Gliwice

Gliwice (śl. Glywicy, łac. Glivitium, niem. Gleiwitz, czes. Glivice albo Hlivice) – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, położone na Wyżynie Śląskiej, nad rzeką Kłodnicą.

Siedziba władz ziemskiego powiatu gliwickiego oraz kurii diecezji gliwickiej.

Miasto przyłączono do Polski w 1945 roku. W latach 1945-1950 należało do województwa śląskiego. W latach 1950-1998 miasto należało do województwa katowickiego.

Gliwice zajmują 17. miejsce na liście największych miast Polski według powierzchni, 18. miejsce na liście największych miast Polski według ludności, jest także 4. największym miastem województwa śląskiego według ludności.

Geografia

Położenie

Miasto Gliwice jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), na Wyżynie Katowickiej nad rzeką Kłodnicą.

Miasto sąsiaduje z miastem Zabrze oraz powiatem gliwickim i tarnogórskim.

Powierzchnia

• 1995 – 133,85 km²
• 2006 – 133,88 km²

Demografia

• Wykres liczby ludności Gliwic na przestrzeni ostatnich 140 lat

Największą populację Gliwice odnotowały w 1988 roku – według danych GUS 223 403 mieszkańców.

Podział administracyjny

Dzielnice

W dniu 14 września 2006 roku Rada Miejska na wniosek Prezydenta miasta zadecydowała o nowym podziale administracyjnym miasta. Gliwice zostały podzielone na 18 dzielnic o statusie osiedli, jednak ta uchwała Rady Miasta nie weszła w życie, gdyż została zakwestionowana przez wojewodę śląskiego z powodów formalnych. W lipcu 2007 roku Rada Miejska podjęła decyzję o przeprowadzeniu społecznych konsultacji w sprawie nowego podziału miasta. W dniu 22 lutego 2008 roku weszły w życie uchwały Rady Miejskiej w sprawie utworzenia 20 dzielnic o statusie osiedli, które mają stanowić jednostki pomocnicze miasta.

Osiedla mieszkaniowe

• Osiedle Bajkowe
• Osiedle Józefa Bema
• Osiedle Gwardii Ludowej
• Osiedle Literatów
• Osiedle Mikołaja Kopernika
• Osiedle Milenium
• Osiedle Kosmonautów
• Osiedle Obrońców Pokoju
• Osiedle Operetka
• Osiedle Powstańców Śląskich
• Osiedle Sikornik
• Osiedle Ludwika Waryńskiego
• Osiedle Stefana Żeromskiego

Nazwa

Dawniej historycy, głównie niemieccy, wiązali pochodzenie nazwy Gliwice/Gleiwitz (pisane również dawniej: Glywice czy Glewitze; łac. Glivitium) od czeskiego pojęcia chlewa (oboczność g do h). Taką tezę postawił między innymi autor pierwszej monografii miasta niemiecki autor Beno Nietsche. Stąd można stwierdzić, że XIII-wieczna nazwa miejscowa została powiązania z czeskim pochodzeniem. Twierdzenie Beno Nietschego zostało zweryfikowane przez niemieckich i polskich językoznawców i zastąpione dwiema innymi koncepcjami:

Jedna i druga teza ma swoich zwolenników i przeciwników, choć językoznawcy raczej skłonni się przychylać się do drugiej, topograficznej wykładni. W wielu opracowaniach niemieckich można się jeszcze spotkać z tezą wcześniejszą, powielaną bezpośrednio od Beno Nietschego.

Historia

Kalendarium:

