Ocena internautów miejscowości Ruda Śląska
Średnia ocena: 4.0
liczba ocen: 9
Ilość ulic: 688
Ilość kodów pocztowych: 8
Współrzedne geograficzne N: 50.262791
Współrzedne geograficzne E: 18.853569
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 32
Liczba ludności: 147403
Gęstość ludności: 1 851,6 os./km²
Powierzchnia: 77.7 km²
Wysokośc npm: 273
Aglomeracja: 3 487 000 konurbacja śląska
Rodzaj gminy: miejska
SIMC: 0942630
TERC: 247201 1
Tablice rejestracyjne: SRS, SL
Dzielnica: Bielszowice
Dzielnica: Bykowina
Dzielnica: Chebzie
Dzielnica: Czarny Las
Dzielnica: Godula
Dzielnica: Halemba
Dzielnica: Kochłowice
Dzielnica: Kłodnica
Dzielnica: Nowy Bytom
Dzielnica: Orzegów
Dzielnica: Stara Kuźnia
Dzielnica: Wirek
Ruda Śląska (śl. Ruda Ślůnsko, niem. Ruda) – miasto na prawach powiatu, położone w południowej Polsce, w województwie śląskim, w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Ruda Śląska została utworzona w 1959 r. z połączenia miast Ruda i Nowy Bytom.
W obecnej chwili wyróżnia się w mieście jedenaście dzielnic:
|
Każda z dzielnic miasta w przeszłości rozwijała się jako odrębna miejscowość, stąd związki poszczególnych dzielnic nie są duże. Jako centrum administracyjne miasta uchodzi Nowy Bytom, w którym mieści się Urząd Miasta oraz najważniejsze instytucje publiczne. Jako centrum handlowo-usługowe aspiruje dzielnica Wirek. Podczas sesji Rady Miejskiej 12 stycznia 2006 r. radni podjęli uchwałę w sprawie utworzenia dzielnicy Czarny Las, wyodrębniając ją z terenów dzielnic: Wirek, Nowy Bytom, Bielszowice.
Miasto Ruda Śląska znajduje się na Wyżynie Śląskiej w samym środku Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Jest jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej. Graniczy z Zabrzem, Bytomiem, Świętochłowicami, Chorzowem, Katowicami, Mikołowem i Gierałtowicami.
Miasto leży na granicy wododziału Odry i Wisły. Większość wód odprowadzana jest do zlewni Odry przez rzekę Kłodnicę oraz jej dopływy: Bytomkę i Potok Bielszowicki (Kochłówkę). W dzielnicy Chebzie znajdują się źródła rzeki Rawa, należącej do dorzecza Wisły. Na terenie miasta znajduje się też kilka niewielkich antropogenicznych zbiorników wodnych.
Największą populację Ruda Śląska odnotowała w 1991 r., kiedy wg danych GUS miasto zamieszkiwało 171 645 mieszkańców. Od lat 90-tych liczba mieszkańców systematycznie spada.
Średnia temperatura i opady dla Rudy Śląskiej | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
Średnie najwyższe temperatury | 1 | 3 | 7 | 13 | 19 | 21 | 23 | 23 | 18 | 13 | 6 | 2 | 12,45 |
Średnie najniższe temperatury | -4 | -4 | -1 | 3 | 8 | 11 | 13 | 12 | 9 | 5 | 0 | -3 | 4,75 |
Opady | 30.4 | 29.2 | 32.4 | 36.8 | 52.9 | 59.5 | 73.7 | 51.1 | 44.9 | 35.2 | 37.6 | 32.8 | 516,5 |
Źródło: msn weather {{{accessdate}}} |
Obszar obecnej Rudy Śląskiej tworzy kilka miejscowości, które przed laty były od siebie niezależne. Kilka z nich ma rodowód średniowieczny. Jednak silny rozwój terenów obecnej Rudy Śląskiej nastąpił w XIX w., kiedy silnie zaczął rozwijać się przemysł ciężki. Zmiany wtedy zapoczątkowane doprowadziły do scalania się niezależnych dotąd miejscowości w nowe organizmy. W ten sposób najpierw w 1951 r. powstały miasta Ruda i Nowy Bytom, które w 1959 r. połączyły się w miasto Ruda Śląska.
W 1179 r. teren obecnego miasta został odłączony od Małopolski i włączony do Śląska. Obecna dzielnica Ruda istniała jako wieś już w 1243 r. O jej lokacji na prawie niemieckim wspomina tzw. Rejestr Ujazdu, sporządzony w latach 1295-1305. Na podstawie tego dokumentu można stwierdzić, że obszar wsi obejmował wówczas 50 włók czyli 1220 ha. Poza Rudą w średniowieczu powstały także: Kochłowice, Orzegów, Bielszowice i Halemba.
