Sosnowiec

Sosnowiec – miasto na prawach powiatu na południu Polski, w województwie śląskim, położone na Wyżynie Śląskiej, nad 3 rzekami: Czarną Przemszą, Białą Przemszą i Brynicą. Znajduje się w Zagłębiu Dąbrowskim, we wschodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Trzecie pod względem ilości mieszkańców miasto województwa śląskiego (po Katowicach i Częstochowie) i piętnaste w Polsce. Jest jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 217 638 mieszkańców.

Geografia

Położenie

Sosnowiec położony jest na Wyżynie Śląskiej. Znajduje się na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Pod względem geologicznym Sosnowiec położony jest w na monoklinie śląsko-krakowskiej znajdującej się na platformie paleozoicznej Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 91,06 km².

Sosnowiec graniczy z następującymi miastami:

• na północy: Czeladź, Będzin, Dąbrowa Górnicza,
• na wschodzie: Sławków,
• na południu: Jaworzno, Mysłowice,
• na południowym zachodzie: Katowice.

Rzeki i cieki wodne

• Czarna Przemsza
• Biała Przemsza
• Brynica
• Bobrek
• Potok Zagórski
• Jamki

Zbiorniki wodne i jeziora

• Balaton w Porąbce
• Leśna w Kazimierzu Górniczym
• Stawiki w Starym Sosnowcu

Podział terytorialny

Terytorium Sosnowca można podzielić w pierwszym stopniu na następującego rodzaju jednostki:

• dzielnice historyczne (wyróżnia się ich od 20 do 30),
• dzielnice – jednostki pomocnicze miasta (aktualnie 1: Dzielnica Południe; 1 w trakcie tworzenia: Dzielnica Zagórze), które mogą być dzielone w drugim stopniu na osiedla i sołectwa,
• obręby ewidencyjne urzędu miasta (aktualnie 10), podzielone w drugim stopniu na mniejsze, numerowane jednostki,
• części miasta wg Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju TERYT (aktualnie 29 bez Śródmieścia, które zostało potraktowane jako tożsame z miastem / miejscowością),
• rejony działania urzędów pocztowych vel rejony obowiązywania kodów pocztowych (aktualnie 10, dawniej 15).

Dzielnice historyczne

Dzielnice historyczne to dawne miasta, osady typu miejskiego, gminy i gromady wiejskie, wsie, przysiółki i kolonie, a także utrwalone w świadomości mieszkańców oficjalne lub zwyczajowe nazwy osiedli mieszkaniowych i innych charakterystycznych rejonów mieszkalnych.

• Abisynia
• Bór
• Dańdówka
• Dębowa Góra
• Jęzor
• Juliusz
• Kazimierz Górniczy
• Klimontów
• Konstantynów
• Maczki
• Milowice
• Modrzejów
• Niwka
• Ostra Górka
• Ostrowy Górnicze
• Pogoń
• Porąbka
• Kolonia Pekin lub Pekin
• Radocha
• Rudna
• Sielec
• Stary Sosnowiec
• Środula w tym Stara Środula
• Środulka
• Śródmieście lub Nowy Sosnowiec
• Wygwizdów
• Zagórze w tym Stare Zagórze

Demografia

• Wykres liczby ludności Sosnowca od czasu uzyskania praw miejskich (1902 r.) do dnia dzisiejszego wraz z prognozą GUS na lata 2015-2035:

W okresie powojennym najbardziej dynamiczny wzrost liczby ludności Sosnowca miał miejsce w latach 70. XX wieku. Wynikał on nie tylko z rozbudowy osiedli mieszkaniowych, ale przede wszystkim z powiększenia obszaru miasta w 1975 roku i włączenia w jego skład dotychczasowych samodzielnych ośrodków: miast Zagórze, Kazimierz Górniczy i Klimontów oraz osiedla Maczki. Dzięki temu Sosnowiec już w 1977 roku stał się miastem ponad dwustutysięcznym (204 630 mieszkańców). Dalszy wzrost liczby mieszkańców miasta zawdzięczamy budowie nowych osiedli mieszkaniowych, głównie dla pracowników Kombinatu Metalurgicznego „Huta Katowice” w Dąbrowie Górniczej. W 1981 roku Sosnowiec stał się miastem ćwierćmilionowym i był nim do 1993 roku. Największą liczbę mieszkańców odnotowano w 1987 roku (259 580 mieszkańców).

