysłowy z rafinerią, kopalnią węgla kamiennego, walcownią metali, fabryką zapałek, fabryką sprzętu elektrotechnicznego.

Według danych z 2011 roku, miasto miało 35 061 mieszkańców.

Geografia

Położenie miasta

Miasto leży na lewym brzegu rzeki Białej przy jej ujściu do Wisły, na pograniczu Pogórza Śląskiego i Kotliny Oświęcimskiej, w północno-wschodniej części Śląska Cieszyńskiego. Od południa graniczy z miastem Bielsko-Biała.

Gmina

Miejscowości gminy: miasto Czechowice-Dziedzice, Zabrzeg, Ligota, Bronów. Powierzchnia gminy: 66 km². Ludność gminy: 43 179 mieszkańców (w tym 34 483 w mieście Czechowice-Dziedzice)(dane 1 marca 2007).

Jednostki pomocniczne

W mieście Czechowice-Dziedzice wydzielono oficjalnie 9 osiedli:

• Barbara
• Centrum
• Czechowice Górne
• Lesisko
• Lipowiec
• Południe
• Północ
• Renardowice

Mieszkańcy rozróżniają jednak inne dzielnice, takie jak: Manhattan, Żebracz (Kopalnia), Grabowice, Podkępie, Ochodza, Świerkowice, Kamionka.

Zasoby naturalne

Na terenie Czechowic-Dziedzic znajdują się złoża węgla kamiennego co spowodowało powstanie kopalni KWK Silesia. W pobliżu znajdują się również pokłady solanki, wykorzystywane dziś w uzdrowisku w Goczałkowicach.

W pobliżu znajduje się również zapora na Wiśle tworząc sztuczny zbiornik wodny – Zbiornik Goczałkowicki.

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Rotuz i Dolina Górnej Wisły (Natura 2000), której obszar w okresie lęgowym zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bączek, bąk, dzierzba czarnoczelna, mewa czarnogłowa, rybitwa białowąsa, rybitwa rzeczna, rybitwa czarna, szablodziób, ślepowron, cyranka, czernica, kokoszka, krakwa, krwawodziób, perkoz dwuczuby, płaskonos, sieweczka rzeczna, mewa śmieszka, zausznik. Na terenie gminy występuje też 9 pomników przyrody, w tym 8 drzew pojedynczych i 1 aleja złożona z lip drobnolistnych.

Symbole miasta

Herb miasta przedstawia złotego półorła śląskiego na błękitnym tle oraz wizerunek św. Andrzeja Boboli – patrona miasta.

Flaga miasta jest błękitna z czarnym pasem u dołu. Czarny pas symbolizuje katastrofy, w których zginęło 98 osób:

• Pożar w rafinerii w 1971
• Katastrofy górnicze (1974, 1979)

Historia

Do XIX wieku

Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego biskupa Henryka z Wierzbna z początku XIV wieku (ok. 1302-1319) wymienia na tych terenach osady: Chatowice Polskie i Chatowice Niemieckie. W źródłach historycznych z XV wieku pojawiają się informacje o 3 wioskach znajdujących się na obecnym obszarze miasta: Czechowicach, Dziedzicach i Żebraczy (obecnie północno-wschodniej dzielnicy miasta). Pierwsze wzmianki w dokumentach pochodzą z 1430 w przypadku Czechowic, z 1443 w przypadku Żebraczy i z 1480 w przypadku Dziedzic. Pierwszą parafią na terenie Czechowic była parafia św. Katarzyny wzmiankowana w 1447, kiedy to na terenie miasta powstała pierwsza sakralna drewniana budowla, następnie w latach 1772- 1779 przebudowana i na jej miejscu powstał kościół pw Św. Katarzyny.

Obszar dzisiejszego miasta znajdował się w granicach Księstwa Cieszyńskiego. W latach 1456–1772 stanowiąca wschodnią granicę miasta rzeka Biała stanowiła granicę pomiędzy Królestwem Polskim, a ziemiami Korony św. Wacława, a po I rozbiorze Polski, stała się wewnętrzną granicą austriacką oddzielającą Galicję od Śląska Austriackiego, co trwało do 1918 i odzyskania przez Polskę niepodległości. Podobnie w latach 1742–1918, stanowiącą północną granicę miasta rzeka Wisła była granicą prusko-austriacką.

