Ocena internautów miejscowości Czechowice-Dziedzice
Średnia ocena: 3.7
liczba ocen: 28
Ilość ulic: 266
Ilość kodów pocztowych: 3
Współrzedne geograficzne N: 49.911331
Współrzedne geograficzne E: 19.007500
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 32
Liczba ludności: 34900
Gęstość ludności: 1045,6 os./km²
Powierzchnia: 33 km²
Wysokośc npm: 250
Aglomeracja: bielska
Rodzaj gminy: miejsko-wiejska
SIMC: 0939094
TERC: 2402044
Tablice rejestracyjne: SBI
Czechowice-Dziedzice (niem. Czechowitz-Dzieditz, Czechowitz-Dziedzitz, pol. w latach 1951-58 Czechowice) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w granicach aglomeracji bielskiej, w Dolinie Górnej Wisły, u zbiegu rzek Białej, Iłownicy i Wisły. Są siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Czechowice-Dziedzice.
Miasto powstało w 1951 r. pod nazwą Czechowice (do 1958) z połączenia dwóch wsi: Czechowic i Dziedzic, których historia sięga XV wieku. Dziedzice od końca XIX wieku rozwijały się też jako węzeł kolejowy oraz ośrodek przemysłu. Oprócz Czechowic i Dziedzic na współczesne miasto składają się: Lipowiec, Ochodza, Olszyna, Renardowice, Żebracz i kilka innych mniejszych osad. Obszar miasta leży w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego.
Czechowice-Dziedzice stanowią ośrodek przemysłowy z rafinerią, kopalnią węgla kamiennego, walcownią metali, fabryką zapałek, fabryką sprzętu elektrotechnicznego.
Według danych z 2011 roku, miasto miało 35 061 mieszkańców.
Miasto leży na lewym brzegu rzeki Białej przy jej ujściu do Wisły, na pograniczu Pogórza Śląskiego i Kotliny Oświęcimskiej, w północno-wschodniej części Śląska Cieszyńskiego. Od południa graniczy z miastem Bielsko-Biała.
Miejscowości gminy: miasto Czechowice-Dziedzice, Zabrzeg, Ligota, Bronów. Powierzchnia gminy: 66 km². Ludność gminy: 43 179 mieszkańców (w tym 34 483 w mieście Czechowice-Dziedzice)(dane 1 marca 2007).
W mieście Czechowice-Dziedzice wydzielono oficjalnie 9 osiedli:
Mieszkańcy rozróżniają jednak inne dzielnice, takie jak: Manhattan, Żebracz (Kopalnia), Grabowice, Podkępie, Ochodza, Świerkowice, Kamionka.
Na terenie Czechowic-Dziedzic znajdują się złoża węgla kamiennego co spowodowało powstanie kopalni KWK Silesia. W pobliżu znajdują się również pokłady solanki, wykorzystywane dziś w uzdrowisku w Goczałkowicach.
W pobliżu znajduje się również zapora na Wiśle tworząc sztuczny zbiornik wodny – Zbiornik Goczałkowicki.
Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Rotuz i Dolina Górnej Wisły (Natura 2000), której obszar w okresie lęgowym zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bączek, bąk, dzierzba czarnoczelna, mewa czarnogłowa, rybitwa białowąsa, rybitwa rzeczna, rybitwa czarna, szablodziób, ślepowron, cyranka, czernica, kokoszka, krakwa, krwawodziób, perkoz dwuczuby, płaskonos, sieweczka rzeczna, mewa śmieszka, zausznik. Na terenie gminy występuje też 9 pomników przyrody, w tym 8 drzew pojedynczych i 1 aleja złożona z lip drobnolistnych.
Herb miasta przedstawia złotego półorła śląskiego na błękitnym tle oraz wizerunek św. Andrzeja Boboli – patrona miasta.
