Tarnowskie Góry

(Przekierowano z Gmina Tarnowskie Góry)

Tarnowskie Góry (śl. Tarnowský Góry, niem. Tarnowitz, czes.: Tarnovice, łac. Montes Tarnovicenses) – miasto i gmina w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, siedziba powiatu tarnogórskiego, na północnym krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), historycznie na Górnym Śląsku. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.

Według danych z 31 grudnia 2010 miasto liczyło 60 439 mieszkańców.

Znajduje się tutaj jedna z największych stacji rozrządowych Europy, która osiąga długość kilku kilometrów. W przeszłości ośrodek wydobycia węgla, ołowiu, cynku i srebra. Znajduje się tu m.in. Zamek, zabytkowa kopalnia, Dom Sedlaczka, Dzwonnica Gwarków, ratusz, kamienice podcieniowe, rezerwat Segiet i Sztolnia Czarnego Pstrąga.

Położenie geograficzne

Tarnowskie Góry leżą na północ od Bytomia, na południe od Lublińca i na północny zachód od Piekar Śląskich. Przez miasto przepływa Stoła (Bobrowniki Śląskie, Osada Jana, Śródmieście-Centrum, Lasowice, Sowice i Strzybnica), Drama (Repty Śląskie) i Pniowiec (dzielnica Pniowiec). Miasto leży na skraju Niziny i Wyżyny Śląskiej. Tarnowskie Góry są głównym miastem Garbu Tarnogórskiego.

Najwyższymi wzniesieniami są Sucha Góra (352 m n.p.m.) i Srebrna Góra (347 m n.p.m.), a najniżej położone są Dolina Stoły (254 m n.p.m.) oraz dolina jej dopływu – Granicznej Wody (255 m n.p.m.).

Miasto od Bytomia dzieli 12 km, od Gliwic 22 km, od Katowic 25 km, a od Lublińca 26 km.

Podział administracyjny

Śródmieście – Centrum Stare Tarnowice Opatowice Repty Śląskie Osada
Jana Bobrowniki Śląskie - Piekary Rudne Rybna Strzybnica Sowice Lasowice PniowiecDzielnice Tarnowskich Gór

Miasto zajmuje obszar 83.47 km² i składa się z 11 dzielnic:

Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne (dawna siedziba gminy Bobrowniki) Lasowice Opatowice Pniowiec Repty Śląskie Rybna

Sowice Stare Tarnowice Strzybnica (dawna siedziba gminy Strzybnica; 1967-75 samodzielne miasto) Śródmieście-Centrum Osada Jana

Granice

Tarnowskie Góry graniczą z

• Bytomiem (na południu),
• Radzionkowem (na południowym wschodzie),
• gminą Świerklaniec; sołectwem Nakło Śląskie (na wschodzie),
• Miasteczkiem Śląskim (na północnym wschodzie),
• gminą Tworóg; sołectwami Mikołeska, Boruszowice i Hanusek (na północnym zachodzie),
• gminą Zbrosławice; sołectwami Miedary, Laryszów i Ptakowice (na zachodzie).

Kody pocztowe

42-600 – Śródmieście-Centrum, Lasowice, Sowice 42-603 – Repty Śląskie 42-604 – GCR "Repty" i Salezjański Ośrodek Szkolno-Wychowawczy 42-605 – Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne

42-606 – Osada Jana 42-609 – Strzybnica, Pniowiec 42-612 – Stare Tarnowice 42-680 – Opatowice, Rybna

Demografia

Dane z 31 grudnia 2010:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	60 439	100	31 472	52	28 967	48
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	724		377		347

Mieszkalnictwo

Tereny zabudowy wielorodzinnej zajmują 311,06 ha, w tym zabudowanych jest 42,37% powierzchni. Największy odsetek terenów mieszkaniowych skupia się w dzielnicy śródmiejskiej, a zwłaszcza w samym centrum miasta, jak również w jednostkach nazywanych umownie Śródmieście-Północny Zachód i Śródmieście-Południe. Wśród pozostałych dzielnic, największy odsetek terenów mieszkaniowych posiadają dzielnice: Lasowice, Osada Jana i Stare Tarnowice (dzięki osiedlu „Przyjaźń”).

Środowisko naturalne

Według danych z 2002 Tarnowskie Góry mają obszar 83,47 km², w tym: użytki rolne 36%, użytki leśne 39%.

Miasto zajmuje w przybliżeniu 13% powierzchni powiatu tarnogórskiego.

Klimat

Tarnowskie Góry leżą w obrębie śląsko-krakowskiej dzielnicy klimatycznej. Charakteryzuje ją przewaga wpływów oceanicznych nad kontynentalnymi oraz sporadyczne oddziaływanie docierających tu od południowego zachodu przez Bramę Morawską mas powietrza zwrotnikowego. Docierają tu również zimne masy powietrza arktycznego z północy – głównie w chłodnej połowie roku.

Przyroda

Parki i ochrona przyrody:

Nazwa	Powierzchnia	Dzielnica
Park Miejski	21,5 ha	Śródmieście
Zespół "Park w Reptach i Dolina Dramy"	233,6 ha	Repty
Park Redena	??	Śródmieście
Park przyklasztorny	??	Osada Jana
Park Kunszt	??	Bobrowniki Śląskie
Zespół "Doły Piekarskie"	24 ha	Bobrowniki Śląskie
Park Piny	?? ha	Osada Jana

Rezerwaty przyrody:

Nazwa rezerwatu	Powierzchnia	Przedmiot ochrony
Segiet	24,65 ha	w którym rośnie 149 gatunków roślin, w tym wiele rzadkich i chronionych. Naturalny las bukowy graniczy tu z objętym ochroną, dawnym wyrobiskiem dolomitu – "Blachówka".