• 1276 – pierwsza wzmianka o mieście Gliwice
• 1430 – Gliwicami włada pretendent do tronu czeskiego książę Zygmunt Korybutowicz
• 1431
  • wybudowanie murów obronnych
  • książę oleśnicki Konrad VII Biały zdobywa miasto i niszczy zamek
• 1557 – wydzierżawienie Państwa Gliwickego przez Fryderyka von Zetritz (Certycz)
• 1569 – wykupienie przez radę miejską od Fryderyka von Zetritz praw książęcych nad Państwem Gliwickim, zapewnia to Gliwicom prawa wolnego miasta królewskiego podległego koronie czeskiej
• 1587 – biskup wrocławski, Wyższy Starosta Śląska Andrzej von Jerin wydaje dokument w myśl którego obywatelami miasta Gliwice mogą być jedynie katolicy
• 1601 – pożar niszczy całe miasto wraz z przedmieściami
• 1626 – nieskuteczne oblężenie miasta przez protestanckich Duńczyków pod wodzą Ernsta von Mansfelda podczas wojny trzydziestoletniej.
• 1629 – nadanie nowego herbu miastu przez cesarza Ferdynanda II
• 1683 – przez miasto przeszły wojska króla Jana III Sobieskiego idące na odsiecz Wiednia, natomiast król zatrzymał się w klasztorze przy kościele Podwyższenia Krzyża Świętego
• 1711
  • Gliwice sprzedały Krywald, Szywald i Żernicę
  • pożar miasta
• 1742 – miasto w granicach Prus
• 1796 – uruchomienie pierwszego na kontynencie europejskim wielkiego pieca opalanego koksem w "Królewskiej Hucie" hrabiego Fryderyka Redena; (W Anglii używano pieców opalanych koksem już od 1709 r.)
• 1804 – ukończono budowę Kanału Kłodnickiego
• 1813
  • 10 marca – Friedrich Wilhelm III, król pruski, podczas pobytu we Wrocławiu podpisuje akt fundacyjny Żelaznego Krzyża. Odznaczenie to, zaprojektowane przez Karla Friedricha Schinkela, odlewane było w Królewsko-Pruskiej Odlewni w Gliwicach.
• 1826 – powstanie pierwszej drukarni w mieście
• 1845 – budowa dworca i linii kolejowej łączącej Gliwice z Opolem i Wrocławiem
• 1848 – powstanie huty "Hermina", obecna nazwa to "Huta Łabędy"
• 1851 – pierwszy bank w Gliwicach
• 1861 – rozpoczęcie pracy gazowni miejskiej
• 1868 – powstają Zakłady Huldschinsky'ego, w późniejszym okresie noszące nazwę "Huta 1-go Maja", a następnie "Huta Gliwice".
• 1880 – otwarcie Palmiarni Miejskiej
• 1894 – pierwsza konna linia tramwajowa w centrum miasta oraz parowa poza centrum
• 1898 – pierwsze w Europie tramwaje elektryczne z napędem na wszystkie cztery osie wożą pasażerów
• 1899 – teatr w Gliwicach rozpoczyna działalność
• 1905 – powstaje muzeum w Gliwicach
• 1912 – pracować zaczyna kopalnia "Gliwice"
• 1916 – nowo otwarta "Koksownia Gliwice" rozpoczyna produkcję
• 1921 – powstaje dom tekstylny "Seidenhaus" przy skrzyżowaniu ulicy Zwycięstwa z aleją Przyjaźni, za realizacje odpowiedzialny jest światowej sławy architekt modernistyczny Erich Mendelsohn.
  • 20 marca – plebiscyt decydujący o przynależności państwowej regionu. 21,09% głosujących opowiada się za Polską. Mocą decyzji Rady Ambasadorów Gliwice pozostają w Rzeszy, lecz granica z Polską przebiega w odległości kilku kilometrów od śródmieścia.
• 1924 – z połączenia teatrów Gliwic, Zabrza i Bytomia powstaje Teatr Trzech Miast, który od 1927 roku zmienia nazwę na Teatr Górnośląski
• 1925 – początek pracy dwumasztowej radiostacji przy ulicy Radiowej
• 1927 – przyłączenie do Gliwic Ligoty Zabrskiej, Sośnicy, Wójtowej Wsi i Żernik
• 1928 – zbudowano hotel "Haus Oberschlesien" (pol. "Dom Górny Śląsk") – obecnie Urząd Miejski
• 1935 – zbudowano nową radiostację gliwicką przy ulicy Tarnogórskiej
• 1938 – ukończono budowę Kanału Gliwickiego
• 1939
  • 31 sierpnia – sfingowany napad na radiostację gliwicką
• 1945
  • 23/24 stycznia – Gliwice zostały jako pierwsze z dużych miast niemieckiego Górnego Śląska, zajęte przez Armię Czerwoną
  • przyłączenie Gliwic do Polski
  • przybycie do miasta Polaków z Kresów Wschodnich, Gliwice stają się znacznym skupiskiem Kresowian
  • otwarto Politechnikę Śląską
  • powstanie klubu Piast Gliwice
• 1951 – przyłączenie do Gliwic Starych Gliwic
• 1964 – przyłączenie do Gliwic Łabęd i Czechowic
• 1975 – przyłączenie do Gliwic Wilczego Gardła
• 1998
  • 30 stycznia – otwarcie Palmiarni Miejskiej po remoncie
  • październik – otwarcie fabryki Opla
• 1999
  • 1 stycznia – samorząd miasta przejmuje kompetencje powiatu grodzkiego
  • 17 czerwca – wizyta Papieża Jana Pawła II oraz spotkanie z gliwiczanami na lotnisku
• 2003
  • 4 grudnia – otwarto odcinek autostrady A4 z Nogowczyc do Kleszczowa
• 2005
  • styczeń – otwarto odcinek autostrady A4 od węzła Gliwice Sośnica do Chorzowa
  • październik – otwarto odcinek autostrady A4 od węzła Gliwice Sośnica do węzła Kleszczów
• 2009
  • 1 września – zawieszenie kursowania tramwajów na odcinku od zajezdni tramwajowej do pętli znajdującej się na terenie dzielnicy Wójtowa Wieś po 115 latach ich obecności na gliwickich ulicach
  • 23 grudnia – otwarto odcinek autostrady A1 od węzła Gliwice Sośnica do węzła Rybnik
• 2010
  • Podczas powodzi w nocy z 17 na 18 maja Kłodnica wylała w centrum i zalała miasteczko akademickie. Woda zalała między innymi Wydział Mechaniczny Technologiczny i Bibliotekę Politechniki Śląskiej.
• 2011
  • 30 września – otwarto odcinek autostrady A1 od węzła Gliwice Sośnica do węzła Gliwice Maciejów