XIX wiek: Rozwój przemysłu

Do połowy XIX w. Czechowice i Dziedzice były niewielkimi wsiami granicznymi na północno-wschodnim krańcu Księstwa Cieszyńskiego. Później rozwój tych miejscowości był ściśle związany z biegnącymi tędy liniami kolejowymi. W 1855 Dziedzice otrzymały pierwsze połączenie kolejowe z Boguminem oraz pobliskim Bielskiem w ramach Kolei Północnej. W kolejnym roku linię tę przedłużono do Oświęcimia, a w następnych latach do Krakowa i Lwowa. Kiedy w 1867 zbudowano kolejną linię do leżącej ówcześnie w Prusach Pszczyny, Dziedzice stały się jednym z największych węzłów kolejowych na północy Austro-Węgier. W 1889 ułożono drugą linię torów na trasie Bogumin-Dziedzice aby usprawnić transport. Przy tej właśnie linii kolejowej zaczęły powstawać pierwsze duże zakłady przemysłowe: fabryka podkładów kolejowych (1890), rafineria nafty "Schodnica" (1896), fabryka przetwórstwa metalowego "Cynkownia" (1896), Kopalnia Węgla Kamiennego "Silesia" (wiercenia rozpoczęto w 1900), rafineria nafty "Vacuum Oil Company" (1905), zakład przetworów żywicznych, przetwórnia ryb morskich, fabryka brykietów węglowych, kilka cegielni i inne. W tym samym okresie nastąpił gwałtowny rozwój Dziedzic, zarówno pod względem demograficznym, jak i kulturowo-oświatowym. Były one bardzo silnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej na skalę całego Śląska Cieszyńskiego. Rozrost gospodarczy – i siłą faktu ludnościowy – ośrodka czechowickiego i dziedzickiego nie uchodzi także uwagi Kościoła rzymskokatolickiego, czego wyrazem jest założenie przez jezuitów Domu Rekolekcyjnego (1905) z myślą o potrzebach środowiska robotniczego nie tylko miejscowego, ale i całego Śląska Cieszyńskiego i Górnego Śląska; stanowił on jednocześnie odpowiedź polskiego Towarzystwa Jezusowego na skierowany do jezuitów na świecie apel wzmożenia troski duszpasterskiej względem środowisk robotniczych i klasy robotniczej.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w Czechowicach w 420 budynkach na obszarze 2831 hektarów mieszkało 3964 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 140 os./km², z tego 3798 (95,8%) mieszkańców było katolikami, 72 (1,8%) ewangelikami a 94 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 3481 (87,8%) było polsko-, 253 (6,4%) niemiecko- a 46 (1,2%) czeskojęzycznymi. Z kolei w Dziedzicach w 156 budynkach na obszarze 564 hektarów mieszkało 1618 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 286,9 os./km², z tego 1492 (92,2%) mieszkańców było katolikami, 40 (2,5%) ewangelikami a 86 (5,3%) wyznawcami judaizmu, 1322 (81,7%) było polsko-, 192 (11,9%) niemiecko- a 36 (2,2%) czeskojęzycznymi. Łącznie w 576 budynkach na obszarze 3395 (33,95 km²) hektarów mieszkało 5582 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 164,4 os./km², z tego 5290 (94,8%) mieszkańców było katolikami, 112 (2%) ewangelikami a 180 (3,2%) wyznawcami judaizmu, 4803 (86%) było polsko-, 445 (8%) niemiecko- a 82 (1,5%) czeskojęzycznymi. Do 1910 roku łączna liczba budynków wzrosła do 751 a mieszkańców do 9492 osób (gęstość zaludnienia 279,6 os./km²), w tym w Czechowicach blisko dwukrotnie do 7056 a w Dziedzicach do 2436. Odsetek osób niemieckojęzycznych wzrósł do 9,2% a czeskojęzycznych do 3,9%, ewangelików do 3,4%, żydów do 3,8%.