W mieście występują 123 pomniki przyrody (122 przyrody ożywionej i 1 nieożywionej), m.in.:

• Kasztan jadalny – rosnący w ogrodzie plebanii parafii pw. św. Mikołaja w Reptach, który ma 25 m wysokości i 7,3 m obwodu u podstawy pnia. Jest najstarszym okazem tego gatunku w Europie Środkowej (liczy 260 lat).
• Lipa drobnolistna – pomnik przyrody o obwodzie 4,70 metrów w Gródku Rycerskim w Starych Tarnowicach.
• Głaz narzutowy pochodzenia skandynawskiego przy wejściu do Parku Miejskiego
• Park Kunszt obejmujący 10 pomnikowych drzew z gatunku lipa drobnolistna

Polityka miasta

Burmistrz

Obecnie urzędującym burmistrzem jest od 2006 roku Arkadiusz Czech.

W wyborach samorządowych 2006 uzyskał w I turze wynik 23,68%, a w II turze – 51%.
W wyborach samorządowych 2010 uzyskał w I turze wynik 41.04%, a w II turze – 69,33%.

I w wyborach 2006, i w 2010 jego głównym kontrkandydatem był poprzedni burmistrz – Kazimierz Szczerba.

Tarnowskie Góry są ludnościowo największym miastem w Polsce, w którym władzę wykonawczą sprawuje burmistrz, a nie prezydent miasta.

Atrybutem Burmistrza jest łańcuch z Herbem Wielkim Tarnowskich Gór wykonany z metalu barwy srebrnej. Używany podczas oficjalnych i uroczystych wystąpień.

Wiceburmistrzowie

Burmistrz Tarnowskich Gór ma dwóch zastępców (wiceburmistrzowie). W obecnej kadencji 2010-14 są to:

• Zastępca Burmistrza ds. Gospodarczych – Piotr Skrabaczewski oraz
• Zastępca Burmistrza ds. Społecznych – Jolanta Tuszyńska

Rada Miejska

Prezydium Rady Miejskiej

Imię i nazwisko		Przynależność	Funkcja
	Stanisław Kowolik	Prawo i Sprawiedliwość	Przewodniczący Rady Miejskiej
	Franciszek Nowak	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego	Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej
	Marek Jaworski	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego	Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej

Atrybutem Przewodniczącego Rady Miejskiej jest łańcuch z Herbem Wielkim Tarnowskich Gór wykonany z metalu barwy złotej. Używany podczas oficjalnych i uroczystych wystąpień.

Skład Rady Miejskiej

Skład rady miejskiej miasta Tarnowskie Góry w kadencji 2010-14:

Lp.		Imię i nazwisko	Przynależność
	1.	Łukasz Garus	Platforma Obywatelska
	2.	Piotr Gładki	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	3.	Franciszek Herman	niezależny
	4.	Marek Jaworski	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	5.	Andrzej Komenderski	Platforma Obywatelska
	6.	Feliks Kowalski	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	7.	Stanisław Kowolik	Prawo i Sprawiedliwość
	8.	Andrzej Lorencki	Prawo i Sprawiedliwość
	9.	Krzysztof Łoziński	niezależny
	10.	Franciszek Nowak	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	11.	Stefan Nowak	Prawo i Sprawiedliwość
	12.	Monika Oleś	Platforma Obywatelska
	13.	Tomasz Olszewski	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	14.	Ewald Opuchlik	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	15.	Marek Pyla	niezależny
	16.	Kazimierz Szczerba	niezależny
	17.	Piotr Szczęsny	Platforma Obywatelska
	18.	Krzysztof Sznajder	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	19.	Jarosław Ślepaczuk	Platforma Obywatelska
	20.	Janusz Śnietka	niezależny
	21.	Tadeusz Torbus	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego
	22.	Janusz Wojewodzic	Platforma Obywatelska
	23.	Stefan Zientkowski	Inicjatywa Obywatelska Powiatu Tarnogórskiego

Komisje Rady Miejskiej

Obecnie (w kadencji 2010-2014) istnieje siedem komisji Rady Miejskiej:

• Komisja Rewizyjna (KR); członkowie: Ewald Opuchlik (przewodniczący), Krzysztof Sznajder (zastępca), Piotr Gładki, Franciszek Herman, Stefan Nowak, Piotr Szczęsny i Jarosław Ślepaczuk,
• Komisja ds. Edukacji, Kultury i Sportu (Kds.EKiS); członkowie: Stefan Nowak (przewodniczący), Andrzej Lorencki (zastępca), Łukasz Garus, Monika Oleś, Tomasz Olszewski, Kazimierz Szczerba i Janusz Śnietka,
• Komisja Praworządności i Bezpieczeństwa (KPiB); członkowie: Stefan Zientkowski (przewodniczący), Tomasz Olszewski (zastępca), Łukasz Garus, Piotr Gładki, Andrzej Lorencki, Krzysztof Łoziński i Kazimierz Szczerba,
• Komisja ds. Rodziny, Zdrowia i Spraw Społecznych (Kds.RZiSS); członkowie: Tadeusz Torbus (przewodniczący), Franciszek Herman (zastępca), Andrzej Komenderski, Monika Oleś i Stefan Zientkowski,
• Komisja Inwentaryzacyjna ds. Komunalizacji Mienia (KId/sKM); członkowie: Piotr Gładki (przewodniczący), Janusz Wojewodzic (zastępca), Monika Oleś, Ewald Opuchlik i Tadeusz Torbus,
• Komisja Budżetowa (KB); członkowie: Feliks Kowalski (przewodniczący), Marek Jaworski (zastępca), Franciszek Herman, Andrzej Komenderski, Krzysztof Łoziński, Franciszek Nowak, Marek Pyla, Krzysztof Sznajder i Janusz Śnietka,
• Komisja ds. Rozwoju, Promocji Miasta i Ochrony Środowiska (Kds.RPMiOŚ) członkowie: Tomasz Olszewski (przewodniczący), Andrzej Komenderski (zastępca), Marek Jaworski, Kazimierz Szczerba, Krzysztof Sznajder, Janusz Śnietka i Janusz Wojewodzic

Miasta partnerskie

Herb	Miasto	Kraj
	Békéscsaba	Węgry
	Kutná Hora	Czechy
	Bernburg	Niemcy
	Méricourt	Francja

Symbole miasta

W herbie obok złotego orlego skrzydła z herbu Jana II Dobrego, księcia opolskiego, górnośląskiego Piasta, znajduje się także pół czarnego orła z herbu Hohenzollernów, których przedstawicielem był Jerzy Fryderyk von Ansbach fundator herbu. Młotki symbolizują najważniejsze zajęcie pierwszych mieszkańców miasta – gwarków. Labry i klejnot nad hełmem czynią ten herb dostojniejszym.

