Mysłowice

Mysłowice (śl. Myslowicy, czes. Myslovice, niem. Myslowitz) – miasto nad Przemszą, położone w południowej Polsce, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Jest jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej.

Patronem miasta jest ustanowiony bullą papieską w roku 2000 św. Jan Chrzciciel.

Warunki naturalne

Położenie

Miasto leży w obrębie Wyżyny Katowickiej i Pagórów Jaworznickich, położone jest w południowej części Wyżyny Śląskiej.

Mysłowice graniczą od zachodu z Katowicami, od północy z Sosnowcem, od wschodu z Jaworznem, a od południa z Imielinem oraz Lędzinami.

Warunki hydrograficzne

Przez miasto przepływa Czarna Przemsza, która w pobliżu Mysłowic łączy się z Białą Przemszą, tworząc Przemszę. Przez miasto przepływa także Bolina oraz Rów Kosztowski.

Podział administracyjny

Mysłowice podzielone są na następujące osiedla:

• Bończyk – Tuwima
• Brzezinka,
• Brzęczkowice
• Centrum
• Dziećkowice,
• Janów Miejski - Ćmok
• Kosztowy,
• Krasowy,
• Larysz i Hajdowizna,
• Morgi
• Piasek
• Słupna
• Stare Miasto,
• Szopena – Wielka Skotnica
• Wesoła – Ławki

Historia

Najważniejsze daty:

• 1301 – pojawia się przekaz o istnieniu w Mysłowicach rynku
• 1360 – pojawia się zapis historyczny o mieście Mysłowicach (przyjęte jako data nadania praw miejskich).
• 1370 – w Dziećkowicach powstaje drewniany kościółek z przyległym cmentarzem
• 1497 – Mysłowice, wraz ze Śląskiem znalazły się pod władzą króla Węgier Macieja Korwina, by po jedenastu latach ponownie powrócić pod panowanie czeskie; Mysłowice należą już wtedy do ziemi pszczyńskiej
• 1517 – książę Kazimierz Cieszyński sprzedał ziemię pszczyńską, której był właścicielem, łącznie z Mysłowicami, Aleksemu Turzonowi
• 1587 – miasto spustoszył pożar a w 1615 roku – epidemia dżumy
• 1600-1606 – budowa szpitala (był to jeden z pierwszych szpitali na Śląsku)
• 1637 – właścicielami Mysłowic zostaje rodzina Mieroszewskich, której przedstawicielem był m.in. Krzysztof Mieroszewski
• 1683 – przez Mysłowice przejeżdżał król Jan III Sobieski, ciągnący z wojskami na odsiecz Wiedniowi, prawie półtora wieku później w mieście stacjonował ze swoimi wojskami cesarz Napoleon, gdy wycofywał się spod Moskwy
• 1745 – na drodze do mostu powstaje kapliczka, której fundatorem jest małżeństwo Jarlików. W wyniku II wojny śląskiej (1742-1745) Mysłowice przechodzą pod panowanie króla Prus; rzeka Czarna Przemsza staje się granicą między Prusami a Rzecząpospolitą
• 1762 – włączenie Mysłowic do administracji powiatu pszczyńskiego
• 1788 – powstała pierwsza kopalnia węgla kamiennego
• 1851 – gościł w Mysłowicach francuski pisarz Aleksander Dumas – syn, a w 12 lat później, w 1863 Józef Ignacy Kraszewski
• 1861 – ponownie nadane praw miejskich utraconych na przestrzeni XVIII i XIX wieku
• 1865 – została założona kopalnia „Mysłowice” (z połączenia kopalni Danzig i Neu Danzig)
• 1836 – szosa połączyła Mysłowice z Tarnowskimi Górami
• 1845 – 31 października oddano do użytku trasę kolejową Opole – Gliwice – Zabrze – Mysłowice. Miała ogromne znaczenie w rozwoju regionu. Do czasu zbudowania kolei transport węgla skazany był na Kłodnicę i Odrę. Już w 1846 roku produkcja wzrosła do około miliona cetnarów
• 1846 – w październiku Król Prus Fryderyk Wilhelm IV odbył inspekcyjną podróż pociągiem z Gliwic przez Zabrze do Mysłowic
• 1846 – miasto uzyskało połączenie kolejowe z Wrocławiem, w 1847 roku z Krakowem, w 1857 roku Nowym Bieruniem, a w 1863 roku z Oświęcimiem
• 1848 – powstała szkoła dla dzieci wyznania ewangelickiego z niemieckim językiem wykładowym, w 1860 roku szkoła żydowska
• 1873/1874 – otwarto Prywatny Wyższy Zakład Naukowy, który w 1904 roku stał się pełnym gimnazjum
• 1875-1877 – wybudowano kościół Apostołów Piotra i Pawła
• 1888-1891 – wybudowano kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
• 1907 – wzniesiono na wzgórzu dwudziestometrową wieżę widokową z granitu i nazwano Bismarckturm „Wieża Bismarcka”.
• 1916 – Magistrat Mysłowic wyemitował własne pieniądze, gwarantując ich pokrycie w markach państwowych
• 1919 – 15 sierpnia na placu kopalni „Mysłowice” niemiecki Grenzschutz strzela do górników. Ginie 7 górników, 2 kobiety i 13-letnie dziecko.
• 1919 – ciężkie walki w trakcie I powstania śląskiego. 56 domów w mieście jest uszkodzonych.
• 20 marca 1921 – w plebiscycie górnośląskim 56% głosujących w mieście opowiada się za Niemcami, 44% za Polską; mimo to, decyzją mocarstw ententy Mysłowice zostają przyłączone do Polski
• 1921 – uruchomiono Miejskie Liceum Żeńskie
• 1922-1930 – miasto stało się siedzibą oddziału Misji Francuskiej Centralnego Komitetu Kopalni, która werbowała polskich robotników na wyjazd do Francji
• 1940 – powstanie w Mysłowicach niemieckiego obozu koncentracyjnego
• 28 stycznia 1945 – zdobycie miasta przez oddziały Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego
• 1948 – powstała Miejska Biblioteka Publiczna z czytelnią przy ulicy Krakowskiej
• 1949 – powstaje pierwszy punkt biblioteczny przekształcony następnie w filię Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzęczkowicach
• 1951 – od 1 kwietnia roku Mysłowice stały się siedzibą powiatu
• 1960 – trwają uroczyste obchody 600 lecia Mysłowic; przywrócono herb miasta
• 1972 – do Mysłowic przyjeżdża przywódca Kuby Fidel Castro
• 1975 – dołączono nowe dzielnice w granice miasta (Wesoła, Kosztowy, Krasowy, Imielin, Brzęczkowice, Chełm Śląski, Kopciowice)
• 1976 – otwarto drugi (czasowo trzeci) pod względem wysokości Maszt radiowy w Kosztowach. Mieści się on naprawdę jednak na granicy dzielnic Wesoła i Krasowy
• 1994 – 30 grudnia od Mysłowic odłączono Imielin, Chełm Śląski, Kopciowice