Flaga miasta jest błękitna z czarnym pasem u dołu. Czarny pas symbolizuje katastrofy, w których zginęło 98 osób:
Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego biskupa Henryka z Wierzbna z początku XIV wieku (ok. 1302-1319) wymienia na tych terenach osady: Chatowice Polskie i Chatowice Niemieckie. W źródłach historycznych z XV wieku pojawiają się informacje o 3 wioskach znajdujących się na obecnym obszarze miasta: Czechowicach, Dziedzicach i Żebraczy (obecnie północno-wschodniej dzielnicy miasta). Pierwsze wzmianki w dokumentach pochodzą z 1430 w przypadku Czechowic, z 1443 w przypadku Żebraczy i z 1480 w przypadku Dziedzic. Pierwszą parafią na terenie Czechowic była parafia św. Katarzyny wzmiankowana w 1447, kiedy to na terenie miasta powstała pierwsza sakralna drewniana budowla, następnie w latach 1772- 1779 przebudowana i na jej miejscu powstał kościół pw Św. Katarzyny.
Obszar dzisiejszego miasta znajdował się w granicach Księstwa Cieszyńskiego. W latach 1456–1772 stanowiąca wschodnią granicę miasta rzeka Biała stanowiła granicę pomiędzy Królestwem Polskim, a ziemiami Korony św. Wacława, a po I rozbiorze Polski, stała się wewnętrzną granicą austriacką oddzielającą Galicję od Śląska Austriackiego, co trwało do 1918 i odzyskania przez Polskę niepodległości. Podobnie w latach 1742–1918, stanowiącą północną granicę miasta rzeka Wisła była granicą prusko-austriacką.
Do połowy XIX w. Czechowice i Dziedzice były niewielkimi wsiami granicznymi na północno-wschodnim krańcu Księstwa Cieszyńskiego. Później rozwój tych miejscowości był ściśle związany z biegnącymi tędy liniami kolejowymi. W 1855 Dziedzice otrzymały pierwsze połączenie kolejowe z Boguminem oraz pobliskim Bielskiem w ramach Kolei Północnej. W kolejnym roku linię tę przedłużono do Oświęcimia, a w następnych latach do Krakowa i Lwowa. Kiedy w 1867 zbudowano kolejną linię do leżącej ówcześnie w Prusach Pszczyny, Dziedzice stały się jednym z największych węzłów kolejowych na północy Austro-Węgier. W 1889 ułożono drugą linię torów na trasie Bogumin-Dziedzice aby usprawnić transport. Przy tej właśnie linii kolejowej zaczęły powstawać pierwsze duże zakłady przemysłowe: fabryka podkładów kolejowych (1890), rafineria nafty "Schodnica" (1896), fabryka przetwórstwa metalowego "Cynkownia" (1896), Kopalnia Węgla Kamiennego "Silesia" (wiercenia rozpoczęto w 1900), rafineria nafty "Vacuum Oil Company" (1905), zakład przetworów żywicznych, przetwórnia ryb morskich, fabryka brykietów węglowych, kilka cegielni i inne. W tym samym okresie nastąpił gwałtowny rozwój Dziedzic, zarówno pod względem demograficznym, jak i kulturowo-oświatowym. Były one bardzo silnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej na skalę całego Śląska Cieszyńskiego. Rozrost gospodarczy – i siłą faktu ludnościowy – ośrodka czechowickiego i dziedzickiego nie uchodzi także uwagi Kościoła rzymskokatolickiego, czego wyrazem jest założenie przez jezuitów Domu Rekolekcyjnego (1905) z myślą o potrzebach środowiska robotniczego nie tylko miejscowego, ale i całego Śląska Cieszyńskiego i Górnego Śląska; stanowił on jednocześnie odpowiedź polskiego Towarzystwa Jezusowego na skierowany do jezuitów na świecie apel wzmożenia troski duszpasterskiej względem środowisk robotniczych i klasy robotniczej.