Flagę miasta tworzą barwy srebrna (biała), czarna i złota (żółta). Flaga nawiązuje do herbu.

Na pieczęci miejskiej widnieje herb miasta i jego nazwa otaczająca herb kołem. Pieczęcie te widnieją na dokumentach wydawanych przez reprezentantów władzy samorządowej Tarnowskich Gór.

Historia

Nazwa miasta pochodzi od nazwy wsi Tarnowice (obecnie dzielnica – Stare Tarnowice) i słowa gory, co w po staropolsku oznaczało kopalnie.

Historia miasta jest bardzo związana z wydobyciem rud srebra, ołowiu i cynku. Według legendy, pierwszą bryłę kruszcu srebronośnego wyorał chłop Rybka około 1490. Od tego czasu na teren dzisiejszego miasta zaczęli przybywać osadnicy, powstawały pierwsze osady górnicze.

Ówczesny właściciel ziem, Jan II Dobry, książę opolsko-raciborski, oraz margrabia Jerzy von Ansbach w 1526 nadali powstającemu miastu przywilej wspierający górnictwo, tj. "akt wolności górniczej". W tym samym roku Tarnowskie Góry otrzymały prawa miejskie, a dwa lata później ogłoszony został tzw. Ordunek Gorny. Jest to okres szybkiego rozwoju górnictwa rud srebronośnych oraz miasta, w którym równie intensywnie rozwija się handel i rzemiosło. Wybudowano wtedy wiele istniejących do dziś kamienic.

W połowie XVI wieku Tarnowskie Góry były największym ośrodkiem górnictwa kruszcowego na Górnym Śląsku. Wielu zwolenników znalazła tu reformacja. Jej utrwalenie nastąpiło po śmierci Jana II Dobrego (1532), kiedy miasto przeszło pod panowanie Hohenzollernów. W 1529 protestanci wybudowali pierwszy drewniany kościół, a dwa lata później na jego miejscu – murowany.

W 1531 utworzono różnowierczą szkołę, której rektorem na przełomie XVI i XVII wieku był Daniel Franconius, wybitny ariański pedagog i poeta. Świetności miasta kres położyła wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W 1676 w Tarnowskich Górach wybuchła zaraza, która ustąpiła po "procesji błagalnej" do Piekar. Na pamiątkę tego zdarzenia tarnogórzanie zobowiązali się udawać corocznie w niedzielę po 2 lipca do Sanktuarium Matki Boskiej Piekarskiej. Tradycja ta trwa do dzisiaj.

16 grudnia 1740 wkroczeniem wojsk pruskich na Śląsk rozpoczęły się wojny śląskie. Po zakończeniu pierwszej z nich w 1742 miasto przeszło spod panowania austriackiego pod pruskie. W latach 80. XVIII wieku powstała z inicjatywy Fryderyka Wilhelma von Redena rządowa kopalnia i huta "Fryderyk" – nazwana od królewskiego imienia, w której w 1788 uruchomiono pierwszą na kontynencie europejskim, sprowadzoną z Anglii, maszynę parową do odwadniania wyrobisk górniczych.

W 1803 otwarto pierwszą szkołę górniczą, kilkanaście lat później wydrążono nową sztolnię "Fryderyk", założono drukarnię, wybrukowano rynek i ulicę Krakowską i Lubliniecką, założono nowe fabryki i hutę żelaza, rozpoczęto budowę wodociągów miejskich. Również wtedy powstała Spółka Bracka jako instytucja ubezpieczająca górników. W 1857 uruchomiono pierwszą linię kolejową do Opola. Rozwój miasta przypieczętowało powstanie w 1873 Starostwa Tarnogórskiego.

Podczas plebiscytu mieszkańcy miasta prawie w 85% opowiedzieli się za Niemcami, z kolei mieszkańcy powiatu Tarnowskie Góry opowiedzieli się za przynależnością do Polski – za Polską głosowało 62%, za przynależnością do Niemiec 38% (w tym prawie 10% tzw. emigrantów). W 1922 miasto włączono do Polski.

Na początku XX wieku wyczerpały się zasoby rud i zakończyło się wydobycie kruszcu.

Kultura i rekreacja

• Muzea:
  • Muzeum w Tarnowskich Górach
  • Sztolnia Czarnego Pstrąga
  • Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych
  • Muzeum Instytutu Tarnogórskiego
• Biblioteki:
  • Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, filia w Tarnowskich Górach
  • Miejska Biblioteka Publiczna
• Galerie:
  • Pod Nad
  • Inny Śląsk
  • Nos
  • Foto-Melcer
  • Alga
  • Biblioteka
  • Antresola
• Kina i instytucje teatralno-aktorskie:
  • Kino Olbrzym w Tarnogórskim Centrum Kultury
• Towarzystwa:
  • Towarzystwo Społeczno – Kulturalne Niemców Woj. Śląskiego, koło w Tarnowskich Górach
• Rekreacja i wypoczynek:
  • Park Wodny
  • Kolejka wąskotorowa
  • Towarzystwo Sportowe Gwarek Tarnowskie Góry
  • Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego
  • Korty Tenisowe w Parku Miejskim
  • Skate Park
  • Boisko sportowe "Orlik"
• Place w centrum miasta:
  • Rynek
  • Plac Żwirki i Wigury
  • Kaczyniec
  • Plac Wolności
  • Plac Gwarków (plac Kościelny)

Muzyka

W Tarnowskich Górach działają różne grupy muzyczne:

• Grupa Tańca nowoczesnego "Tess"
• Zespół Pieśni i Tańca Tarnogórzanie powstał w 1984.
• Chór Kolejarz
• Chór Mieszany "Allegro"
• Chór Mieszany "Canzona"
• Chór Męski im. Feliksa Nowowiejskiego w Reptach Śląskich
• Chór Mieszany "Słowiczek"
• Chór "Schola"
• Orkiestra młodzieżowa Tijuana Square
• Tarnogórskie Centrum Kultury
• Znajduje się tu Szkoła Muzyczna I stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego. Która odnosi duże sukcesy, szczególnie w sekcji klawiszowej (fortepiany). Ze szkoły tej pochodzi sławny kompozytor śląski i tarnogórski: Aleksander Glinkowski.
• Szkoła Tańca "Mistral"
• Na terenie tarnogórskiego parku organizowane są także koncerty, głównie rockowe, na znajdującej się tam muszli koncertowej.