Transport

Komunikacja miejska

Pasażerowie z Mysłowic mają do wyboru 33 linii autobusowych regularnych i dwie tramwajowe. Komunikację miejską organizują:

• KZK GOP
• PKM Jaworzno
• ZTP Transportowiec

Transport drogowy

Mysłowice połączone są siecią dróg, linii autobusowych, tramwajowych i kolejowych z największymi miastami Aglomeracji Górnośląskiej. Autostrada A4 i droga ekspresowa S1 biegnące przez Mysłowice, ułatwiają i skracają czas przejazdu do Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Bielska-Białej, Cieszyna i wielu innych miast Polski. Również położenie w linii kolejowej Katowice – Kraków – Oświęcim i bliskość Katowic, z których kursują pociągi do każdego województwa i do głównych miast Europy, sytuuje Mysłowice w dogodnym punkcie komunikacyjnym kraju.

Drogi ekspresowe:

• droga ekspresowa S1

Autostrady:

• autostrada A4

W Mysłowicach znajduje się węzeł autostradowy Mysłowice-Brzęczkowice.

Transport kolejowy

Linię kolejową w Mysłowicach otwarto 1 października 1846 roku. Pierwszy pociąg, który wjechał na stację witał Fryderyk Wilhelm IV Pruski. Początkowo wybudowano tylko jeden tor kolejowy, a w 1953 uruchomiono drugi. Kolej Północna przyniosła Mysłowicom duże ożywienie gospodarcze.