Różnorodne jest pochodzenie nazw miejscowości znajdujących się obecnie w obrębie Rudy Śląskiej. Nazwa "Ruda" łączy się z rudami żelaza, które dawniej wydobywano na tym terenie. "Orzegów" to forma słowa "Orzegłowy" bowiem podobno po najazdach tatarskich chłopi często wykopywali przy orce ludzkie czaszki. "Kochłowice" wiążą się z osobą Kochła, którego własnością były łąki nad Kłodnicą. Potok ten dał nazwę wsi: Kłodnicy (obecnie część Halemby). Dopływ Kłodnicy – Bielcza stał się podstawą do utworzenia nazwy "Bielszowice". W 1313 r. właścicielem wsi Ruda był Marcin z Orzegowa. W 1360 r. po raz pierwszy wzmiankuje się Kochłowice (jako "Kochłowa Łąka"). W 1401 wzmiankowany jest zamek w Rudzie należący do rodu Rudzkich. W 1440 r. powstał pierwszy kościół (drewniany) w Bielszowicach. W 1472 r. właścicielem wsi Bielszowice jest Matiey Bielczowsky (Maciej Bielczowski). W 1478 r. po raz pierwszy wzmiankowana jest wieś Kłodnica. W 1543 r. właścicielem Rudy jest Jan Gierałtowski.
Z epoki średniowiecza do naszych czasów zachował się średniowieczny gródek stożkowy w dzielnicy Kochłowice, który funkcjonował między XIII a XV w.
Od samego początku tereny miasta związane były z wydobyciem rud metali. Doprowadziło to do odkrycia znacznie cenniejszego produktu – węgla kamiennego w II poł. XVII w. Prawie każde górnicze miasto szczyci się legendą, która opowiada, że węgiel kamienny dzięki zrządzeniu losu odkryli pastuchowie. Oni to mieli zauważyć właściwości "czarnych kamieni", którymi otaczali ogniska. Legenda jest bardzo rozpowszechniona na Górnym Śląsku, ale to właśnie w Rudzie pokłady węgla wychodziły na powierzchnię, a z tego faktu, już niedaleko do odkrycia dokonanego przez pastuchów. Tak więc od 1740 r. na terenie Rudy rozpoczęły się formalne starania o nadanie kopalń. Trudno jeszcze jednak mówić o górnictwie skoro w 1752 r. załoga pierwszej na Górnym Śląsku kopalni – "Brandenburg" – liczyła 2 górników fachowców sprowadzonych z Saksonii.
Obfite zasoby węgla przyciągały wielu przedsiębiorców, którzy inwestowali w ten teren budując kopalnie, huty, koksownie oraz cegielnie. Wpłynęło to na szybki wzrost liczby mieszkańców i zmieniło oblicze rudzkiej wsi. Rolnictwo ograniczało się do drobnych gospodarstw, których właściciele pracowali również w przemyśle. W 1889 r. w Rudzie, dzisiejszej dzielnicy Rudy Śląskiej zamontowano oświetlenie elektryczne, dzięki czemu Ruda stała się pierwszą wsią w Rzeszy Niemieckiej posiadającą to udogodnienie.
W krajobrazie Rudy zaczęły pojawiać się osiedla robotnicze, otaczające zwartymi kompleksami tereny kopalni. Miejscowi potentaci zaczęli tworzyć warunki życia dla bardzo swoistego stanu społecznego, jakim byli górnicy. Żyjąc w cieniu kopalni, widząc ciągle ręce czarne od węgla, dorastając i umierając w rzeczywistości nierozerwalnie związanej z kopalnianymi chodnikami – ludzie ci tworzyli swoją własną, niepowtarzalną kulturę. W 1918 r. powstało tu Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" a od 1919 r. Towarzystwo Czytelni Ludowych oraz polskie towarzystwa śpiewacze "Dzwon" i "Promień". Powstała także założona przez mieszkańców Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska (organizatorzy A.Gruchel i Wiktor Weidemann). W czasie strajku szkolnego polskich dzieci w czerwcu 1920 przeciwko niemieckim represjom protestowało 1 317 uczniów.