Cykliczne imprezy kulturalne

• Dni Gwarków – trzydniowy festyn organizowany od 1957. Charakterystyczną częścią tej imprezy jest barwny pochód ulicami miasta, podczas którego przebierańcy wcielają się w historyczne lub legendarne postacie. Odbywają się one we wrześniu.
• Piknik Gwarecki – organizowany przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej na terenie Skansenu Maszyn Parowych i Kopalni Zabytkowej w czerwcu.
• Ogólnopolskie Warsztaty Twórcze Osób Niepełnosprawnych – trzydniowa impreza na przełomie września i października, organizowana z inicjatywy Urzędu Miasta i Zakładu Rehabilitacji Zawodowej Inwalidów dla niepełnosprawnych plastyków amatorów.
• Tarnogórskie Wieczory Muzyki Organowej i Kameralnej – cykl koncertów organowych i kameralnych odbywających się we wrześniu i w październiku w kościele ewangelicko-augsburskim.
• Dzień Kultury Ulicznej
• Tarnogórskie Spotkania Jazzowe

Zabytki i atrakcje turystyczne

• Sztolnia Czarnego Pstrąga
• Zabytkowa Kopalnia Rud Srebronośnych
• Dzwonnica Gwarków
• Kościoły:
  • Kościół Zbawiciela
  • Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła
    • Wikarówka
    • Probostwo
  • Kościół św. Anny
  • Kościół św. Józefa
  • Klasztor oo. Kamilianów:
    • Sanktuarium NMP Uzdrowienia Chorych
    • Klasztor
    • Park klasztorny z początku XIX wieku
• Kolumna upamiętniająca synagogę (bożnicę), spaloną we wrześniu 1939 r.
• Ratusz miejski
• Dom Cochlera (najstarsza w mieście apteka "Pod Aniołem")
• Kamienice mieszczańskie na ulicach w obrębie Rynku
• Kamienice podcieniowe na Rynku
• Dom Sedlaczka (wraz z winiarnia i restauracją „Sedlaczek” oraz Muzeum Miejskim
• Zabytkowe kamienice staromiejskie przy ulicach:
  • Krakowskiej, Józefa Piłsudskiego, Henryka Sienkiewicza, Powstańców Śląskich, Karola Miarki, Piastowskiej, Legionów, Bytomskiej, Jana Styczyńskiego, Strzeleckiej
• Dworek Goethego
• Budynki użyteczności publicznej:
  • Urząd Miejski
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica
  • Gimnazjum nr 1 im. Jana III Sobieskiego
  • Dworzec Kolejowy
  • Budynek Poczty
  • Gmach Sądu Rejonowego
  • Szpital
  • Budynek Banku BPH i komendy powiatowej policji
  • Przedszkole nr 4 – dawna willa – ul. Henryka Sienkiewicza
  • Zarząd dróg i mostów – ul. Henryka Sienkiewicza
  • Wyższa Szkoła Ekonomii – ul. Henryka Sienkiewicza
  • Szkoła Gastronomiczna – ul. Karola Miarki i Legionów
  • Liceum Chemiczne – ul. Opolska
  • dawne Gimnazjum Ewangelickie – ul. Henryka Sienkiewicza
• Zabudowa willowa ulicy Bytomskiej i Legionów. Na szczególną uwagę zasługuje willa wzniesiona przy ulicach: Henryka Sienkiewicza, Pokoju i przy Rondzie.
• Zajazd Donnersmarcków – ul. Legionów
• Koszary Ułańskie – ul. Opolska
• Park Miejski z 1903 – ul. kard. Stefana Wyszyńskiego
  • Altana i grzybek z 1903
  • Budynki parkowe z 1903
• Kościół św. Marcina w Starych Tarnowicach
• Zamek w Starych Tarnowicach
• Pałac w dzielnicy Rybna
• Kościół Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śl. z oryginalną kopułą.
• Parowóz Tp1 oraz lokomotywa spalinowa SM15 wystawione przy Zespole Szkół Techniczno-Usługowych
• Parowóz Ty45-217 – pomnik przed zakładem taboru
• Wieża ciśnień przy dworcu kolejowym

Szlaki turystyczne

• Szlak Husarii Polskiej: Będzin-Kozłowa Góra–Orzech–Nakło Śląskie-Tarnowskie Góry, Rynek-Repty Stare. Długość trasy: 156 kilometrów.
• Szlak Stulecia Turystyki: Rybnik-Tworóg-Brynek, Hanusek–Boruszowice–Miasteczko Śląskie–Miasteczko Śląskie, Rynek –Chechło, Nakło-Tarnowskie Góry. Długość trasy: 138 km.
• Szlak Powstańców śląskich: Bytom–Segiet (szlak czarny)-Repty Nowe–Sztolnia Czarnego Pstrąga (szlak żółty)–Laryszów–Wilkowice, Zbrosławice–Kępczowice-Góra św. Anny-Sierakowice. Długość trasy: 184 km.
• Szlak Gwarków: Sztolnia Czarnego Pstrąga– Stare Tarnowice Kościół–Tarnowskie Góry, Rynek-Tarnowskie Góry PKP–Lasowice–Chechło, Nakło–Żyglin, Kościół–Leśniczówka, Mieczysko–Kolonia Woźnicka. Długość trasy: 27 km.
• Szlak Segiecki: Segiet-Kopalnia Zabytkowa–Tarnowskie Góry, Rynek–Tarnowskie Góry PKP–Puferki–Pniowiec. Długość trasy: 12 km.

Transport

Tranzyt

Tarnowskie Góry leżą na skrzyżowaniu dróg krajowych:

• nr 11 (Kołobrzeg – Poznań – Ostrów Wielkopolski – Lubliniec – Tarnowskie Góry – Bytom)
• nr 78 (Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Tarnowskie Góry – Jędrzejów)

Ponadto przez Tarnowskie Góry ma przebiegać droga ekspresowa S11 łącząca Pomorze (dokładnie Kołobrzeg) ze Śląskiem.