Po upadku monarchii austro-węgierskiej w 1918 i podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920, Czechowice i Dziedzice znalazły się w granicach Polski. Nadal trwał rozwój przemysłowy Dziedzic, który wkrótce pociągnął za sobą rozwój sąsiednich Czechowic. Powstała fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego "Czechowice" (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Spółka z o.o. (1928), fabryki zapałek, maszyn i pomp, rowerów, papieru i wiele innych. Nadal wysoka była aktywność kulturalna i polityczna mieszkańców. Powstało kilka domów kultury, w których działały Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, "Sokół", "Siła", Związek Strzelecki, Związek Legionistów Polskich. Działało kilka chórów, kilka amatorskich scen teatralnych, kina i liczne kluby sportowe. Czechowice i Dziedzice znalazły się w gronie przodujących gmin w ówczesnym województwie śląskim.

II wojna światowa

W okresie okupacji niemieckiej tereny te zostały włączone do Rzeszy Niemieckiej. Rozpoczęły się przymusowe zsyłki na roboty w głąb Rzeszy, wywłaszczenia, łapanki uliczne i domowe, deportacje do obozów koncentracyjnych, wyroki śmierci i publiczne egzekucje. Zniszczono całe polskie życie organizacyjne i polityczne oraz polskie szkolnictwo. Do 1940 istniały samodzielne gminy Czechowice i Dziedzice, które wkrótce połączono w jedną jednostkę organizacyjną. Podczas okupacji Niemcy zmienili nazwę miasta na Tschechowitz (1943-45). W miejscowości od 1942 roku funkcjonował jeden z sieci obozów koncentracyjnych administrowany przez Hauptamt Volksdeutsche Mittelstelle przeznaczonych dla Polaków na Śląsku - Polenlager Tschechowitz-Dzieditz. 12 lutego 1945 na tereny miasta wkroczyła Armia Czerwona, a pierwszym komendantem posterunku Milicji Obywatelskiej został żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych Henryk Flame, który jednak w kwietniu 1945 przeszedł do konspiracji i zyskał później miano Króla Podbeskidzia.

Dzieje powojenne

Od maja 1945 do 11 kwietnia 1949 na terenie miasta (Dziedzice) funkcjonował Specjalny Punkt Etapowy Zachodni, jeden z trzech największych w Polsce punktów repatriacyjnych, przez który przewinęło się około 500 tys. ludzi (z ogólnej liczby 1,3 mln repatriantów). Po zakończeniu II wojny światowej gmina bardzo szybko podniosła się z wojennych strat. Początkowo istniała zbiorowa gmina Czechowice-Dziedzice, następnie podzielona na dwie odrębne jednostki. 1 stycznia 1951 gminę Dziedzice włączono do gminy Czechowice, nadając równocześnie (powiększonej) gminie Czechowice prawa miejskie i zachowując "Czechowice" jako nazwę miasta. Wywołało to niezadowolenie mieszkańców Dziedzic, którzy podjęli działania na rzecz przywrócenia nazwy Dziedzice. W wyniku tych starań 22 listopada 1958 zmieniono nazwę miasta na Czechowice-Dziedzice, która obowiązuje do dnia dzisiejszego.

W 1975, po reformie administracyjnej kraju, miasto pozostało w województwie katowickim pomimo sąsiedztwa z Bielskiem-Białą, stolicą nowo powstałego województwa bielskiego. Dwa lata później przyłączono do Czechowic-Dziedzic ówczesną gminę Ligota (Ligota, Bronów, Zabrzeg) oraz gminę Bestwina (Bestwina, Bestwinka, Janowice, Kaniów), która uzyskała ponowną niezależność w 1982. Od 1999 gmina Czechowice-Dziedzice przynależy do województwa śląskiego (powiat bielski). Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX stulecia w czasie burmistrzowania Jana Bergera nastąpiło również lepsze uzgodnienie insygniów miejskich z odczuciami mieszkańców. W odpowiedzi na starania miasta przygotowano od 1999 nowe insygnia, ostatecznie zatwierdzone w 2001. Także w 1999 Stolica Apostolska ustanowiła patronem miasta św. Andrzeja Bobolę, co nastąpiło w odpowiedzi na starania miasta, pamiętającego, iż miasto to było pierwszym miejscem uroczystego postoju relikwii Świętego przy ich powrocie do kraju, jak również jego wstawiennictwu przypisywano wsparcie w katastrofach przemysłowych, zwłaszcza przy zatrzymaniu pożaru rafinerii.