W latach 1919-1921 w czasie powstań śląskich w walkach uczestniczyło 3 000 osób z terenu Rudy Śląskiej. Strajk generalny, który przyspieszył wybuch I Powstania został zapoczątkowany lokautem w kopalni "Lithandra". O Rudę prowadzono także zwycięskie dla powstańców walki w II powstaniu śląskim w dniach 2/3 sierpnia 1920 r. Do dziś trwa w Rudzie pamięć o takich działaczach z okresu powstań jak: Wincenty Janas, Piotr Niedurny. Powstania śląskie zapisały się krwawymi kartami w historii miasta i pozostawiły za sobą liczne nagrobki na rudzkich cmentarzach, jednak w ich wyniku przeprowadzono plebiscyt, w którym mieszkańcy Rudy w większości wskazali, że chcą by Ruda Śląska była przyłączona do Polski.
Wyniki plebiscytu w miejscowościach wchodzących dziś w skład Rudy Śląskiej:
Miejscowość | Liczba głosów za Polską | Liczba głosów za Niemcami |
---|---|---|
Bielszowice | 4546 | 1874 |
Ruda | 6212 | 4105 |
Orzegów | 5035 | 2677 |
Godula-Chebzie | 2177 | 1330 |
Nowy Bytom | 3505 | 4998 |
Wirek | 2634 | 2851 |
Bykowina | 841 | 353 |
Halemba | 829 | 176 |
Kłodnica | 228 | 22 |
Kochłowice | 3364 | 968 |
Nowa Wieś | 2935 | 1438 |
Razem | 32306 | 20792 |
W 1922 r. cały teren obecnej Rudy Śląskiej przyłączono do Polski.
Czas okupacji hitlerowskiej to kolejne bolesne daty w historii miasta. 1 października 1939 r. w Nowym Bytomiu, niemiecki Freikorps zastrzelił 18 Polaków (m.in. Hermana Kubicę, Jadwigę Markową, Wilhelma Prokszę, Karola Tlaszczyk). Niemal natychmiast po zakończeniu walk w 1945 r. mieszkańcy rozpoczęli ratowanie swoich zakładów i przygotowanych do zalania kopalń. Dzięki nim nie ustało wydobycie węgla.
Przy trasie samochodowej ze Świętochłowic do Rudy Śląskiej, za ostrym zakrętem w prawo przy zakładach Zgody, znajdował się do 1945 r. niemiecki obóz wykorzystywany następnie przez rosyjskie NKWD i UB w którym ginęli polscy patrioci, Ślązacy, Niemcy, volksdeutsche i członkowie NSDAP. Tylko brama i słupy z czerwonej cegły przypominają o tym miejscu. W latach 1942-1945 znajdował się tam podobóz koncentracyjny KL Auschwitz Eintrachthütte, w którym śmierć poniosło około 400 więźniów Auschwitz. Kierował nim SS-Hauptscharführer Wilhelm Gerhard Gehring. Podobóz został opuszczony przez Niemców 23 stycznia 1945 r. i zajęty przez Armię Czerwoną. W tym obozie od lutego do grudnia 1945 r. zmarło zdaniem katowickiej prokuratury co najmniej kolejnych 1 538 osób (w większości w wyniku epidemii tyfusu). Większość ofiar byli to początkowo Polacy a potem inni mieszkańcy Śląska oskarżeni o "narodowość niemiecką" lub "niechęć do nowej władzy ludowej" oraz członkowie NSDAP. Prokuratura w Katowicach ustaliła, że za drutami obozu znaleźli się także, z niewiadomych przyczyn, Szwajcarzy oraz Holendrzy (38 osób).
Do 1950 r. istniało na terenie dzisiejszej Rudy Śląskiej szereg miejscowości, każde z własną wielowiekową przeszłością. W 1951 r. w wyniku zlikwidowania powiatu katowickiego stworzono z nich dwa miasta wydzielone: Nowy Bytom i Rudę. W 1959 r. oba miasta połączono i tak powstała dzisiejsza Ruda Śląska. Istnieją w niej obok siebie nowoczesne osiedla mieszkaniowe oraz kolonie starych familoków. Do dzisiaj funkcjonują stare kopalnie, założone przez niemieckich potentatów przemysłowych: Ballestremów, Schaffgotschów, Donnersmarcków, czy też przez "Rudzkiego Kopciuszka" – Joannę Gryzik, dziedziczkę fortuny Karola Goduli – króla cynku. Są też nowoczesne zakłady i kopalnie jak np. "Halemba".
Ruda Śląska jest miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Ruda Śląska 25 radnych. Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta, którym obecnie jest Grażyna Dziedzic, wybrana w 2010 r. z listy Porozumienia dla Rudy Śląskiej. Administracyjne centrum miasta znajduje się w dzielnicy Nowy Bytom.
Prezydenci Rudy Śląskiej:
Miasto jest członkiem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Związku Miast Polskich.
Obecnie miasto boryka się z ogromnym zadłużeniem jednym z najwyższym w całym województwie, aby ograniczyć je zaczęto wdrażać plan naprawczy obejmujący, zwolnienia w magistracie, wstrzymanie wielu inwestycji oraz sprzedaż działek miejskich przeznaczonych na inwestycje.