Edukacja

Przedszkola

• Przedszkole nr 1 (z oddziałami integracyjnymi)
• Przedszkole nr 2
• Przedszkole nr 3
• Przedszkole nr 4
• Przedszkole nr 5
• Przedszkole nr 6
• Przedszkole nr 7 (z oddziałami integracyjnymi)
• Przedszkole nr 8
• Przedszkole nr 9
• Przedszkole nr 10
• Przedszkole nr 11
• Przedszkole nr 12
• Przedszkole nr 13
• Przedszkole nr 14
• Przedszkole nr 15
• Przedszkole nr 16 (z oddziałami integracyjnymi)
• Przedszkole nr 17
• Przedszkole nr 18
• Przedszkole nr 19
• Przedszkole nr 20

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1
• Szkoła Podstawowa nr 2
• Szkoła Podstawowa nr 3
• Szkoła Sportowa nr 4
• Szkoła Podstawowa nr 5
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. ks. Jana Twardowskiego
• Szkoła Podstawowa nr 7
• Szkoła Podstawowa nr 9 im. Bernarda Świerczyny
• Szkoła Podstawowa nr 10
• Szkoła Podstawowa nr 11
• Szkoła Podstawowa nr 12
• Szkoła Podstawowa nr 13 (z oddz. integracyjnymi)
• Szkoła Podstawowa nr 14
• Szkoła Podstawowa nr 15
• Szkoła Podstawowa nr 16
• Szkoła Podstawowa nr 17

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. Wojciecha Korfantego
• Gimnazjum nr 2 im. Noblistów Polskich
• Gimnazjum nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi i dwujęzycznymi im. kard. Karola Wojtyły
• Gimnazjum nr 4
• Gimnazjum nr 5 im. kard. Stefana Wyszyńskiego
• Gimnazjum nr 6
• Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi w Mysłowicach
• Gimnazjum Sportowe

Szkoły średnie

• I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki (Mysłowice)
• II Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. gen. Jerzego Ziętka
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 im. Kard. Augusta Hlonda

Szkoły wyższe

• Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. kard. Augusta Hlonda

Budowle

• Maszt radiowy w Kosztowach

Zabytki

Do dziś zachowało się w Mysłowicach kilka budynków świadczących o średniowiecznym pochodzeniu miasta. Najstarszym i najprawdopodobniej jedynym, przez kilka wieków, budynkiem murowanym jest stojący do dziś w pobliżu rynku kościół farny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny Wzniesiony w okresie lokacji miasta około XIV wieku ulegał (jak większość polskich budowli sakralnych) licznym przebudowom. Za jego średniowiecznym rodowodem przemawiają ostrołukowe otwory w przyziemiu, a także strzeliste otwory okienne w południowej ścianie nawy. W latach 1740-1742 poddano kościół gruntownej przebudowie. Wnętrze otrzymało nowy podział architektoniczny ścian oraz wystrój w stylu barokowym. Zasadnicze zmiany w wyglądzie kościoła zwanego przez Mysłowiczan Mariackim zaszły dopiero po przebudowie w 1901 roku, która związała jego architekturę z barokowym wystrojem wnętrza.

Drugim w kolejności budynkiem murowanym jest barokowo-klasycystyczny kościół filialny pod wezwaniem Św. Krzyża. Ten właśnie kościół jest, według tradycji, najstarszym obiektem kultu w mieście. Pierwotnie był drewniany. Został odbudowany przy użyciu kamienia, po roku 1807, kiedy uległ spaleniu podczas wojen napoleońskich. Kościółek Św. Krzyża zbudowany jest na planie ośmioboku, nakryty kopułą o kształcie dzwonu. Posiada prostą i raczej surową bryłę architektoniczną.

Trudna do określenia jest data powstania w Mysłowicach świeckich budowli murowanych. Pierwsze wzmianki o takich budynkach pochodzą z połowy XIX wieku i sytuują je w okolicach rynku. Odzyskanie w 1861 roku utraconego statutu miejskiego było impulsem do wzniesienia pierwszych budynków użyteczności publicznej. Z tego okresu pochodzi mysłowicki ratusz. Wybudowany w 1867 roku, pozostawał on przez kilka lat najbardziej okazałą budowlą w mieście. Przypomina architekturę pałacową z dekoracyjną wieżą i bogato zdobionymi wzorami okiennymi.