Gospodarka

W Gliwicach znajduje się fabryka General Motors Manufacturing Poland, w której produkowany jest obecnie model Astra IV, a także japońska fabryka produkująca katalizatory do silników diesla NGK Ceramics. W dzielnicy Łabędy mieszczą się Zakłady Mechanicze BUMAR-ŁABĘDY, produkujące czołgi PT-91 oraz maszyny budowlane. W Gliwicach mieści się także park technologiczny Technopark Gliwice oraz Podstrefa Gliwice – Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Na terenie Gliwic działa również jedna z największych kopalń węgla kamiennego w Europie – KWK Sośnica-Makoszowy. W mieście ma siedzibę największy polski producent i dystrybutor odczynników chemicznych POCH S.A. (dawniej Polskie Odczynniki Chemiczne).

Architektura

Budynki

• Dom Tekstylny Weichmanna
• Dom przedpogrzebowy na cmentarzu żydowskim
• Główna Poczta
• Ratusz
• Ruiny teatru
• Willa Caro
• Zamek Piastowski
• Czerwona chemia
• Szara chemia
• Hotel Diament

Fontanny, pomniki, rzeźby

• Fontanna z Neptunem
• Fontanna z trzema faunami
• Rzeźba lew czuwający
• Rzeźby lwy leżące

Miejsca

• Rynek
• Stare Miasto
• Plac Krakowski
• Plac Piastów

Inne obiekty

• Miejskie mury obronne
• Radiostacja gliwicka

Cmentarze

• Cmentarz Centralny – ul. Kozielska
• Cmentarz Lipowy – ul. Okrzei
• Cmentarz Starokozielski – ul. Kozielska
• Cmentarz św. Wojciecha – ul. św. Wojciecha, dzielnica Szobiszowice
• Cmentarz komunalny – ul. św. Jacka, dzielnica Ligota Zabrska
• Cmentarz komunalny – ul. Wrzosowa, dzielnica Łabedy
• Cmentarz parafialny – ul. Pszczyńska, dzielnica Trynek
• Cmentarz parafialny – ul. Dolnej Wsi, dzielnica Wójtowa Wieś
• Cmentarz parafialny – ul. Cmentarna, dzielnica Sośnica
• Cmentarz parafialny – ul. Snopowa, dzielnica Bojków
• Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Czerwonej – ul. Sobieskiego
• Cmentarz wojenny żołnierzy francuskich – ul. Kozielska 29
• Cmentarz żydowski – ul. Poniatowskiego, dzielnica Zatorze
  • Stary cmentarz żydowski w Gliwicach
  • Nowy cmentarz żydowski w Gliwicach
• Cmentarz Hutniczy