Komunikacja miejska

W Tarnowskich Górach istnieje dobrze rozwinięta komunikacja miejska. Działa tu MZKP Tarnowskie Góry, który obsługuje 58 linii autobusowych, a przez gminy MZKP przebiega 18 linii obsługiwanych przez KZK GOP. Obsługę linii dla MZKP zapewnia PKM Świerklaniec i przewoźnicy prywatni.

Tarnowskie Góry poprzez to posiadają duży (czteroperonowy) dworzec autobusowy obsługujący linie MZKP i KZK GOP. Perony są zadaszone, a przy dworcu znajdują się minibary i budynek zaplecza dla przewoźników oraz kiosk z biletami.

Kolej

Tarnowskie Góry leżą na:

• szlaku Magistrali Węglowej (Gdynia – Inowrocław – Zduńska Wola Karsznice – Chorzew Siemkowice – Działoszyn- Herby Nowe – Tarnowskie Góry – Chorzów Batory)
• szlaku kolejowym Katowice – Lubliniec
• szlaku kolejowym Opole – Fosowskie – Tarnowskie Góry.

Miasto posiada zabytkowy dworzec kolejowy z 1888 roku. Z zewnątrz posiada neoklasycystyczną kamieniarkę, lecz wewnątrz został on przebudowany w latach PRL-u. Gmach dworca w maju i czerwcu 2007 roku został dokładnie odrestaurowany i jest teraz jednym z najpiękniejszych budynków tego typu na Górnym Śląsku.

W pobliżu Tarnowskich Gór znajduje się jedna z największych stacji rozrządowych Europy, która osiąga długość kilku kilometrów od stacji w Miasteczku Śląskim do stacji w Tarnowskich Górach. Co bardzo ważne i trwale związane z koleją tarnogórską jest odpalenie jednej z pierwszych w Europie maszyn parowych, w 1788 r. (druga na świecie).

Przez miasto biegnie trasa towarowa. Jednak zmiany szlaków oraz dużo lepszy stan torów i trakcji na innych trasach, przyczynił się dużego zmniejszenia częstotliwości jeżdżących przez Tarnowskie Góry pociągów towarowych. Taki stan rzeczy widziany jest także w przypadku pociągów pasażerskich.

Port lotniczy Katowice-Pyrzowice

W odległości ok. 20 km od Tarnowskich Gór znajduje się Port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Media

Tygodniki:

• "Dziennik Tarnogórski" Cotygodniowy dodatek do Dziennika Zachodniego. Ukazuje się w piątki.
• "Gwarek" Ukazuje się we wtorki.

Miesięczniki:

• "Łamigłówek Religijny". Ogólnopolski miesięcznik zadań umysłowych dla dzieci i młodzieży. Wydawnany w latach 1992 – 2009, w tym w Tarnowskich Górach w latach 2007 – 2009.

Kwartalniki:

• "Montes Tarnovicensis". Kwartalnik. Czasopismo historyczne wydawane od 2000 przez Oficynę Monos. Ukazuje się cztery razy w roku: Wielkanoc, początek wakacji, "Gwarki", Boże Narodzenie.

Media elektroniczne

• Portal Powiatu Tarnogórskiego tg.net.pl - istniej od 1999 roku, zarejestrowany tytuł prasowy - figuruje w rejestrze dzienników i czasopism pod pozycją Pr 261 postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach. Szeroko rozumiana wizytówki powiatu w każdym zakresie: przede wszystkim historii i tradycji , ale również prezentacji dnia dzisiejszego.Aktualizowany codziennie. Za prowadzenie działalności dziennikarskiej i edukacyjnej Sejmik Województwa Śląskiego nadał we wrześniu 2011 roku redaktorowi naczelnemu Portalu Powiatu Tarnogórskiego - Zbigniewowi Markowskiemu Złotą Odznakę "Za zasługi dla Województwa Śląskiego".

Wydawnictwa:

• Wydawnictwo św.Macieja Apostoła, od 2009 r.

Zobacz też

• Dawna prasa w Tarnowskich Górach.

Ekologia

Ochrona środowiska jest traktowana priorytetowo w polityce inwestycyjnej miasta. W 1997 w Tarnowskich Górach-Rybnej oddano do użytku nowoczesne, ekologiczne składowisko odpadów komunalnych. Podstawowymi inwestycjami realizowanymi w celu poprawy stanu środowiska, a zwłaszcza ochrony wód podziemnych są: kanalizacja kolejnych rejonów miasta oraz budowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków o docelowej przepustowości 7500 m³ na dobę. Ochrona atmosfery, w tym eliminacja niskiej emisji, realizowana jest od początku lat 90. XX wieku. poprzez gazyfikację Gminy i propagowanie paliw ekologicznych.

W 1997 została zakończona realizacja programu restrukturyzacji rolnictwa PHARE II. Jego zasadniczym celem było utrzymanie działalności rolniczej na terenach, na których występuje zanieczyszczenie gleb w sposób zapewniający produkcję bezpiecznej żywności. Problemem ekologicznym jest zagrożenie ze strony zwałowisk odpadów niebezpiecznych po byłych Zakładach Chemicznych. Gmina jest żywo zaangażowana w program unieszkodliwiania tych odpadów i rekultywację skażonych terenów.

Podstawową zasadą w rozwiązywaniu problemów ekologicznych gminy jest stosowanie prewencji, dlatego zorganizowano w 1993 I Regionalną Szkołę "Czystej Produkcji" dla wszystkich zakładów tarnogórskich. W ramach tego programu zminimalizowano szkodliwy wpływ zakładów przemysłowych na środowisko. Niektóre z nich obecnie wdrażają systemy zarządzania środowiskowego – zgodnie z ISO 14001.

Gmina posiada Program Ochrony Środowiska, który stanowi podstawowe narzędzia prowadzenia polityki ekologicznej. Realizacja programu ma doprowadzić do poprawy środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewnić skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją.