W maju 2010 przez miasto i okolice przeszła fala powodziowa powodując znaczne szkody.

Zabytki

• Kościół parafialny pw. św. Katarzyny, w latach 1722–1729 ufundowany przez K. Kotulińskiego, późnobarokowy, wieża z 1800 r. Przy plebanii znajdują się pomniki przyrody: 2 dęby o obwodach 460 i 350 cm
• Pałac Fr. K. Kotulińskiego, wybudowany 1729 r. – poł. XVIII w., rokokowy. Obok park krajobrazowy o pow. 1 ha z aleją bukową, a także spichlerz (z XVIII w.), czworaki, zarządówka, stajnia i budynek ogrodowy
• Jezuicki ośrodek duszpasterski, popularnie określany jako "Klasztor" – od nazwy domu zakonnego. Rozbudowany obecnie jako ośrodek duszpasterski najpierw powstał w 1905 r jako Dom Rekolekcyjny św. Józefa. W latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia utworzono przy "Klasztorze" parafię prowadzoną przez jezuitów pod tym samym wezwaniem św. Józefa i korzystającą ze wspólnych pomieszczeń z Domem Rekolekcyjnym. Z chwilą wybudowania świątyni pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli zmieniono także tytuł parafii, wciąż stanowiącej część jezuickiego ośrodka duszpasterskiego – na par. pw. św. Andrzeja Boboli. W tym kościele miało miejsce ogłoszenie św. Andrzeja Boboli Patronem Miasta, z woli Stolicy Apostolskiej dokonane w 1999 r. przez Ks. Bp. bielsko-żywieckiego Tadeusza Rakoczego.
• Kościół parafialny pw. NMP Wspomożenia Wiernych, wybudowany na cmentarzu w latach 1882–1890, rozbudowany w 1937 r. Kaplica pochodzi z 1841 r., kostnica z XVIII w.
• Kościół parafialny pw. NMP Królowej Polski. Wybudowany w 1939 roku.
• Budynek dworca kolejowego wybudowany w 1855 r.
• Kamienica z XVIII w. znajdująca się przy ul. 1 maja 48, przebudowana w 1929 r.

Edukacja

Przedszkola

• Przedszkole nr 1 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 1 przy ulicy Chłopskiej 73
• Przedszkole nr 2 przy ulicy Skargi 4
• Przedszkole nr 3 przy ulicy Junackiej 5
• Przedszkole nr 4 przy ulicy Przerwy-Tetmajera 18
• Przedszkole nr 5 przy ulicy Bolesława Chrobrego 1
• Przedszkole nr 6 przy ulicy Szwajcarska Dolina 24
• Przedszkole nr 7 przy ulicy Krzanowskiego 9
• Przedszkole nr 8 przy ulicy Konopnickiej 14
• Przedszkole nr 9 przy ulicy Traugutta 20
• Przedszkole nr 10 przy ulicy Nad Białką 1b
• Przedszkole nr 11 przy ulicy Młyńskiej 6
• Przedszkole Katolickie przy ulicy Żwirki i Wigury 8

Szkoły podstawowe

• Szkoła podstawowa nr 1 im. Jana Brzechwy przy ulicy Chłopskiej 70
• Szkoła podstawowa nr 2 im. Królowej Jadwigi przy ulicy Węglowej 54
• Szkoła podstawowa nr 3 im. Juliusza Słowackiego przy ulicy Lipowskiej 26
• Szkoła podstawowa nr 4 im. Orła Białego przy ulicy Studenckiej 2 (dawniej Leona Laska)
• Szkoła podstawowa nr 5 im. Mikołaja Kopernika przy ulicy Klasztornej 21 (dawniej przy ulicy Marchlewskiego)
• Szkoła podstawowa nr 7 im. Kazimierza Wielkiego przy ulicy Szkolnej 6
• Zespół Szkół Specjalnych nr 4 przy ulicy Legionów 59