W wyborach parlamentarnych w 2007 r. do sejmu i senatu zostało wybranych dwóch polityków związanych z Ruda Śląską:
Miasto ze względu na swoje położenie w centrum konurbacji górnośląskiej jest miejscem dla podejmowania działalności inwestycyjnej. Dodatkowym atutem jest autostrada A4 (południowe dzielnice miasta) oraz Drogowa Trasa Średnicowa (północne dzielnice).
W Rudzie Śląskiej działalność małych i średnich przedsiębiorstw wspierana jest przez Rudzką Agencję Rozwoju "Inwestor", Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości oraz Cech Rzemiosł i Przedsiębiorczości. W celu pobudzenia życia gospodarczego władze miast Ruda Śląska oraz Świętochłowice, powołały wspólnie do istnienia Śląski Park Przemysłowy, mający przyczynić się do powstania nowych inwestycji na terenach poprzemysłowych wzdłuż Drogowej Trasy Średnicowej. W 2004 roku powstał Rudzki Inkubator Przedsiębiorczości, posiadający w ofercie szkolenia, doradztwo i konsultacje dla przedsiębiorców podejmujących i rozwijających działalność gospodarczą. W ramach Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości utworzony został w sierpniu 2007 roku Górnośląski Inkubator Technologiczny, którego oferta skierowana jest zarówno do małych, średnich i nowych przedsiębiorców, jak również do dużych firm o ugruntowanej pozycji na rynku. W listopadzie 2008 roku w ramach Śląskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego rozpoczął działalność Inkubator Innowacji Technologicznych i Usługowych „Architektura i Budownictwo”. Jest on skierowany przede wszystkim do młodych architektów i budowlańców, którzy chcą samodzielnie rozpocząć działalność gospodarczą.
Czynne zakłady przemysłowe:
Mieszkańcy Rudy Śląskiej korzystają z 27 linii autobusowych i 6 tramwajowych (w tym jedna tymczasowa). Komunikację miejską w Rudzie Śląskiej organizuje KZK GOP oraz MZK Tychy (1 linia autobusowa). Na zlecenie KZK GOP wszystkie linie tramwajowe obsługiwane są przez spółkę Tramwaje Śląskie, a liniami autobusowymi zajmują się m.in. PKM Gliwice, Rudpol-opa Ruda Śląska, Henzago Ruda Śląska, Transgór Mysłowice, Nowak Transport, Łukasz Nowak i PKM Katowice.
Dzięki dobrze rozwiniętej infrastrukturze drogowej z Rudy Śląskiej łatwo dostać się do wszystkich miast GOP-u oraz dzięki drodze wojewódzkiej nr 925 do ROW-u. Dzięki autostradzie A4 przebiegającej przez południowe dzielnice miasta możemy się dostać do południowych województw Polski oraz do Niemiec, a w przyszłości na Ukrainę.
Drogi wojewódzkie:
Autostrada:
W Rudzie Śląskiej obecnie znajdują się dwa dworce osobowe: Ruda Chebzie oraz Ruda Śląska
Linie kolejowe łączą Rudę Śląską z wieloma miastami :
Do niedawna w Rudzie Śląskiej działała jedyna w Polsce wewnątrzmiejska linia kolejowa na trasie Kochłowice - Chebzie
Około 30km od Rudy Śląskiej znajduje się międzynarodowy port lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach. Port lotniczy posiada dwa terminale.
Ponadto w odległości ok. 70km od Rudy Śląskiej znajduje się także międzynarodowy port lotniczy Ostrava-Mošnov oraz w odległości 80km międzynarodowe lotnisko w Krakowie-Balicach.
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
Przed II wojną światową na terenie obecnej Rudy Śląskiej w dzielnicy Wirek znajdowała się także synagoga.
W Rudzie Śląskiej funkcjonuje 28 szkół podstawowych, 15 gimnazjów oraz 11 szkół średnich, w tym 4 liceów ogólnokształcących i 7 zespołów szkół zawodowych. Od 1970 roku działa również Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, a od 2010 Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia. W mieście mają siedzibę 4 szkoły policealne i pomaturalne oraz szkoły wyższe: Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej (dawna Wyższa Szkoła Handlowa im. Królowej Jadwigi) i filia Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Rudzie Śląskiej - Goduli, a także od października 2006 Ośrodek Zamiejscowy Akademii Górniczo-Hutniczej w Kochłowicach. Nadzór nad rudzkimi placówkami oświatowymi prowadzi Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych.
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 19:41:28