Muzea

• Muzeum w Gliwicach
• Muzeum Geologii Złóż
• Muzeum Odlewnictwa Artystycznego
• Muzeum Historii Radia i Sztuki Mediów Radiostacja Gliwice
• Muzeum Techniki Sanitarnej
• Zamek Piastowski
• Willa Caro

Wspólnoty wyznaniowe

Kościoły katolickie

• Kościół rzymskokatolicki
  • Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła
  • Kościół św. Antoniego
  • Kościół św. Anny
  • Kościół św. Barbary (Kościół Garnizonowy)
  • Kościół św. Bartłomieja
  • Kościół św. Gerarda
  • Kościół św. Jacka
  • Kościół św. Jadwigi
  • Kościół św. Jana Chrzciciela
  • Kościół św. Jerzego (Dzielnica: Ostropa)
  • Kościół św. Jerzego (Dzielnica: Łabędy)
  • Kościół św. Józefa
  • Kościół św. Michała Archanioła (kościół akademicki)
  • Kościół św. Rodziny
  • Kościół Chrystusa Króla
  • Kościół Ducha Świętego
  • Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej
  • Kościół Matki Boskiej Kochawińskiej
  • Kościół Miłosierdzia Bożego
  • Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
  • Kościół Narodzenia NMP
  • Kościół NMP Matki Kościoła
  • Kościół NMP Wspomożenia Wiernych
  • Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
  • Kościół Wniebowzięcia NMP, ul. Kozielska 29
  • Kościół Wniebowzięcia NMP (Dzielnica: Łabędy)
  • Kościół Wszystkich Świętych
  • Kaplica św. Jana Nepomucena (Dzielnice: Bojków, Brzezinka, Czechowice, Ostropa)
  • Kaplica św. Urbana (Dzielnica: Ostropa)
  • Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej (Dzielnica: Bojków)
• Kościół ormiańskokatolicki
  • Kościół Trójcy Świętej
• Kościół greckokatolicki
  • Kaplica pw. Św. Jadwigi obrządku Bizantyńsko-Ukraińskiego (Dzielnica: Śródmieście)

Kościoły protestanckie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Kościół Ewangelicki Marcina Lutra w Gliwicach
  • Kościół Ewangelicki Zbawiciela w Gliwicach
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • zbór w Gliwicach
• Kościół Zielonoświątkowy
• Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa
  • zbór w Gliwicach

Buddyzm

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu

Inne

• Świecki Ruch Misyjny "Epifania"
• Synagoga Gminy Żydowskiej
• Świadkowie Jehowy. – Kompleks dwóch Sal Królestwa przy ul. Wiertniczej 9
• Świadkowie Jehowy – Kompleks dwóch Sal Królestwa przy ul. Marzanki 10
• Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa (w Sośnicy)
• Świadkowie Jehowy – Sala Królestwa (w Łabędach)

Edukacja

W Gliwicach znajdują się liczne placówki oświatowe publiczne i niepubliczne:

• Żłobki – 4
• Przedszkola – około 40
• Szkoły podstawowe – publiczne 27, niepubliczne 3
• Gimnazja – publiczne 16, niepubliczne 4
• Licea ogólnokształcące – publiczne 10, niepubliczne 4
• Szkoły zawodowe – 11
• Szkoły wyższe – 4
• Szkoły muzyczne – 2

W mieście znajdują się również placówki oświatowe innego typu takie jak: szkoły sportowe, szkoły nauki języków obcych, centra kultury

Nauka

Na terenie miasta znajduje się wiele instytutów naukowo-badawczych. Część z nich to samodzielne instytucje, część należy do sieci Polskiej Akademii Nauk, a część to jednostki badawcze Politechniki Śląskiej.

