Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Rudy


Informacje o Rudy:

Ilość ulic: 37

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 50.189335

Współrzedne geograficzne E: 18.454140

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 32

Liczba ludności: 2

Tablice rejestracyjne: SRC

Rudy (województwo śląskie)

Rudy (niem. Rudy, Groß Rauden) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Kuźnia Raciborska. W latach 1973-1977 miejscowość była siedzibą gminy Rudy.

Nazwa

Ewolucja zapisów nazwy wsi Rudy przebiegała następująco:

  • 1258 – Wladislaw,
  • 1264 – Ruda,
  • 1391 – Rudden – wariant niemiecki (czyt. Ruden),
  • 1408 – Rawden, Rawdin – wariant niemiecki (czyt. Rauden),
  • 1420 – Rauda (czyt. Ruda),
  • II poł. XV w. – Rauden
  • pocz. XVI w. – Raudten, Rauden - warianty niemieckie (oba czyt. Rauden)
  • XVIII w. – Rauden, Rudy, Groß Rauden,
  • 1830 – Rudeo (błąd pisarza lub zapis uszkodzony)
  • 1888 – Ruda,
  • 1918-1945 – Rudy, Groß Rauden,
  • od 1945 – Rudy (Rudy Wielkie, urzędowo, następnie potocznie: Rudy Raciborskie, obecnie Rudy).

Geografia

Rudy położone są w dolnym biegu rzeki Rudy, która z kolei jest dopływem górnej Odry. Zlokalizować je można na styku Płaskowyżu Rybnickiego i Kotliny Raciborskiej. W południowej części Rud, na granicy z Rybnikiem, znajduje się najwyższy punkt sięgający 271 m n.p.m. Początkowo okoliczne tereny były mocno zalesione a drzewostan stanowiły buki, dęby, sosny, świerki i jodły. W XVIII wieku wytrzebiono jednak niemal zupełnie buki i dęby, a zanieczyszczenie środowiska spowodowało zanik jodły, którą zastąpiono modrzewiami i innymi gatunkami liściastymi. Lasy w Rudach obfitują także w zwierzynę płową, czarną i drobną.

Klimat Rud jest ciepły, a okres wegetacyjny trwa 224 dni. Gleby są w większości nieurodzajne i powstały na bazie utworów polodowcowych: gliny, piasków i iłów. Natomiast gleby bielicowe właściwe, rdzawe i murszowate zajmują ok. 66% powierzchni. W dolinie rzecznej występują również nadające się pod gospodarkę łąkową mady piaszczyste.

Przysiółki Rud

  • Biały Dwór - dawny folwark cysterski z końca XIII wieku;
  • Brantolka - dawna osada fabryczna założona przez Cystersów w XVI wieku, funkcjonowały tam najpierw fryszerki i kuźnica, a później fabryka drutu i huta;
  • Kolonia Renerowska - powstała na początku XIX w. przy drodze do Jankowic;
  • Paproć - kolonia fabryczna zbudowana przez Cystersów przy drodze do Rybnika;
  • Podbiała
  • Przerycie - kolonia fabryczna założona przez Cystersów;
  • Szybki - kolonia górnicza założona przez Cystersów na południe od Rud, na skraju lasu zwanego Buk, miejsce wydobywania rudy darniowej.

Historia

Historia Rud sięga I poł. XIII wieku. Wtedy miała tu powstać pierwsza fundacja klasztorna, która w 1228 roku otrzymała obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Prawdopodobnie jednak datowanie to jest zbyt wczesne i faktycznie można je przesunąć na ok. 1237 rok. Pierwszy klasztor nie przetrwał w związku z najazdem tatarskim w 1241 roku. Z początkiem II połowy XIII wieku Cystersi z Jędrzejowa przybyli tu jednak ponownie i w 1252 roku zaczęli budowę klasztoru, który zasiedlili w 1255 roku. Znany jest też dokument fundacji klasztoru z 21 października 1258 roku wydany przez Władysława Opolskiego i potwierdzony 16 lat później przez papieża Grzegorza X.

Cystersi szybko rozwijali miejscową gospodarkę i osadnictwo. Zajmowali się sadownictwem, leśnictwem i bartnictwem. W okolicy Rud wybudowali stawy rybne, które zaopatrywały zarówno klasztor jak i okoliczne wioski. Hodowali także owce, trzodę i bydło.

Kolejny szybki wzrost znaczenia klasztoru rudzkiego przyniósł XVII wiek i rządy opata Andrzeja Emanuela Pospela. Klasztor założył wówczas kuźnicę, dwie fryszerki i fabrykę drutu. W 1710 powstała w Rudach huta potażu, a w 1725 założono tu kuźnicę miedzi.

W 1810 roku władze pruskie dokonały kasaty klasztoru, a w jego budynkach powstał szpital wojskowy, który funkcjonował tu w latach 1813-1814.