Od początku lat 90. XX wieku trwa permanentny spadek liczby ludności Sosnowca. Wynika on nie tylko z ubytków naturalnych ludności, ale również ujemnego salda migracji. Procesy te spowodowane zostały przede wszystkim przemianami społeczno-gospodarczymi, w wyniku których gospodarka miasta, oparta przede wszystkim na przemyśle ciężkim, znacznie podupadła.

Historia

Nazwa miasta pochodzi od borów sosnowych porastających te tereny przed 1830. Pierwotna nazwa miasta brzmiała Sosnowice. Najstarsza znana wzmianka o osadzie z terenu obecnego Sosnowca pochodzi być może z 1123, a już z pewnością o Milowicach, jak również o Klimontowie, Zagórzu i innych można mówić na podstawie dokumentu z 1228 i innych począwszy od XIII wieku. Prawa miejskie przez krótki okres w XVIII wieku posiadał Modrzejów a następnie od 1902 Sosnowiec, co było pierwszym przypadkiem nadania takich praw w Generał-gubernatorstwie Warszawskim za rządów caratu po Powstaniu Styczniowym, w którym to zresztą Sosnowiec też miał swoją chlubną kartę. W chwili uzyskania praw miejskich w 1902 „wieś” Sosnowiec liczyła jednak 61 tys. mieszkańców, miała własną prasę, teatr zawodowy, rozwinięte lecznictwo ze szpitalem, wśród wydarzeń, jakie miały tu miejsce, prócz wspomnianych walk powstańczych, należy odnotować np. pierwszy w Polsce – razem z Warszawą – pochód pierwszomajowy itp. działania. Presja, jaką więc te fakty musiały wywierać na administrację carską, najlepiej tłumaczy, jak to się stało, że pomimo nastrojów antycarskich, właśnie Sosnowiec zyskał jako pierwszy po powstaniu prawa miejskie.

26 listopada 2009 podczas LII Sesji Rady Miejskiej w Sosnowcu sztandar miasta został udekorowany odznaczeniem „Za Zasługi dla ZKRPibWP”. Dekoracji sztandaru dokonał Prezes Zarządu Miejskiego ZKRPiBWP por. Edward Całka.

Architektura

Wysokościowce

W Sosnowcu znajdują się obecnie cztery budynki które można zaliczyć do wysokościowców.

Zabytki i atrakcje turystyczne

• Zamek Sielecki w Sosnowcu Sielcu
• Pałac Dietla w Sosnowcu Pogoni (ul. S. Żeromskiego)
• Pałac Schöna w Sosnowcu Środuli (Środulce) z zespołem parkowo-pałacowym
• Pałac Schöna z parkiem, ul. 1 Maja
• Pałac Wilhelma
• Dom Ludowy w stylu zakopiańskim
• Dwór Mieroszewskich w Sosnowcu Zagórzu
• Willa Piątkowskiego w Sosnowcu przy ulicy Mireckiego
• Budynek administracyjny zakładów włókienniczych
• Katedra Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu
• Kościół ewangelicki w Sosnowcu-Pogoni
• Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sosnowcu
• Kościół Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa w Sosnowcu Kazimierzu Górniczym
• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Sosnowcu Sielcu
• Kościół śśw. Apostołów Piotra i Pawła w Sosnowcu Maczkach
• Kościół św. Barbary w Sosnowcu Sielcu
• Kościół św. Jana Chrzciciela w Sosnowcu Niwce
• Kościół pw. św. Joachima w Sosnowcu Zagórzu
• Kościół pw. św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu Pogoni
• kościół – Sanktuarium Miłosierdzia Bożego dla diecezji sosnowieckiej, Sosnowiec, ul. Jagiellońska
• Dom Macierzysty zgromadzenia Karmelitanek Bosych Dzieciątka Jezus; Sosnowiec, ul. m. Teresy Kierocińskiej
• Parafialna cerkiew prawosławna pw. Świętych Wiery, Nadziei, Luby i Matki Ich Zofii, ul. Jana Kilińskiego
• Hotel Victoria
• Cmentarze kilku wyznań w zespole przy ul. Smutnej Sosnowcu
• Dworzec kolejowy Sosnowiec Główny
• Dworzec kolejowy Sosnowiec Maczki
• Gmach dawnego Liceum im. Stanisława Staszica w Sosnowcu Pogoni

