Powiat częstochowski

Powiat częstochowski – powiat w Polsce w województwie śląskim. Jego siedzibą jest miasto Częstochowa, które położone jest poza jego terytorium.

Historia

Powiat częstochowski utworzono po raz pierwszy w 1793 roku, jako jednostkę podziału administracyjnego Prus Południowych. W latach 1807-1815 w Księstwie Warszawskim, wchodził w skład departamentu kaliskiego. Po utworzeniu 1815 r. Królestwa Polskiego został włączony do obwodu wieluńskiego. Kiedy w 1842 roku obwody przekształcono w powiaty, przestał istnieć, stając się częścią powiatu wieluńskiego.
W 1867 roku powstał nowy powiat częstochowski z fragmentów powiatu wieluńskiego i powiatu olkuskiego. Przetrwał okres 1867-1952 w prawie niezmienionym kształcie. Wchodził w skład guberni piotrkowskiej, po 1918 roku znalazł się w województwie kieleckim.
W okresie międzywojennym granice powiatu częstochowskiego zmieniły się w 1926 r., kiedy niewielki obszar przekazano do nowo utworzonego powiatu zawierciańskiego oraz w wyniku wyodrębnienia Częstochowy w powiat grodzki i powiększenia jej o podmiejskie osady (Bór, Kamień, Lisiniec, Ostatni Grosz, Raków, Stradom, Zacisze) w latach 1928-1930. Po II wojnie światowej powiat należał początkowo do województwa kieleckiego. Od 1950 roku włączono go w skład województwa katowickiego i rozpoczęto zmiany jego granic. W 1950 roku do powiatu lublinieckiego przekazano Herby Polskie i Pietrzaki. Natomiast w 1952 roku z północnej części powiatu wyodrębniono powiat kłobucki, a do powiatu częstochowskiego włączono fragmenty powiatu radomszczańskiego i powiatu włoszczowskiego. W 1975 powiaty został zniesione w wyniku reformy administracyjnej, utworzono wtedy województwo częstochowskie.
Powiat o tej nazwie, ale o znacznie zmienionych granicach powołano po raz kolejny w ramach reformy administracyjnej w 1999 roku, która przywróciła powiaty. Na obecny powiat częstochowski złożyło się 16 gmin byłego województwa częstochowskiego. Częstochowa, która jest siedzibą władz powiatu, nie wchodzi w jego skład, stanowiąc odrębny powiat jako miasto na prawach powiatu.

Struktura powiatu

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Blachownia, Koniecpol
• gminy wiejskie: Dąbrowa Zielona, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Lelów, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Poczesna, Przyrów, Rędziny, Starcza
• miasta: Blachownia, Koniecpol

Gminy

Gmina	Ludność (2008)	Powierzchnia
Blachownia (w tym miasto)	13 346 (9 898)	67,21 km² (36,53 km²)
Koniecpol (w tym miasto)	10 229 (6 318)	146,75 km² (36,52 km²)
Mykanów	14 108	140,64 km²
Kłomnice	13 779	147,85 km²
Poczesna	12 608	60,13 km²
Konopiska	10 486	78,11 km²
Mstów	10 425	119,84 km²
Rędziny	9 749	41,36 km²
Olsztyn	6 665	108,82 km²
Janów	5 932	146,96 km²
Kamienica Polska	5 617	46,72 km²
Lelów	5 146	120,81 km²
Kruszyna	4 890	93,42 km²
Dąbrowa Zielona	4 143	100,33 km²
Przyrów	4 104	80,44 km²
Starcza	2 712	20,1 km²
Razem	133 939	1 519,49 km²

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2006):

Ludność w latach

• 1999 - 134 553
• 2000 - 134 628
• 2001 - 134 407
• 2002 - 133 629
• 2003 - 133 689
• 2004 - 133 873
• 2005 - 133 762
• 2006 - 133 533

Lista starostów

II RP:

• Józef Marczewski (prezydent Częstochowy) – jako komisarz rządu polskiego na powiat częstochowski
• A. Rączka
• Kazimierz Kühn (1920-1932)
• Kazimierz Eustachiewicz (1932-1933)
• Bazyli Rogowski (1933-1936)
• Władysław Rozmarynowski (1936-1939)

RP:

• Zygmunt Kapalski (1945-1948)

III RP:

• Wiesław Bąk (1999-2002)
• Ireneusz Skubis (2002-2004)
• Mieczysław Chudzik (2004-2006)
• Andrzej Kwapisz (2006-)