Instytuty:

• Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach
• Instytut Chemii Nieorganicznej
• Instytut Materiałów Ogniotrwałych
• Instytut Metali Nieżelaznych
• Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
• Instytut Spawalnictwa
• Instytut Materiałów Polimerowych i Barwników, Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw
• Politechnika Śląska:
  • Instytut Geologii Złóż
  • Instytut Eksploatacji Złóż
  • Instytut Mechanizacji Górnictwa
  • Instytut Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania
  • Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych
  • Instytut Automatyki
  • Instytut Elektroniki
  • Instytut Fizyki
  • Instytut Informatyki
  • Instytut Matematyki
    • Park Naukowo-Technologiczny Technopark
• Polska Akademia Nauk:
  • Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej
  • Instytut Inżynierii Chemicznej
  • Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych (w Gliwicach znajduje się jedna z dwóch lokalizacji CMPW, dawny Zakład Karbochemii PAN)

Rozrywka

Kina

• Kino Amok – Scena Bajka
• Kino-Teatr X w Starej Hucie
• Cinema City
• Multikino (planowane)

Teatry

• Gliwicki Teatr Muzyczny
• Ruiny Teatru Miejskiego
• Teatr A
• Teatr Nowej Sztuki
• Akademicki Teatr REMONT

Chóry

• Akademicki Chór Politechniki Śląskiej
• Chór Państwowej Szkoły Muzycznej I i II st.
• Akademicki Zespół Muzyczny Politechniki Śląskiej (AZM)

Miejsca

• Plac Krakowski
• Pracownia Ceramiki Artystycznej
• Śląski Jazz Club
• Galeria Melina

Festiwale

• Gliwicki Offowy Festiwal Filmowy GOFFR
• Gliwicki Festiwal Bachowski
• Jazz w Ruinach
• Festiwal Młodych Artystów Rytm Gliwice
• Międzynarodowy Festiwal "Dni Muzyki Organowej" w Gliwicach

Rekreacja

Około 12% powierzchni Gliwic stanowią tereny rekreacyjne. Gliwice należą również do najbardziej "zielonych" miast w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym.

Parki

• Park Bolesława Chrobrego
• Park Fryderyka Chopina
• Park Leśny
• Park Plac Grunwaldzki
• Park Starokozielski
• Park Szwajcaria
• Park Adama Mickiewicza

Kąpieliska

• Kąpielisko Leśne
• Kąpielisko Czechowice

Baseny kryte

• Basen "Delfin"
• Basen "Olimpijczyk"
• Basen "Mewa"
• Basen "Neptun"

Inne

• Palmiarnia Miejska

Turystyka

Amatorzy turystyki mogą na terenie Gliwic korzystać z pieszych szlaków turystycznych, rowerowych szlaków turystycznych lub ścieżek rowerowych.

Szlaki turystyczne

Znakowane:

• – Szlak Husarii Polskiej
• – Szlak Ziemi Gliwickiej
• – Szlak Powstańców Śląskich
• – Szlak Okrężny Wokół Gliwic
• – Szlak Krawędziowy GOP
• – Szlak Sośnicowicki

Pozostałe:

• – Szlak architektury drewnianej województwa śląskiego
• – Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego

Drogi rowerowe

21 tras rowerowych o długości około 82 km. Miasto przygotowuje się od określenia Strategii Rowerowej dla miasta Gliwice.

Komunikacja miejska

Komunikację miejską na terenie miasta organizuje KZK GOP.

Tramwaje

• 2 linie

1 września 2009 roku zawieszono kursowanie linii 1 i 4 w Gliwicach na odcinku od zajezdni tramwajowej do pętli znajdującej się na terenie dzielnicy Wójtowa Wieś. Czynny jest wyłącznie odcinek od granic Gliwic do zajezdni tramwajowej w Gliwicach, na którym znajduje się jeden przystanek. Obecnie jest to najkrótszy czynny system tramwajowy w Polsce.