Pomniki

• Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Sosnowcu Sielcu
• Pomnik „Wolność, Praca, Godność” Sosnowiec, ul. 3 Maja, Park Sielecki
• Pomnik Jana Kiepury w Sosnowcu
• Pomnik Jana Pawła II w Sosnowcu usytuowany na Placu Papieskim w Sosnowcu – Zagórzu
• Pomnik Tadeusza Kościuszki na Placu Kościuszki
• Pomnik „Kobietom Walczącym w Szeregach Armii Krajowej” Sosnowiec, skrzyżowanie ul. Orlej i ul. Nowopogońskiej przy kościele św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu-Pogoni
• Pomnik upamiętniający 50 rocznicę utworzenia Klubu Demokratycznego Zagłębia Dąbrowskiego Sosnowiec, Al.Zwycięstwa
• Pomnik w miejscu byłej mogiły wojennej 64 żołnierzy Armii Czerwonej poległych na terenie Sosnowca Sosnowiec-Zagórze, ul. Zuzanny, cmentarz parafialny
• Pomnik upamiętniający miejsce, gdzie podczas okupacji hitlerowskiej mieściło się getto, które uległo likwidacji przez wywiezienie Żydów do obozu KL Auschwitz i straceniu ich Sosnowiec-Środula
• Płyta pamiątkowa na parkingu CH Auchan, upamiętniający wizytę Ojca Świętego Jana Pawła II w Sosnowcu na ul. Zuzanna.
• Płyta upamiętniająca hitlerowski mord na członkach GL-PSS w 1 lipca 1944 roku. Płyta z 1984 r. na ul. Floriańskiej
• Płyta upamiętniająca miejsce powieszenia Stanisława Makarskiego, członka dywersyjnej grupy kolejowej Zagłębiowskiej Organizacji Orła Białego, skrzyżowanie ul. Wawel i ul. 3 Maja.
• Płyta upamiętniająca śmierć 20 Polaków rozstrzelanych przez hitlerowców podczas egzekucji 4 września 1939 roku oraz 8 sierpnia 1940 roku, ul. Mościckiego
• Tablica upamiętniająca, że w latach 1919-1921, w gmachu mieściła się siedziba miejscowych władz powstańczych, ul. 1 Maja – Pałac Schöna
• Tablica informująca, że na terenie Huty im. E. Cedlera w latach 1944-1945 mieściła się filia obozu KL Auschwitz-Birkenau, Sosnowiec-Niwka, ul. Niwecka 1, Huta im. E. Cedlera
• Tablica upamiętniająca Harcerzy Chorągwi Zagłębiowskiej Szarych Szeregów "UL BARBARA", ul. Smutna 5, Kościół Św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu
• Tablica upamiętniająca żołnierzy Armii Krajowej, obrońców Ojczyzny poległych w walce z okupantem, wywiezionych, deportowanych i zamordowanych latach 1939-1956 Sosnowiec, ul. Kościelna, Katedra
• Tablica upamiętniająca zagłębiowskich harcerzy poległych w walkach o niepodległość Polski w latach 1914-1920 Sosnowiec, ul. Kościelna, Katedra
• Tablica upamiętniająca kwaterę I Kompanii Legionów Zagłębia Dąbrowskiego; Sosnowiec, w Zespole Szkół Zawodowych nr 4 przy ul. Wawel 1, skąd miał miejsce historyczny wymarsz.
• Tablica upamiętniająca spędzone w Sosnowcu dzieciństwo ks. Włodzimierza Sedlaka; Sosnowiec, przy kościele św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu-Pogoni
• Tablica upamiętniająca robotników Huty „Katarzyna” poległych w czasie rewolucji 9 lutego 1905, której końcowym etapem było zaistnienie na jesieni Republiki Zagłębiowskiej roku Sosnowiec, Huta im. M. Buczka
• Tablica na budynku, w którym mieściło się gimnazjum dla żydowskich uczniów z Sosnowca i pobliskich miejscowości (napis w j. polskim, hebrajskim i angielskim) Sosnowiec, ul. Dęblińska
• Tablica upamiętniająca miejsce, na którym w dniu 11 marca 1944 roku zginęli żołnierze Zagłębiowskiej Brygady GL-PPS partyzanci: Tadeusz Bolek, Stefan Wahanka, Jerzy Gorzula, Bogusław Zychla Sosnowiec, ul. Przechodnia 5
• Trójkąt Trzech Cesarzy
• Sportowa Dolina 2 sztuczny stok narciarski i snowboardowy w Parku Środula ul. 3 Maja 51
• Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu

Zieleń miejska

Sosnowiec posiada ponad 2250 ha terenów zielonych w parkach, skwerach, strefach ochronnych, ogródkach działkowych i lasach.

• Park Harcerski w Sosnowcu Ostrej Górce
• Park Leśna w Sosnowcu Kazimierzu Górniczym ze zbiornikiem wodnym o tej samej nazwie i ogrodem zoologicznym
• Park Sielecki w Sosnowcu Sielcu
• Park Jordanowski w Starym Sosnowcu
• Park Schöna w dzielnicy Środula
• Park Schöna przy ul. 1 Maja
• Park im. Wandy Malczewskiej w dzielnicy Klimontów
• Park Środula – stosunkowo młody park ze sztucznym stokiem narciarskim
• Park Kruczkowskiego (Park Kresowa)
• Park Tysiąclecia w Milowicach
• Park Dietla na Pogoni

Gospodarka

Sosnowiec powstał jako miasto przemysłowe, dzięki szybkiemu rozwojowi przemysłu ciężkiego. Swój rozwój zawdzięcza głównie dogodnej lokalizacji na skrzyżowaniu szlaków drogowych i kolejowych. Po 1989 w mieście nastąpiła restrukturyzacja przemysłu, gdzie w wyniku likwidacji większości zakładów wydobywczych uległ zmianie profil rozwoju miasta z górniczo-hutniczego przekształcił się w przemysłowo-handlowy z uwzględnieniem warunków lokalizacyjnych.

W końcu stycznia 2011 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Sosnowcu obejmowała ok. 11,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 14,4% do aktywnych zawodowo.

Transport

Transport drogowy

W pobliżu Sosnowca przebiega autostrada A4 – odległość ze Śródmieścia do jej węzłów wynosi:

• Katowice-Murckowska – 9 km
• Mysłowice – 1 km od granicy dzielnicy Niwka, 10 km od centrum miasta

Przez miasto przebiegają:

• droga ekspresowa S1, fragment trasy europejskiej E75
• droga ekspresowa S86
• droga krajowa nr 79
• droga krajowa nr 94

W mieście znajduje się ok. 30 stacji paliw, 7 stacji kontroli pojazdów, kilka wielkich salonów samochodowych połączonych z autoryzowanymi serwisami, natomiast tuż za jego granicą znajduje się giełda samochodowa w Mysłowicach.