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w Czechowicach w 420 budynkach na obszarze 2831 hektarów mieszkało 3964 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 140 os./km², z tego 3798 (95,8%) mieszkańców było katolikami, 72 (1,8%) ewangelikami a 94 (2,4%) wyznawcami judaizmu, 3481 (87,8%) było polsko-, 253 (6,4%) niemiecko- a 46 (1,2%) czeskojęzycznymi. Z kolei w Dziedzicach w 156 budynkach na obszarze 564 hektarów mieszkało 1618 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 286,9 os./km², z tego 1492 (92,2%) mieszkańców było katolikami, 40 (2,5%) ewangelikami a 86 (5,3%) wyznawcami judaizmu, 1322 (81,7%) było polsko-, 192 (11,9%) niemiecko- a 36 (2,2%) czeskojęzycznymi. Łącznie w 576 budynkach na obszarze 3395 (33,95 km²) hektarów mieszkało 5582 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 164,4 os./km², z tego 5290 (94,8%) mieszkańców było katolikami, 112 (2%) ewangelikami a 180 (3,2%) wyznawcami judaizmu, 4803 (86%) było polsko-, 445 (8%) niemiecko- a 82 (1,5%) czeskojęzycznymi. Do 1910 roku łączna liczba budynków wzrosła do 751 a mieszkańców do 9492 osób (gęstość zaludnienia 279,6 os./km²), w tym w Czechowicach blisko dwukrotnie do 7056 a w Dziedzicach do 2436. Odsetek osób niemieckojęzycznych wzrósł do 9,2% a czeskojęzycznych do 3,9%, ewangelików do 3,4%, żydów do 3,8%.
Po upadku monarchii austro-węgierskiej w 1918 i podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920, Czechowice i Dziedzice znalazły się w granicach Polski. Nadal trwał rozwój przemysłowy Dziedzic, który wkrótce pociągnął za sobą rozwój sąsiednich Czechowic. Powstała fabryka Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego "Czechowice" (1921), Fabryka Kabli Clement Zahm Spółka z o.o. (1928), fabryki zapałek, maszyn i pomp, rowerów, papieru i wiele innych. Nadal wysoka była aktywność kulturalna i polityczna mieszkańców. Powstało kilka domów kultury, w których działały Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, "Sokół", "Siła", Związek Strzelecki, Związek Legionistów Polskich. Działało kilka chórów, kilka amatorskich scen teatralnych, kina i liczne kluby sportowe. Czechowice i Dziedzice znalazły się w gronie przodujących gmin w ówczesnym województwie śląskim.
W okresie okupacji niemieckiej tereny te zostały włączone do Rzeszy Niemieckiej. Rozpoczęły się przymusowe zsyłki na roboty w głąb Rzeszy, wywłaszczenia, łapanki uliczne i domowe, deportacje do obozów koncentracyjnych, wyroki śmierci i publiczne egzekucje. Zniszczono całe polskie życie organizacyjne i polityczne oraz polskie szkolnictwo. Do 1940 istniały samodzielne gminy Czechowice i Dziedzice, które wkrótce połączono w jedną jednostkę organizacyjną. Podczas okupacji Niemcy zmienili nazwę miasta na Tschechowitz (1943-45). W miejscowości od 1942 roku funkcjonował jeden z sieci obozów koncentracyjnych administrowany przez Hauptamt Volksdeutsche Mittelstelle przeznaczonych dla Polaków na Śląsku - Polenlager Tschechowitz-Dzieditz. 12 lutego 1945 na tereny miasta wkroczyła Armia Czerwona, a pierwszym komendantem posterunku Milicji Obywatelskiej został żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych Henryk Flame, który jednak w kwietniu 1945 przeszedł do konspiracji i zyskał później miano Króla Podbeskidzia.
Od maja 1945 do 11 kwietnia 1949 na terenie miasta (Dziedzice) funkcjonował Specjalny Punkt Etapowy Zachodni, jeden z trzech największych w Polsce punktów repatriacyjnych, przez który przewinęło się około 500 tys. ludzi (z ogólnej liczby 1,3 mln repatriantów). Po zakończeniu II wojny światowej gmina bardzo szybko podniosła się z wojennych strat. Początkowo istniała zbiorowa gmina Czechowice-Dziedzice, następnie podzielona na dwie odrębne jednostki. 1 stycznia 1951 gminę Dziedzice włączono do gminy Czechowice, nadając równocześnie (powiększonej) gminie Czechowice prawa miejskie i zachowując "Czechowice" jako nazwę miasta. Wywołało to niezadowolenie mieszkańców Dziedzic, którzy podjęli działania na rzecz przywrócenia nazwy Dziedzice. W wyniku tych starań 22 listopada 1958 zmieniono nazwę miasta na Czechowice-Dziedzice, która obowiązuje do dnia dzisiejszego.