Zabytki i atrakcje turystyczne

  • Sanktuarium Matki Bożej Pokornej w Rudach
  • Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej
  • Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
  • Rezerwat przyrody Łężczok
  • Leśniczówka Buk – Uroczysko Buk z domkiem myśliwskim to miejsce spotkań myśliwych. Otoczone starymi 150-letnimi bukami. W połowie XIX wieku księżniczka Wiktoria, córka królowej Anglii Wiktorii, posadziła tu lipę. Dzisiaj drzewo otoczone zostało kręgiem kamieni, na jednym z nich wyryto imię księżnej.
  • Kościół pw. Św. Marii Magdaleny i cmentarz

Szlaki turystyczne przechodzące przez Rudy:

  • POL Szlak czerwony.svg – Szlak Husarii Polskiej
  • POL Szlak żółty.svg – Szlak Okrężny Wokół Gliwic
  • Szlak Zabytków Techniki
  • Szlak cysterski

Transport

Drogowy

Rudy znajdują się w odległości ok. 13 km od autostrady A4E40 (wschód-zachód) – węzeł Ostropa z drogą wojewódzką 408

W przyszłości droga wojewódzka 921 będzie drogą dojazdową do budowanej autostrady A1E75 (północ-południe) i prowadzić będzie do węzła Knurów oddalonego od Rud o ok. 18 km.

Lotniczy

  • Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (ok. 60 km)
  • Port lotniczy Ostrava-Mošnov (ok. 60 km)
  • Port lotniczy Kraków-Balice (ok. 120 km)

Autobusowy

Rudy są połączone komunikacją autobusową z:

Odległości drogowe

Edukacja

W Rudach znajduje się Zespół Szkół Ogólnokształcących, w którym mieści się szkoła podstawowa oraz gimnazjum (ul. Rogera). Przedszkole (ul. Raciborska) oraz Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy (czynny oficjalnie od września 2008) (ul. Dworcowa).

ZSO w Rudach w ramach programu Comenius prowadzi kontakty partnerskie oraz wymianę młodzieży i nauczycieli z kilkoma szkołami w Europie:

  • Niemcy Rendsburg (Schule Altstadt)
  • Hiszpania Torrox Costa (Collegio Publico Los Llanos)
  • Wielka Brytania Southam (Southam Primary School)
  • Czechy Bolatice (Zakladni Skola w Bolaticach)
  • Francja Vierzon (College Prive Notre Dame)

Osoby związane z Rudami

  • Franciszek I Albrecht von Ratibor
  • Władysław opolski
  • Brat Rudolf
  • Jan III Sobieski
  • Karol Godula
  • Juliusz Roger
  • ks. prałat Władysław Kopeć
  • ks. prałat Bonifacy Madla
  • poseł Henryk Siedlaczek

Bibliografia

  • M. Dyba, Legenda rudzkich cystersów, Wszechnica Górnośląska T. XII.
  • J. Gorzelik, Dziedzictwo Górnośląskiego Baroku. Opactwo Cysterskie w Rudach Wielkich 1648-1810, Warszawa 2005.
  • A. Morawetz, Denkmäler in Rauden, "Ratiborer Heimatblatt" 1927.
  • A. Potthast, Geschichte der ahemaligen Zisterzienserabtei Rauden in Oberschlesien, Leobschütz 1858.
  • R. Respondowski, Miasto i Gmina Kuźnia Raciborska. Katowice 1995.
  • St. Rybant, Średniowieczne opactwo cystersów w Rudach, Wrocław 1977.
  • H. Siedlaczek, Edukacja środowiskowa w Szkole Podstawowej w Rudach, "Wszechnica Górnośląska", Katowice 1995, T. XI, s. 123-129.
  • H. Siedlaczek, Rudy – Mała Wielka Ojczyzna, Żory 1999.
  • Mieczysław Sufryd, Jerzy Winiewski, Opactwo cystersów w Rudach 1258-1810, Katowice 1987.
  • G. Wawoczny, Rudy - miejsce magiczne.
  • F. Wolnik, Matka Boska Rudzka. Dzieje Sanktuarium w Rudach Wielkich, Opole 1995.
  • F. Wolnik, Służba Boża w Rudzkim Opactwie Cystersów, Opole 2006.
  • A. Zamarska, Dzieje książąt raciborskich, Rybnik 2005.
  • K. Tomasiak, Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudach w latach 1810 - 1924", Racibórz, 2009.

Zobacz też

  • Pożar lasu koło Kuźni Raciborskiej (sierpień 1992)
  • Cystersi
  • Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy
  • Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich

Kody pocztowe, Rudy (wyświetlono 1/1)

Ocena internautów miejscowości Rudy
Średnia ocena: 3.6
liczba ocen: 27

Wtyczki społecznościowe

Lubisz miejscowość Rudy, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

Komentarze o miejscowości Rudy

Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-17 13:39:04

Szybka zmiana regionu Polski