Transport kolejowy

Przez miasto przebiegają odnogi historycznych szlaków, którym Sosnowiec zawdzięcza swój potężny rozwój:

• Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (do stacji Sosnowiec Maczki dotarła 1 kwietnia 1848)
• Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej (do stacji Sosnowiec Główny doprowadzona w 1887)

W odległym o 18 km od Śródmieścia Sosnowca sąsiednim Sławkowie planowana jest inwestycja oddziaływająca na cały zagłębiowski region, w postaci rozbudowy suchego portu przeładunkowego na zakończeniu Linii Hutniczej Szerokotorowej (która w rzeczywistości kończy się w granicach administracyjnych Sosnowca, w Kolonii Cieśle), jako strategiczny element kombinowanego połączenia towarowego wschód-zachód.

Dużym powodzeniem u mieszkańców cieszą się przejazdy do Warszawy oraz do Gliwic. Na stacji kolejowej Sosnowiec Główny zatrzymują się wszystkie pociągi pasażerskie krajowe i międzynarodowe. Stacja Sosnowiec Południowy na której również zatrzymywały się pociągi dalekobieżne, jest obecnie obsługiwana wyłącznie przez osobowe pociągi regionalne (najdłuższa relacja: Katowice – Kielce)

Na terenie Sosnowca znajduje się siedem stacji kolejowych na następujących liniach:

• linia kolejowa nr 1 (Warszawa Centralna – Katowice): Sosnowiec Główny
• linia kolejowa nr 62 Tunel – Sosnowiec Główny: Sosnowiec Południowy, Sosnowiec Dańdówka, Sosnowiec Porąbka, Sosnowiec Kazimierz
• linia kolejowa nr 133 (Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Kraków Główny): Sosnowiec Maczki
• linia kolejowa nr 134 (Mysłowice – Jaworzno Szczakowa): Sosnowiec Jęzor.

Dworce Sosnowiec Główny oraz Sosnowiec Maczki mają zabytkową architekturę, oba były przed I wojną światową stacjami granicznymi.

Niezależnie od kolei publicznych na terenie miasta działa sieć kolei przemysłowych dawnego PMP-PW, łącząca miejsca wydobywania piasku podsadzkowego z tutejszymi kopalniami węgla, coraz częściej są one jednak wykorzystywane do transportu innych towarów.

Transport autobusowy

Przed dworcem kolejowym Sosnowiec Główny zatrzymują się autobusy relacji Warszawa – Kraków oraz Łódź – Kraków obsługiwane przez firmę Polski Ekspress (po jednej parze dziennie). Ponadto przez Śródmieście Sosnowca kursują linie dalekobieżne, głównie w kierunku województw świętokrzyskiego i małopolskiego, co wynika z kierunków imigracji ludności wywołanej budową Huty Katowice.

Także przed dworcem kolejowym Sosnowiec Główny zatrzymuje się wiele linii komunikacji miejskiej.

System miejskiego transportu pasażerskiego, zasadniczo oparty na autobusach i tramwajach, jeszcze niedawno należał do najbardziej archaicznych na skalę europejską.

19 września 1991 Sosnowiec przystąpił do związku gmin w celu wspólnej organizacji transportu miejskiego. Decyzja ta poskutkowała wkrótce sukcesywnym obniżaniem ilości wykonywanych przez środki transportu (zwłaszcza autobusy) wozo-kilometrów, oraz spadkiem wskaźnika pasażero-kilometrów. W ostatnich latach miasto zaczęło powoli inwestować w drogi i coraz więcej starych tras ulega przebudowie w miarę możliwości. Polepszył się także stan autobusów. Miasto zakupiło autobusy typu Solaris (cztero- i sześciokołowe), a także w roku 2005 cała partie niskopodłogowych, używanych, niemieckich autobusów typu Man w bardzo dobrym stanie (krótkich i przegubowych), oraz nowe, niskopodłogowe Jelcze.