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. ks. Jana Twardowskiego przy ulicy Polnej 33 (dawniej Szkoła Podstawowa nr 10, przy ulicy Polnej 1)
• Gimnazjum nr 2 im. Janusza Kusocińskiego przy ulicy Targowej 6 (dawniej Szkoła Podstawowa nr 8)
• Gimnazjum nr 3 im. Ignacego Łukasiewicza przy ulicy Łukasiewicza 37 (dawniej Szkoła Podstawowa nr 6)
• Gimnazjum Katolickie im. ks. Jana Sarkandra przy ulicy Żwirki i Wigury 8 (dawniej Zespół Szkoł Handlowo-Usługowych)

Szkoły średnie

• Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Konopnickiej 9
• Zespół Szkół "Silesia" przy ulicy Nad Białką 1e
• Zespół Szkół Technicznych i Licealnych im. Stanisława Staszica przy ulicy Traugutta 11 (pot. "Resortówka")
• Zespół Szkół Handlowo-Usługowych przy ulicy R.Traugutta 11.

Szkoły wyższe

• Politechnika Krakowska (ośrodek dydaktyczny)
• Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Warszawie (ośrodek dydaktyczny)

Czechowiczanie

Film i teatr

• Teresa Budzisz-Krzyżanowska
• Anita Jancia
• Henryk Machalica
• Piotr Machalica
• Danuta Baduszkowa

Muzyka

• Piotr Beczała
• Renata Danel
• Jacek "Stachursky" Łaszczok
• Andrzej Krzanowski
• Witold Szalonek
• Józef Świder
• Plagiat199
• SKTC

Sport

• Barbara Bukowska
• Wiesław Czaja
• Marek Dopierała
• Roman Dzida
• Grzegorz Kotowicz
• Katarzyna Kłys
• Łukasz Piszczek
• Zygmunt Smalcerz
• Marek Witkowski

Inne

• Jerzy Dastych
• Henryk Flame
• Władysław Górnikiewicz
• Kazimierz Grajcarek
• Władysław Grzeszczak
• Stanisław Janicki
• Antoni Macoszek
• Edward Mikołajczyk
• Karol Milik
• abp. Kazimierz Nycz
• Danuta Rosner
• Jarosław Tomasiewicz

Administracja

Władze miasta:

• 1918: Józef Mola (Czechowice) i Paweł Kieloch (Dziedzice).
• okres międzywojnia: Andrzej Więcek i Franciszek Zieleźnik (Czechowice) oraz Jan Stryczek i Ludwik Budniok (Dziedzice).
• 1945–1950: Franciszek Bartoszek, Rudolf Janusz, Bartosz Czuma.
• 1950–1973: Franciszek Bartoszek (do 1953 r.), Jan Wandzel (do 1956 r.), Franciszek Bartoszek (do 1961 r.) i Wiesław Koutny (do 1973 r.).
• 1973–1990: Ludwik Mikołajczyk i Stanisław Firganek.
• 1990–2006: Jan Berger.
• Od 26 listopada 2006 r. funkcję pełni Marian Błachut.

Transport

Komunikacja miejska

Na terenie Czechowic-Dziedzic działa Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Czechowice-Dziedzice, działające od 1 czerwca 1980 roku. Zakład działał wcześniej jako oddział Zakładu Komunikacyjnego nr 7 w Tychach, który wchodził w skład Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach.

Ponadto do Czechowic-Dziedzic kursuje również linia nr 50 Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Bielsku-Białej, jeżdżą też autobusy PKS Bielsko-Biała oraz działa prywatna firma przewozowa Mar-Bus obsługująca linie do Bronowa, Janowic, Oświęcimia, Dankowic i Pszczyny.

Transport kolejowy

W Czechowicach-Dziedzicach znajduje się węzeł kolejowy, przez który przebiegają dwie linie kolejowe: linia 93 Trzebinia – Zebrzydowice oraz linia 139 Katowice – Skalité-Serafínov. Pociągi jeżdżą w kierunku Bielska-Białej, Katowic, Krakowa i Zebrzydowic. Miasto posiada 3 stacje kolejowe.