Wiele budynków budowanych pod koniec XIX wieku miało modny charakter neorenesansu włoskiego. W tym stylu utrzymane jest kilka willi wybudowanych przez osiadłych w mieście bogatych przedsiębiorców. Na szczególną uwagę zasługuje willa przy ulicy Powstańców 13 z charakterystyczną dla tego typu budynków jednokondygnacyjną i mocno rozczłonowaną bryłą. W neorenesansowym stylu budowane były też domy czynszowe np. kamienica przy ulicy Grunwaldzkiej 22 z 1892 roku oraz dom w typie pałacowym przy ulicy Powstańców 3. W XIX wieku wybudowano także przy ul. Oświęcimskiej wieżę ciśnień oraz budynki kolejowe.

W latach osiemdziesiątych XIX wieku pojawiły się budynki w duchu renesansu północnego budowane przy użyciu czerwonej cegły i kamienia, który służył do wykonywania elementów zdobniczych. Tu na wspomnienie zasługuje szczególnie gmach poczty z charakterystycznymi łukami obciążającymi nad oknami i zwartej sylwecie.

Obok neorenesansu i neoklasycyzmu powstają budowle o cechach gotyku, baroku, a także budowle eklektyczne. Najwcześniejszą budowlą o czystych neogotyckich cechach jest kaplica na starym cmentarzu przy ulicy Mikołowskiej. W stylu neogotyckim zbudowano też kościół farny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Zastosowane zostały ty typowe elementy zdobnicze: żebrowo-krzyżowe sklepienie, skarpy opasujące całą budowlę, ostrokołowe okna. Kościół ten należy do najbardziej udanych na Górnym Śląsku budowli neogotyckich. Również kościół ewangelicki Apostołów Piotra i Pawła na starym mieście, wybudowany w latach 1875-1877, zbudowany został w stylu neogotyckim, jest to jeden z najpiękniejszych kościołów ewangelickich w Polsce.

W neobarokowym stylu wybudowano liczne kamienice przy ulicy Bytomskiej i ulicy Krakowskiej, stosując barokowe detale architektoniczne: maszkarony, ornamenty muszkelowe, spiralne kolumny itp.

Styl eklektyczny najpełniej ujęto w budynku Sądu Powiatowego z 1904 roku. Jego bryła odpowiadająca renesansowym kanonom nawiązuje równocześnie do baroku (szczyt i ozdobny portal) i gotyku (obramowanie otworów okiennych).

Bardzo skromnie reprezentowana jest w architekturze Mysłowic stylistyka secesji. Być może przeszkodził temu wybuch I wojny światowej. Jedynymi przykładami tego stylu są: kamienica w Rynku nr 20 i zespół budynków Szpitala Miejskiego nr 1.

Kultura

Muzea

• Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach
• Muzeum Misyjne
• Muzeum Miasta Mysłowice

Muzyka

Miasto nazywane jest czasem „polskim Manchesterem”, ze względu na jego industrialny charakter i bogatą scenę rockową (podobnie jak w Manchesterze na przełomie lat 80. i 90.). Pochodzą stąd zespoły muzyczne: Myslovitz, Negatyw, Penny Lane, Lenny Valentino, Delons, Iowa Super Soccer, Korbowód, Gutierez i ConBrio

W Mysłowicach odbywa się Festiwal Multimedialny Mediawave, a w latach 2006 – 2009 odbywał się także Off Festival (obecnie odbywa się w Katowicach).

Kina

• Kino Oscar przy Miejskim Centrum Kultury
• Kino Znicz
• Kino Kosmos 2 – nieczynne. Do niedawna istniało tam Centrum kultury MCK2, jednak jego działalność została zawieszona.

Szlaki turystyczne

Piesze:

• – Szlak im. Mariana Kantora-Mirskiego
• – Szlak Hołdunowski
• – Szlak im. ks. Jana Kudery
• – Szlak Wesołej Fali
• – Szlak Dolinki Murckowskiej

Rowerowe:

• – szlak rowerowy czerwony (od mostu na Przemszy w Dziećkowicach do Centralnego Muzeum Pożarnictwa)
• – szlak rowerowy zielony (od mostu na Przemszy w Dziećkowicach do stacji PKP w centrum Mysłowic)

Wspólnoty religijne

Kościół rzymskokatolicki

Parafie wchodzące w skład Dekanatu Mysłowickiego:

• parafia Matki Bożej Częstochowskiej – Kosztowy
• parafia św. Józefa – Krasowy
• parafia Ciała i Krwi Pańskiej – Ławki
• parafia św. Jacka – Morgi
• parafia Ścięcia św. Jana Chrzciciela – Bończyk
• parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa – ul. Starokościelna
• parafia Krzyża Świętego
• parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny – Brzezinka
• parafia Matki Bożej Bolesnej w Mysłowicach – Brzęczkowice
• parafia Matki Bożej Fatimskiej – Wesoła
• parafia Wszystkich Świętych – Dziećkowice, ul. Długa 70
• Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i św. Maksymiliana Marii Kolbe w Mysłowicach – Janów Miejski
• kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny (Mariacki) – Stare Miasto

Kościół ewangelicki

W mieście znajduje się 1 parafia ewangelicka;

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, parafia Ewangelicko-Augsburska Apostołów Piotra i Pawła w Mysłowicach – Stare Miasto

Kościół ewangeliczny

W mieście znajdują się 2 zbory ewangeliczne:

• Kościół Zielonoświątkowy w RP, Zbór „Genezaret” w Mysłowicach – Stare Miasto
• Kościół Boży w Chrystusie, Zbór w Mysłowicach – Janów Miejski

Inne

• Świadkowie Jehowy

Hotele

• Trojak
• Gościniec

Sport

W 2008 roku rozpoczęła się przebudowa stadionu Górnika 09 Mysłowice, a w 2010 remont był ukończony. Remont objął murawę oraz trybunę, która została wybudowana od podstaw.

Kluby sportowe:

• Górnik Wesoła – klub piłkarski, IV liga,
• Górnik 09 Mysłowice – klub piłkarski, IV liga,
• Lechia 06 Mysłowice – klub piłkarski, A-klasa,
• Unia Kosztowy – klub piłkarski, okręgówka (V-liga) (awans w sezonie 2008/2009)
• Stal Brzezinka – klub piłkarski, B-klasa,
• Jango Mysłowice – obecnie Jango Katowice,
• MOSiR Mysłowice – kobiecy zespół siatkarski (I liga siatkarska kobiet)
• MOSiR Mysłowice – sekcja judo od 2000 roku – sekcja rozwiązana w 2010 przez Radę miasta ze względu na cięcia budżetowe.

Administracja

Miasto Mysłowice jest miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Mysłowice 23 radnych. Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta, którym od 2010 r. jest Edward Lasok.

Miasto jest członkiem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Związku Miast Polskich.

Miasta partnerskie

Lista miast z którymi władze Mysłowic podpisały porozumienie o współpracy:

• Frýdek-Místek  Czechy od 2 grudnia 2004 r.
• Sokola Góra  Rosja
• powiat Enz  Niemcy (niem. Enzkreis) od 18 kwietnia 1996 r.

Urodzeni w Mysłowicach

• Leszek Dzięgiel – etnolog
• Jolanta Fraszyńska – aktorka
• Grzegorz Heromiński – aktor
• August Hlond – Prymas Polski
• Ryszard Kaczmarek – historyk, badacz dziejów Górnego Śląska
• ks. Klemens Kosyrczyk – felietonista, redaktor Gościa Niedzielnego
• Roman Kściuczek – działacz związkowy, opozycjonista
• Marian Kudera – przeciwnik nazizmu, zamordowany w KL Dachau
• Jacek Mikołajczak – aktor
• Andrzej Nardelli – aktor, piosenkarz
• Artur Rojek – muzyk
• Stefan Szymutko – historyk literatury
• Bogusław Śmigielski – polityk
• Zygmunt Zgraja – muzyk
• Piotr Bajtlik – aktor filmowy teatralny i musicalowy

Sportowcy:

• Jacek Bednarz – piłkarz
• Eugeniusz Cebrat – piłkarz
• Henryk Handy – hokeista
• Grzegorz Masternak – szachista
• Lucyna Langer-Kałek – lekkoatletka
• Ireneusz Pacula – hokeista
• Grzegorz Proksa – bokser
• Mariusz Puzio – hokeista
• Ryszard Robakiewicz – piłkarz
• Dariusz Szoen – szachista
• Jerzy Wijas – piłkarz

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Mysłowicach
• Historia Mysłowic
• Maszt radiowy w Kosztowach
• Ludność Mysłowic