Edukacja

Wśród placówek edukacyjnych wyliczyć należy około 200 jednostek szczebla podstawowego i średniego. Wśród nich jest 117 publicznych jednostek edukacyjnych, działających w ramach zespołów szkół lub jako samodzielne jednostki: 39 przedszkoli, 35 szkół podstawowych, 24 gimnazja oraz 19 szkół ponadgimnazjalnych.

W ramach zespołów szkół działa: 14 zespołów szkół ogólnokształcących, 3 zespoły szkół specjalnych, 1 centrum kształcenia ustawicznego, 11 zespołów szkół zawodowych.

Obok szkół publicznych istnieje również 55 jednostek edukacyjnych niepublicznych: 2 przedszkola niepubliczne, 2 szkoły podstawowe niepubliczne, 1 szkoła podstawowa publiczna prowadzona przez osobę prawną, 5 gimnazjów, 1 liceum profilowane, 3 szkoły średnie zawodowe, 7 liceów ogólnokształcących młodzieżowych, 9 liceów ogólnokształcących dla dorosłych, 26 szkół policealnych zawodowych.

Na poziomie wyższym i pomaturalnym znajduje się kilka uczelni bądź instytutów wyższych z siedzibą w Sosnowcu, jak również kilka filii jednostek z innych miast.

Kultura i media

Placówki kultury

• Muzeum w Sosnowcu Środuli (Środulce)
• Muzeum Diecezjalne Diecezji Sosnowieckiej przy ul. Korczaka w Sosnowcu
• Miejska Biblioteka Publiczna im. Gustawa Daniłowskiego
• Teatr Zagłębia
• Egzotarium w Sosnowcu
• Ogród zoologiczny w Sosnowcu Kazimierzu Górniczym
• Klub im. Jana Kiepury w Sosnowcu Pogoni
• Sosnowieckie Centrum Sztuki – Zamek Sielecki
• Miejski Dom Kultury „Kazimierz”
• Centrum Edukacji i Wychowania Młodzieży KANA
• Klub Bakcyl w Sosnowcu Zagórzu
• Cinema City (6 sal)
• Centrum Filmowe Helios (4 sale)
• Muza Art Cafe Klub i Galeria
• Patelnia 36 pub & galeria

Media

Wydawane głównie jako drukowane:

• Wiadomości Zagłębia
• Kurier Miejski

Na terenie miasta usytuowana obecnie jest rozgłośnia górnośląska Radio ESKA Śląsk 99,1 FM, która przejęła przed paru laty niegdyś miejską radiostację – Radio Rezonans – prezentując się zrazu jako kontynuatorka tejże sosnowieckiej stacji.

Z Sosnowcem związanych jest też kilka portali internetowych, czy to informacyjno-społecznych, czy to przybliżających historię i geografię miasta.

Kościoły i inne związki wyznaniowe

Sosnowiec jest siedzibą rzymskokatolickiej diecezji sosnowieckiej. W mieście znajdują się 32 kościoły parafialne, w tym jedna bazylika, jakim to tytułem została obdarzona sosnowiecka katedra – oraz jedno sanktuarium – Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. W Sosnowcu powstało też żeńskie zgromadzenie zakonne – Karmelitanek Bosych Dzieciątka Jezus, których współzałożycielka, s. M.Teresa Janina Kierocińska, zwana w kręgach katolickich Matką Zagłębia jest obok Wandy Malczewskiej kandydatką na ołtarze związaną z Sosnowcem, nieporównanie zresztą bardziej wrośniętą w ten lud, jak świadczy jej przydomek; prócz Karmelitanek w Sosnowcu działa jeszcze kilka zgromadzeń zakonnych męskich i żeńskich.