W 1975, po reformie administracyjnej kraju, miasto pozostało w województwie katowickim pomimo sąsiedztwa z Bielskiem-Białą, stolicą nowo powstałego województwa bielskiego. Dwa lata później przyłączono do Czechowic-Dziedzic ówczesną gminę Ligota (Ligota, Bronów, Zabrzeg) oraz gminę Bestwina (Bestwina, Bestwinka, Janowice, Kaniów), która uzyskała ponowną niezależność w 1982. Od 1999 gmina Czechowice-Dziedzice przynależy do województwa śląskiego (powiat bielski). Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX stulecia w czasie burmistrzowania Jana Bergera nastąpiło również lepsze uzgodnienie insygniów miejskich z odczuciami mieszkańców. W odpowiedzi na starania miasta przygotowano od 1999 nowe insygnia, ostatecznie zatwierdzone w 2001. Także w 1999 Stolica Apostolska ustanowiła patronem miasta św. Andrzeja Bobolę, co nastąpiło w odpowiedzi na starania miasta, pamiętającego, iż miasto to było pierwszym miejscem uroczystego postoju relikwii Świętego przy ich powrocie do kraju, jak również jego wstawiennictwu przypisywano wsparcie w katastrofach przemysłowych, zwłaszcza przy zatrzymaniu pożaru rafinerii.
W maju 2010 przez miasto i okolice przeszła fala powodziowa powodując znaczne szkody.
Władze miasta:
Na terenie Czechowic-Dziedzic działa Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Czechowice-Dziedzice, działające od 1 czerwca 1980 roku. Zakład działał wcześniej jako oddział Zakładu Komunikacyjnego nr 7 w Tychach, który wchodził w skład Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach.
Ponadto do Czechowic-Dziedzic kursuje również linia nr 50 Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Bielsku-Białej, jeżdżą też autobusy PKS Bielsko-Biała oraz działa prywatna firma przewozowa Mar-Bus obsługująca linie do Bronowa, Janowic, Oświęcimia, Dankowic i Pszczyny.
W Czechowicach-Dziedzicach znajduje się węzeł kolejowy, przez który przebiegają dwie linie kolejowe: linia 93 Trzebinia – Zebrzydowice oraz linia 139 Katowice – Skalité-Serafínov. Pociągi jeżdżą w kierunku Bielska-Białej, Katowic, Krakowa i Zebrzydowic. Miasto posiada 3 stacje kolejowe.
Przez miasto przebiegają drogi krajowe i europejskie:
Czechowice-Dziedzice nie posiadają własnego lotniska. Na terenie Kaniowa wybudowano lotnisko i Bielski Park Techniki Lotniczej w Bielsku Białej, którego otwarcie nastąpiło 11 września 2008. W ramach inwestycji, oprócz pasa startowego o długości 700 metrów i szerokości 22 metrów powstaje 7500 m² hal produkcyjnych, 2500 m² hangarów, stacja paliw, budynek kontroli lotów. W Bielskim Parku Techniki Lotniczej ma odbywać się produkcja samolotów (Orka EM-11C), szybowców, samolotów ultralekkich i symulatorów lotów. Lotnisko ma działać w otoczeniu budowanych zakładów, ale ma tez spełniać funkcję punktu tankowania dla samolotów lecących na południe Europy, jak również planowana jest usługa powietrznego taxi.
Najbliższe lotnisko to Lotnisko Bielsko-Biała Aleksandrowice.
W obrębie 100 km znajdują się dwa międzynarodowe porty lotnicze w Polsce:
oraz jedno w Republice Czeskiej
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 20:36:33