Autobusy

• 44 linie autobusowe

Przewoźnicy

Do największych przewoźników na terenie miasta należą:

• Tramwaje Śląskie – komunikacja tramwajowa
• PKM Gliwice – komunikacja autobusowa
• PKS Gliwice – komunikacja autobusowa
• PKM Tychy – komunikacja autobusowa

Transport

Drogowy

Gliwice leżą na skrzyżowaniu drogowych szlaków komunikacyjnych: wschód–zachód (autostrada A4), północ-południe (autostrada A1).

Na terenie miasta znajduje się węzeł autostradowy Gliwice – Sośnica łączący autostrady: A1, A4 oraz drogę krajową 44.

Drogi Wojewódzkie:

• droga wojewódzka nr 408: (Kędzierzyn-Koźle – Bierawa – Sośnicowice – Gliwice)
• droga wojewódzka nr 901: (Olesno – Dobrodzień – Zawadzkie – Pyskowice – Gliwice (ul.Toszecka))

Drogi Krajowe:

• droga krajowa nr 44: (Gliwice – Mikołów – Tychy – Oświęcim – Zator – Skawina – Kraków)
• droga krajowa nr 78: (Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Zawiercie – Chmielnik)
• droga krajowa nr 88: (Strzelce Opolskie – Nogowczyce – Gliwice – Zabrze – Bytom

Drogi Europejskie:

• trasa europejska E40

Autostrady:

• autostrada A1: (północ-południe) – (Gdańsk – Toruń – Łódź – Częstochowa – Gliwice – Żory – Gorzyczki)
  • Węzły autostradowe na terenie miasta: Sośnica, Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ) , Maciejów
• autostrada A4: (wschód-zachód) – (Zgorzelec – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa)
  • Węzły autostradowe na terenie miasta: Sośnica, Bojków, Ostropa, Kleszczów

Inne drogi:

• Drogowa Trasa Średnicowa (Gliwice – Katowice) – planowana

Kolejowy

Początki kolei żelaznych w Gliwicach sięgają I połowy XIX wieku. 3 października 1846 roku uruchomiono 64 km, w większości 2-torową, linię kolejową Katowice-Gliwice-Kędzierzyn Koźle.

Gliwicki dworzec kolejowy należy do największych dworców kolejowych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, według kategoryzacji PKP oznaczony kategorią A.

Dworce:

• Gliwice

Stacje osobowe:

• Gliwice Łabędy
• Gliwice Kuźnica

Stacje towarowe:

• Gliwice Sośnica (towarowa od 1995)

Stacje wąskotorowe:

• Gliwice Śródmieście – otwarta w 1990 r. w celu zwiększenia dostępności transportu wąskotorowego. Obecnie jej resztki można zobaczyć schodząc w dół ul. Św. Katarzyny.
• Gliwice Trynek – działała oficjalnie w latach 1899-1994. Stacja posiadała między innymi: lokomotywownię, żuraw wodny, budynek stacyjny, magazyn i wagę wagonową. Stacja ta przez jakiś czas (lata przed II wojną światową) znajdowała się na zelektryfikowanym odcinku z Huty Gliwice do Kopalni Gliwice. Obecnie na terenie stacji znajduje się stacja benzynowa.

Obecnie Górnośląskie Koleje Wąskotorowe na terenie Gliwic w 90% nie istnieje. Został jedynie odcinek Paproć-Stanica przez Rudy Raciborskie. Ponadto tory prowadziły do Fabryki Lin i Drutów przy gliwickiej palmiarni.

Wodny

Gliwice oraz Górnośląski Okręg Przemysłowy przez Kanał Gliwicki i dalej przez rzekę Odrę ma połączenie z zespołem portowym Szczecin-Świnoujście oraz z innymi europejskimi drogami wodnymi.

• Port Gliwice
• Kanał Gliwicki
• Kanał Kłodnicki (nie istnieje od 1936)

Lotniczy

W odległości do 100 km od Gliwic znajdują się trzy międzynarodowe porty lotnicze:

• Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (około 40 km)
• Port lotniczy Ostrawa (około 90 km)
• Port lotniczy Kraków-Balice (około 100 km)

Poza tym na terenie miasta w dzielnicy Trynek znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Gliwickiego.