W Sosnowcu działają dwie parafie starokatolickie: Kościoła Polskokatolickiego (Matki Bożej Bolesnej) oraz Kościoła Starokatolickiego Mariawitów (Matki Boskiej Różańcowej).

Sosnowiec jest siedzibą parafii Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. W przeszłości w Sosnowcu – jako ważnej miejscowości Cesarstwa Rosyjskiego i kongresowego Królestwa Polskiego – znajdowały się aż trzy cerkwie prawosławne. Jedyną z nich, która zachowała się do naszych czasów, jest cerkiew pw. Świętych Wiary, Nadziei, Miłości i Ich Matki Zofii.

W mieście znajduje się parafia Ewangelicko-Augsburska (posiadająca 1 kościół i 1 kaplicę) oraz inne zbory protestanckie: Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego (zbór w Sosnowcu), Wspólnoty Kościołów Chrystusowych zbór „Chrześcijańska Społeczność” i Kościoła Zielonoświątkowego zbór „Hosanna”.

W Sosnowcu działa Centrum Kongresowe i kilka Sal Królestwa Świadków Jehowy (24 zborów) oraz ośrodek medytacyjny Buddyjskiego Związku Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu.

W przeszłości istniała w Sosnowcu Wielka Synagoga, która 9 września 1939 r. stała się miejscem kaźni wyznawców judaizmu z rąk hitlerowców; niewielka ilość wyznawców tej religii zamieszkuje miasto do dzisiaj.

Ponadto w Sosnowcu mieści się unikatowa nekropolia: cmentarz wielowyznaniowy, podzielony na 4 części: katolicką, ewangelicką, prawosławną i żydowską.

Sport

• Rugby Klub Koliber Sosnowiec – lider klasyfikacji PLR7 sezon 08/09, I m-c PLR7 sezon 07/08, Wicemistrz Polski Kadetów 06/07
• Sosnowiecki Klub Motocrosowy
• MKS MOS Płomień Sosnowiec – klub lekkoatletyczny (I Liga)
• Zagłębie Sosnowiec – piłkarski klub sportowy
• Płomień Sosnowiec – męski zespół siatkówki, 5 miejsce w sezonie 2003/2004 Polska Liga Siatkówki
• SMS PZPS I Sosnowiec – kobiecy klub siatkarski, grający obecnie w I lidze
• SMS PZPS II Sosnowiec – kobiecy klub siatkarski, grający obecnie w II lidze
• WSH Płomień Sosnowiec – kobiecy klub siatkarski, grający obecnie w II lidze
• FILAR Sosnowiec – kobiecy klub Koszykówka, grający obecnie w I lidze
• Płomień Milowice – klub siatkarski zlikwidowany
• Czarni Sosnowiec – męski i żeński klub piłkarski, grający obecnie w IV lidze (grupa męska) i ekstraklasie (grupa żeńska)
• KS Budowlani Sosnowiec – klub Judo i Ju-Jitsu
• AKS Niwka Sosnowiec – męski klub piłkarski, w sezonie 1984/85 grał w II lidze
• Zew Kazimierz – klub piłkarski, grający obecnie w B klasie.
• MUKS Dorado
• UKS Huragan Sosnowiec – klub pływacki, klub tenisa stołowego.
• UKS Grupa Kolarska Sosnowiec – klub kolarski.
• UKS MOSiR Sosnowiec – klub łyżwiarstwa figurowego.
• Górnik Zagórze-obecnie jako Górnik Sosnowiec
• Naprzód Zagórze- klub powstał w 1917 r.Obecnie nie istnieje
• Zagłębie Sosnowiec- klub hokejowy obecnie w PLH czyli Ekstraklasy
• Górnik Sosnowiec – klub powstał z połączenia Górnika Zagórze i Górnika Klimontów
• Falcon Sosnowiec- Klub bilardowy
• MOSiR Sosnowiec – klub szermierczy
• Sosnowiecki Klub Karate Kyokushinkai