Gmina wdrożyła również Regionalny System Zarządzania Środowiskowego (REMAS), który zawiera w sobie m.in. elementy międzynarodowych norm serii ISO 14000. Obecnie w ramach doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego Gmina zapoznaje się z wymaganiami systemu ekozarządzania i audytu (EMAS).

Gospodarka

Tarnowskie Góry są jednym z 3 miast powiatowych na Śląsku oraz jednym z 18 miast w Polsce zaliczanych do klasy A pod względem atrakcyjności inwestycyjnej (dane Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Warszawie). Tarnowskie Góry systematycznie zmieniają swój wizerunek – miasta przemysłowego, poprzez przekształcanie zakładów branży metalowej, obsługujących górnictwo i przemysł chemiczny, w miasto przyjazne dla innych form wytwórczości i usług, przychylne mieszkańcom i przyjezdnym.

Edukacja

Tarnowskie Góry mają bogatą historię szkolnictwa. Tu w 1531 powstała różnowiercza szkoła. W 1713 otwarte zostało pierwsze polskie gimnazjum na Śląsku prowadzone przez Jezuitów. Niedługo potem, bo w 1754 powstała szkoła protestancka. W 1803 założono tu pierwszą na ziemiach polskich szkołę górniczą, która istniała do 1933. W okresie pruskim, założono m.in. Królewskie Gimnazjum Realne (Königliches Realgymnasium zu Tarnowitz) w 1874 (późniejsze Państwowe Gimnazjum Męskie im. Księcia Jana II Opolskiego od 1922, obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica, nazwa patrona od 1960) i niemiecką szkołę realną w 1908 (od 1922 Publiczna Szkoła Powszechna nr 1, której w 1927 nadano imię Jana III Sobieskiego). Szczególnie w okresie międzywojennym miasto słynęło z dobrze rozwiniętego szkolnictwa (Gimnazjum Męskie, Gimnazjum Żeńskie, Seminarium Nauczycielskie, "Szkoła Raciborzanek").

Obecnie od 2003 funkcjonuje w Tarnowskich Górach uczelnia – Filia Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu.

Oprócz 10 szkół podstawowych i 6 gimnazjów istnieje tu 9 zespołów szkół o charakterze zawodowym: budowlanym, ekonomicznym, gastronomicznym, hotelarskim, mechanicznym, elektronicznym, odzieżowym, medycznym, kolejowym oraz chemicznym. Młodzież ma też możliwość pobierania nauki w 6 liceach ogólnokształcących (I L.O. im. Stefanii Sempołowskiej, II L.O. im. Stanisława Staszica,IV L.O. w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących, VI Liceum Ogólnokształcącym z wojskowością, Zespole Szkół Chemiczno-Medycznych i Ogólnokształcących im. M. Skłodowskiej-Curie, Salezjańskim Ośrodku Szkolno- Wychowawczym) i Centrum Kształcenia Ustawicznego. Ponadto w mieście jest też Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia oraz Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy.

Kościoły i związki wyznaniowe

Chrześcijaństwo

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia św. Piotra i Pawła
  • Parafia św. Anny
  • Parafia MB Królowej Pokoju
  • Parafia św. Józefa Robotnika
  • Parafia św. Marcina Biskupa i Wyznawcy – Stare Tarnowice
  • Parafia Matki Boskiej Sprawiedliwości i Miłości Społecznej – Opatowice
  • Parafia św. Mikołaja – Repty
  • Parafia Przemienienia Pańskiego – Bobrowniki
  • Parafia Matki Boskiej Uzdrowienie Chorych – Osada Jana
  • Parafia św. Katarzyny – Lasowice
  • Parafia Matki Boskiej Częstochowskiej – Sowice
  • Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej Fatimskiej – Strzybnica
  • Parafia Matki Boskiej Królowej Wszechświata – Pniowiec
• Kościół Ewangelicko-Augsburski
  • Parafia w Tarnowskich Górach
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
  • zbór w Tarnowskich Górach
• Kościół Chrześcijan Baptystów
  • wspólnota w Tarnowskich Górach
• Kościół Zielonoświątkowy
  • zbór w Tarnowskich Górach

Buddyzm

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu
  • Buddyjski Ośrodek Medytacyjny, przy ul. Legionów 15.

Sport

Drużyny i obiekty sportowe

Nazwa klubu	Sekcje sportowe
UKS Gwiazda Tarnowskie Góry	siatkówka
KS Strzybnica	piłka nożna, judo
UKS Judo Ahinsa Tarnowskie Góry	judo
Gwarek Tarnowskie Góry	piłka nożna
Tarnowiczanka Stare Tarnowice	piłka nożna
Klub Sportowy "ZGODA-Repty" Repty Śląskie	piłka nożna
Górnik Bobrowniki Śląskie	piłka nożna
UKS "Dwójka" Judo Tarnowskie Góry	judo
Kolejowy Ośrodek Rekreacji i Sportu „Śląsk”	podnoszenie ciężarów, kajakarstwo, kulturystyka i piłka nożna
Międzyszkolny Klub Sportowy” Skarbek”	piłka ręczna kobiet, tenis stołowy mężczyzn i kobiet
Tarnogórski Klub Taternictwa Jaskiniowego PTTK	taternictwo
Automobilklub Tarnogórski	turystyki motorowej osób niepełnosprawnych
Polski Związek Wędkarski Koło nr 72 „Zamet”	wędkarstwo
Uczniowski Klub Hokeja na Trawie „Ósemka”	hokej
Integracyjny Klub Szachowy „Tęcza”	szachy
SS Strzybniczanka Tarnowskie Góry	szachy
Koszykarski Klub Sportowy Tarnowskie Góry	koszykówka

Osoby związane z Tarnowskimi Górami

Honorowi obywatele miasta

Rada Miejska nadała tytuł Honorowego Obywatela Miasta do tej pory:

• ks. prof. Remigiusz Sobański – za wybitne osiągnięcia w dziedzinie prawa kanonicznego
• Raymond Wawzyniak – za wybitną działalność na rzecz współpracy partnerskiej pomiędzy Mericourt a Tarnowskimi Górami
• ks. prałat Stefan Wylężek – za ogromny wkład w krzewienie kultury chrześcijańskiej
• Ks. dr Gustaw Klapuch – za wybitne osiągnięcia w dziedzinie praw człowieka w oparciu o moralność chrześcijańską, teologii i działalności społecznej
• Joachim Janik – za wybitne osiągnięcia w dziedzinie prawa karnego w czasie wieloletniego pełnienia funkcji prezesa Sądu Okręgowego w Opolu, wiceprezesa Krajowej Rady Sądownictwa, doradcy ministra sprawiedliwości i wykładowcy Uniwersytetu Opolskiego
• Prof. Jan Miodek – za popularyzowanie w swojej działalności naukowej i publicystycznej wartości kulturalnych Ziemi Gwarków oraz podnoszenie prestiżu Tarnowskich Gór
• Pułkownik śp. Bernard Drzyzga – za zasługi na ziemi ojczystej dokonane czynem żołnierza, patrioty i dowódcy Armii Krajowej
• Profesor Bożena Hager-Małecka – za zasługi w ratowaniu zdrowia śląskich dzieci
• Bolesław Lubosz – za zasługi w twórczości literackiej upowszechniającej m.in. historię i tradycje miasta oraz kulturotwórczą aktywność w Jego teraźniejszym życiu
• Maria Pańczyk-Pozdziej – za wybitną i wieloletnią działalność na rzecz popularyzacji śląskich tradycji, gwary i kultury, w tym również tradycji i kultury miasta
• ksiądz Jan Twardowski – za wspaniałą twórczość literacką, dzięki której zaglądamy w głąb własnej duszy i znajdujemy odpowiedź na pytania o nas samych i o istocie uczuć
• dr Guidotto Hrabia Henckel Książę von Donnersmarck – za zasługi rodu Henckel von Donnersmarck dla rozwoju miasta i regionu
• prof. Andrzej Kwolek – za całokształt działalności naukowej, dydaktycznej i społecznej w dziedzinie rehabilitacji medycznej