Sport

Kluby sportowe:

• Piast Gliwice – miejski klub sportowy, sekcje: pierwszoligowa sekcja piłkarska, szermiercza, brydżowa, tenisowa, lekkoatletyczna
• KKS Kolejarz – sekcje: hokej na trawie, piłka nożna, tenis stołowy
• AZS Politechnika Śląska Gliwice – siatkówka mężczyzn
• AZS Politechnika Śląska Gliwice – Judo Mężczyzn/Kobiet
• AZS Politechnika Śląska Gliwice - Aikido Mężczyzn/Kobiet
• AZS Politechnika Śląska Gliwice - Iaido - Japońska szermierka Mężczyzn/Kobiet
• KŚ AZS Politechnika Śląska – siatkówka kobiet
• Szermierczy Klub Sportowy "Muszkieter" Gliwice
• Międzyszkolny Klub Narciarski MKN Gliwice narciarstwo alpejskie

Kluby piłkarskie:

• GKS Piast Gliwice S.A. – klub piłkarski, grający obecnie w I lidzie
• Carbo Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w IV lidzie grupie śląskiej II
• FC Kłodnica Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w B-klasie
• Fortuna Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w klasie okręgowej grupie IV katowickiej
• ŁTS Łabędy – klub piłkarski, grający obecnie w klasie okręgowej grupie IV katowickiej
• Sośnica Gliwice – klub piłkarski, grający obecnie w A-klasie, powstał w 1945 roku
• KS Bojków – klub piłkarski, grający obecnie w B-klasie

Kluby futsalowe:

• PA NOVA Gliwice – klub futsalowy, grający obecnie w I lidze piłki halowej, wielokrotny Mistrz Polski
• Radan Gliwice – klub futsalowy, grający obecnie w II lidze piłki halowej
• Tango Gliwice – założony w 1991 roku klub grający obecnie w III lidze piłki halowej
• Piąteczki G-ce – reprezentacja Gliwic w Futsalu Kobiet, grające w I Lidze Ogólnopolskiej w futsalu Kobiet – Liga powstała w 2007 r.

Kluby koszykarskie:

• Gliwickie Towarzystwo Koszykówki – klub koszykarski, grający obecnie w II lidze

Kluby footballu amerykańskiego:

• Gliwice Lions

Samorząd i polityka

Samorząd miasta

Gliwice są miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miejskiej w Gliwicach 25 radnych. Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta, którym od 2010 roku jest Zygmunt Frankiewicz.

Miasto jest członkiem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Związku Miast Polskich.

Polityka

Gliwice są siedzibą komisji okręgu wyborczego w wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

W Gliwicach mieszczą się trzy placówki konsularne:

• Konsulat Republiki Słowackiej
• Konsulat Republiki Federalnej Niemiec
• Konsulat Demokratycznej Socjalistycznej Republiki Sri Lanki

Media

Telewizja

ITV Gliwice - miejska telewizja w Gliwicach

W mieście możliwy jest dostęp do wielu operatorów telewizji kablowej.

Prasa lokalna

• "Nowiny Gliwickie"
• "Gazeta Miejska Gliwice Zabrze" (tygodnik bezpłatny)
• "Metro"
• "Dziennik Zachodni"
• "Gazeta Gliwicka" (bezpłatny tygodnik społeczno-kulturalny)
• "Gliwicki Magazyn Kulturalny"
• "Chemik" (miesięcznik naukowo-techniczny)
• "Miejski Serwis Informacyjny"
• "Łamigłówek Religijny" ( Ogólnopolski miesiecznik zadań umysłowych dla dzieci i młodzieży ukazujący się w latach 1992 – 2009, w tym w Gliwicach 1992 – 2002 ).

Gliwiczanie

• Richard Wetz, (1875-1935), kompozytor, dyrygent, pedagog i pisarz
• Arthur Silbergleit (1881-1943), pisarz

Miasta partnerskie

Lista miast partnerskich Gliwic:

• Doncaster (Anglia)
• Valenciennes (Francja)
• Bottrop (Niemcy)
• Dessau-Roßlau (Niemcy)
• Kieżmark (Słowacja)
• Nacka (Szwecja)
• Salgótarján (Węgry)