Obiekty sportowe

• Stadion Ludowy w Starym Sosnowcu
• Stadion Zimowy w Sosnowcu Sielcu
• Stadion Lekkoatletyczny przy alei Mireckiego 2
• Stadion im. Jana Ciszewskiego Czarnych Sosnowiec przy alei Mireckiego 41
• Stadion AKS Niwka Sosnowiec przy ulicy Orląt Lwowskich 70 w Niwce.
• Płomień Sosnowiec – męski zespół siatkówki znajdujący się w I lidze PLS
• Górnik Sosnowiec – stadion w Zagórzu.
• Sportowa Dolina 2 sztuczny stok narciarski i snowboardowy w Parku Środula ul. 3 Maja 51
• Kryta Pływalnia Żeromskiego
• Hala widowiskowo-sportowa przy ulicy Żeromskiego
• Hala sportowa „Milowice”
• Hala widowiskowo-sportowa „Zagórze”
• Kryta pływalnia „Klimontów”
• Kąpielisko „Sielec”

Administracja

Sosnowiec jest miastem na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miejskiej w Sosnowcu 28 radnych. Organem wykonawczym samorządu jest prezydent miasta, którym obecnie jest Kazimierz Górski.

Miasto jest członkiem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Związku Miast Polskich.

Honorowi Obywatele Sosnowca i Ludzie związani w historii z Miastem

• Andrzej Strug
• Tomasz Arciszewski
• Józef Piłsudski
• Edward Rydz-Śmigły
• Bogdan Suchodolski
• Janusz Ziółkowski
• Marta Eggerth
• Jan Kiepura
• Edward Gierek
• Francesco Cimminelli
• Adam Śmigielski
• Władysław Szpilman
• Wacław Urban

Prócz osób wyróżnionych największym w kategoriach honorowania przez Miasto tytułem „Honorowego Obywatela” – warto zwrócić uwagę jeszcze na ludzi, którzy otrzymali odznakę „Zasłużonego dla Miasta Sosnowca” W biegu historii Miasta szczególne też znaczenie mają zasłużeni jeszcze inni liczni Ludzie szczególniej związani z Sosnowcem

Miasta partnerskie

Lista miast z którymi władze Sosnowca podpisały umowę o współpracy:

• Casablanca (Maroko)
• Komárom (Węgry) – od 27 kwietnia 2005
• Les Mureaux (Francja) – od 1 maja 2004
• Roubaix (Francja) – od 9 czerwca 2006
• Suczawa (Rumunia) – od 12 maja 2002
• Idar-Oberstein (Niemcy) - od 2011
• Dergacze (Ukraina) - od 2011

Zobacz też

• Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego
• Trójkąt Trzech Cesarzy
• Ludność Sosnowca
• Portal:Małopolska
• Cmentarz ewangelicki w Sosnowcu
• Cmentarz Prawosławny w Sosnowcu
• Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Smutnej w Sosnowcu
• Miasto Niwek
• Mauzoleum rodziny Dietlów w Sosnowcu
• Ulica Stanisława Małachowskiego w Sosnowcu
• Stary cmentarz żydowski w Sosnowcu
• Cmentarz żydowski w Sosnowcu Rudnej
• Najnowszy cmentarz żydowski w Sosnowcu

Ciekawostki

• Fragment Sosnowca ze stadionem Zagłębia, oddzielony od reszty miasta rzeką Brynicą - leży na historycznym Górnym Śląsku.
• Wieś Pogoń, położona przy ul. Staropogońskiej, była w początkach XV w. świadkiem bitwy rycerstwa czeskiego i węgierskiego.
• Położony niedaleko Śródmieścia (Sielec) Zamek Sielecki był siedzibą średniowiecznych rycerzy.
• Fragment Sosnowca-Niwki, położony za rzeką Biała Przemsza - leży w historycznej Galicji, czyli byłym zaborze austro-węgierskim.