• Czechowice-Dziedzice
• Czechowice-Dziedzice Przystanek
• Czechowice-Dziedzice Południowe

Transport drogowy

Przez miasto przebiegają drogi krajowe i europejskie:

• Droga krajowa 1E75
• Droga ekspresowa S1E75

Transport lotniczy

Czechowice-Dziedzice nie posiadają własnego lotniska. Na terenie Kaniowa wybudowano lotnisko i Bielski Park Techniki Lotniczej w Bielsku Białej, którego otwarcie nastąpiło 11 września 2008. W ramach inwestycji, oprócz pasa startowego o długości 700 metrów i szerokości 22 metrów powstaje 7500 m² hal produkcyjnych, 2500 m² hangarów, stacja paliw, budynek kontroli lotów. W Bielskim Parku Techniki Lotniczej ma odbywać się produkcja samolotów (Orka EM-11C), szybowców, samolotów ultralekkich i symulatorów lotów. Lotnisko ma działać w otoczeniu budowanych zakładów, ale ma tez spełniać funkcję punktu tankowania dla samolotów lecących na południe Europy, jak również planowana jest usługa powietrznego taxi.

Najbliższe lotnisko to Lotnisko Bielsko-Biała Aleksandrowice.

W obrębie 100 km znajdują się dwa międzynarodowe porty lotnicze w Polsce:

• Port lotniczy Katowice-Pyrzowice
• Port lotniczy Kraków-Balice

oraz jedno w Republice Czeskiej

• Port lotniczy Ostrawa.

Rozrywka

Kina

• Kino "Świt" w Miejskim Domu Kultury, organizującym także inne cykliczne imprezy jak Alkagran.
• Multikino w powstającym centrum handlowym "Stara Kablownia"

Obiekty sportowe

• baseny (2 kąpieliska miejskie i przy Zespole Szkół Technicznych i Licealnych)
• lodowisko miejskie, przystań wodna "Nad Stawem"
• stadion piłki nożnej
• przez teren miasta przebiega na długości 9,4 km Międzynarodowa Trasa Rowerowa Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń, istnieją też lokalne trasy rowerowe o długości 56 km (zielona Dolina Wisły, niebieska –Dolina Podraj i pomarańczowa – Dolina Iłownicy).

Kluby sportowe

• piłka nożna – MRKS Czechowice-Dziedzice, LKS Sokół Zabrzeg, LKS Ligota Centrum
• siatkówka – MTS Winner Czechowice-Dziedzice
• Koszykówka – MKS Czechowice-Dziedzice
• judo – MKS Czechowice-Dziedzice
• kajakarstwo – Górnik Czechowice, którego spadkobiercą został Gwarek Czechowice
• karate – CKK "Keiko"
• saneczkarstwo – ULKS Lipowiec
• kajakarstwo – UKS-SET KANIÓW

Prasa lokalna

• Gazeta Czechowicka
• Biuletyn samorządowy Czechowic-Dziedzic

Religia

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół rzymskokatolicki, który na terenie gminy tworzy dekanat czechowicki, w którego skład wchodzi 12 parafii, z których w mieście zlokalizowanych jest 8: św. Andrzeja Baboli, św. Barbary, Jezusa Chrystusa Odkupiciela, św. Katarzyny, św. Maksymiliana Kolbego, NMP Królowej Polski, NMP Wspomożenia Wiernych, św. Stanisława BM;
• Kościoły protestanckie
  • Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
    • parafia w Czechowicach-Dziedzicach
  • Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
    • zbór w Czechowicach-Dziedzicach
  • Kościół Zielonoświątkowy
  • Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
• Inne
  • Świadkowie Jehowy
  • Świecki Ruch Misyjny "Epifania"

Miasta partnerskie

• Hiddenhausen
• Słonim
• Orłowa
• Žylina
• Łomża

Zobacz też

• Dom Rekolekcyjny pod Opieką św. Józefa w Czechowicach-Dziedzicach
• Kopalnia Węgla Kamiennego Silesia
• Cmentarz żydowski w Czechowicach-Dziedzicach
• Hufiec ZHP Czechowice - Dziedzice