Pozostałe osoby

• Jerzy Hohenzollern-Ansbach (1484-1543), książę Karniowa, pan Bytomia, założyciel Tarnowskich Gór, od 1532 roku również książę raciborski
• Jan Jerzy (książę Karniowa) (1577-1624), książę Karniowa, pan Bytomia, Tarnowskich Gór i Bogumina
• Karol Maksymilian Henckel von Donnersmarck (1642-1720), pan Tarnowskich Gór, baron i hrabia cesarstwa
• Leon Maksymilian Henckel von Donnersmarck (1691-1771), baron i hrabia cesarstwa, pan Tarnowskich Gór, 3. wolny pan stanowy Bytomia
• Karol Erdmann Henckel von Donnersmarck (1695-1760), pan Tarnowskich Gór, baron i hrabia cesarstwa
• Salomon Isaac (ur. ok. 1730, zm. po 1794) – żydowski kupiec, agent handlowy, przedsiębiorca górniczy działający w Brabancji i na Górnym Śląsku, od 1779 wyższy urzędnik nowo powstałego pruskiego urzędu górniczego w Tarnowskich Górach, jeden z najbardziej zasłużonych twórców podwalin śląskiego górnictwa i hutnictwa
• Erdmann Gustaw Henckel von Donnersmarck (1734-1805), pan Tarnowskich Gór, starosta bytomski, baron i hrabia cesarstwa
• Fryderyk Ludwik Hohenlohe, (ur. 31 stycznia 1746 w Ingelfingen, zm. 15 lutego 1818 w Slawentzitz) – książę cesarstwa na Ingelfingen i Öhringen. Głównodowodzący w bitwie pod Jeną w 1806
• Friedrich Wilhelm von Reden (ur. 23 marca 1752 w Hameln, Dolna Saksonia, zm. 3 lipca 1815 w Bukowcu (niem. Buchwald) w Sudetach) – dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, a później minister w rządzie pruskim, zasłużony dla rozwoju przemysłu Górnego Śląska. W 1786 r. obdarzony przez króla Fryderyka Wilhelma II tytułem hrabiowskim.
• Zygmunt Bogacz, (ur. 12 czerwca 1758 w Zielęcicach koło Brzegu, zm. 27 maja 1800 w Tarnowskich Górach), hutnik polski, działający na Śląsku
• Rudolf von Carnall, (ur. 9 lutego 1804 w Kłodzku, zm. 17 listopada 1874 we Wrocławiu) – niemiecki inżynier, geolog, dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu
• Emanuel Smołka, (ur. w 1820 w Cyprzanowie), zm. 1854) – polski działacz narodowościowy i społeczny na Górnym Śląsku
• Martin Websky, (ur. 17 lipca 1824 w Nieder Wüstegiersdorf, obecnie Głuszyca, zm. 27 listopada 1886 w Berlinie) – niemiecki mineralog. W Tarnowskich Górach odkrył i opisał minerał, odmianę aragonitu, któremu nadał nazwę tarnowicyt
• Guido Henckel von Donnersmarck (1830-1916), baron i hrabia cesarstwa, potem pruski książę, tytularny pan Tarnowskich Gór, magnat przemysłowy, 13. wolny pan stanowy Bytomia
• Carl Wernicke (ur. 15 maja 1848 w Tarnowskich Górach, zm. 15 czerwca 1905 w Gräfenroda) – niemiecki lekarz, psychiatra i neuropatolog
• Friedrich Ernst von Schwerin, (ur. 4 czerwca 1863, Katowice, zm. 16 sierpnia 1936, Berlin), wysoki urzędnik administracji pruskiej, prawnik, który działał m.in. w Bydgoszczy, Gdańsku i na Górnym Śląsku
• Jan Reginek, (ur. 24 listopada 1879 w Dobrzeniu Wielkim koło Opola na pruskim Górnym Śląsku, zm. 1941 w Oświęcimiu) – śląski nauczyciel i polityk, doktor geologii, przewodniczący Rady Robotników i Żołnierzy w Raciborzu (1918), współzałożyciel Związku Górnoślązaków-Bund der Oberschlesier (1919), polski działacz plebiscytowy (1920-1921), kierownik Seminarium Nauczycielskiego w Tarnowskich Górach (1922-1928)
• Emil Gajdas (ur. 23 listopada 1879 w Zabrzu, zm. 9 grudnia 1949 w Radzionkowie) – śląski polityk, poseł na Sejm Śląski (1930–1939) i jego wicemarszałek (1930–1932)
• Stylita-Jadwiga Rudzka, (ur. 31 października 1887 w Leśnicy koło Opola, zm. 7 maja 1978 w Jastrzębiu-Zdroju) – zakonnica polska, przełożona generalna Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza
• Bronisław Hager, (ur. 30 stycznia 1890 w Miłosławiu, zm. 30 czerwca 1969 w Tarnowskich Górach) – lekarz, działacz niepodległościowy i społeczny
• Władysław Dybowski ps. "Korwin" (ur. 17 maja 1892, zamordowany 31 sierpnia 1947 w więzieniu mokotowskim w Warszawie) – prawnik, rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, major Narodowych Sił Zbrojnych, adiutant gen. Józefa Hallera.
• Kazimierz Pruszkowski, (ur. 21 kwietnia 1897 w Żaczkach, zm. 1 października 1969) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
• Paweł Musioł, (ur. 1905 w Lesznej Górnej, zm. 19 lutego 1943 w Katowicach) – polityk, publicysta, historyk literatury śląskiej, nauczyciel
• Antoni Rosikoń, (ur. 10 czerwca 1907 w Gródkowie Siewierskim) – prof. dr inżynier budowy dróg i mostów, specjalista z zakresu szkód górniczych w infrastrukturze kolejowej, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
• Henryk Janus, (ur. 1910 w Rokitnicy w powiecie bytomskim, zm. 19 października 1966) – polski urzędnik państwowy i działacz polityczny, starosta opolski, poseł na Sejm PRL IV kadencji (1965–1966)
• Franciszek Jerominek (1913-1986), ksiądz katolicki, rektor Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie.
• Paweł Kempka (1886 – 1972), prawnik, działacz narodowy i samorządowy, poseł do Sejmu Śląskiego, pierwszy prezes Stronnictwa Demokratycznego w Chorzowie, Od 1926 do 1931 roku był przewodniczącym rady miejskiej Tarnowskich Gór.
• Jan Kozubek ps. "Szczerba", (ur. 29 listopada 1915 w Tarnowskich Górach, zm. 14 września 1944 w Warszawie) – porucznik, uczestnik powstania warszawskiego
• Franciszek Blachnicki (ur. 24 marca 1921 w Rybniku, zm. 27 lutego 1987 w Carlsbergu w Niemczech) – Sługa Boży, polski ksiądz katolicki, założyciel Ruchu Światło-Życie
• Henryk Sporoń, (ur. 7 sierpnia 1926 w Świerklańcu) – publicysta historyczny
• Zbigniew Głowacki, (ur. 10 listopada 1931 w Tarnowskich Górach) – polski polityk, poseł na Sejm PRL VIII kadencji
• Leon Koj, ur. (3 lutego 1929 w Tarnowskich Górach, zm. w 2006), profesor zwyczajny nauk humanistycznych, wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
• Józef Wojnarowski, (ur. 3 kwietnia 1933 w Starym Sączu) – polski uczony, profesor inżynier, nauczyciel akademicki Politechniki Śląskiej w Gliwicach
• Danuta Grzywaczewska, (ur. 13 lipca 1933 w Gdyni) – polska polityk, posłanka na Sejm PRL IX kadencji
• Wincenty Swoboda, (ur. 6 października 1934 w Tarnowskich Górach, zm. 29 września 2000 w Poznaniu) – polski historyk, badacz dziejów Bałkanów
• Jerzy Jóźwiak, (ur. 28 stycznia 1937 w Tarnowskich Górach) – polityk Stronnictwa Demokratycznego
• Zenon Pigoń, (ur. 29 czerwca 1940 w miejscowości Radziwiłłów w województwie wołyńskim) – polski polityk, nauczyciel, poseł na Sejm X kadencji
• Marian Kosiński, (ur. 4 grudnia 1945 w Tarnowskich Górach), piłkarz Stali Mielec, grał na pozycji środkowego obrońcy
• Zbigniew Kaczmarek, (ur. 21 lipca 1946 w Tarnowskich Górach), polski sztangista, brązowy medalista olimpijski Letnich Igrzysk Olimpijskich w Monachium
• Jan Franciszek Miodek, (ur. 7 czerwca 1946 w Tarnowskich Górach) – polski językoznawca, profesor i dyrektor Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk i Rady Języka Polskiego; popularyzator wiedzy o języku polskim.
• Henryk Pyka, (ur. 30 grudnia 1946 w Tarnowskich Górach) – polski duchowny katolicki, dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach i Galerii Fra Angelico.
• Janusz Adamczyk, (ur. 24 grudnia 1947 w Tarnowskich Górach, zm. 30 grudnia 2003) – generał brygady Wojska Polskiego, doktor nauk medycznych
• Stefan Jurkowski, (ur. 30 stycznia 1948 w Tarnowskich Górach), poeta, publicysta, krytyk literacki, dziennikarz
• Zygmunt Pejsak, (ur. 17 kwietnia 1948 w Tarnowskich Górach) – polski lekarz weterynarii, profesor doktor habilitowany nauk weterynaryjnych
• Stanisław Kowolik, (ur. 4 listopada 1953 w Piekarach Śląskich) – polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm II kadencji.
• Krzysztof Miller, (ur. w 1953 w Tarnowskich Górach – polski operator filmowy i fotograf
• Tadeusz Dembończyk (ur. 23 grudnia 1955 w Tarnowskich Górach – polski sztangista. Brązowy medalista olimpijski z Moskwy
• Krzysztof Śmieja, (ur. 7 lipca 1957 w Tarnowskich Górach) – polski polityk, prawnik, poseł na Sejm III kadencji, członek Trybunału Stanu
• Andrzej Stefański, (ur. w 1957 w Tarnowskich Górach) – polski dziennikarz, były redaktor naczelny katowickiego i stołecznego wydania Gazety Wyborczej
• Ryszard Zając, (ur. 15 marca 1959 w Czeladzi) – polski polityk i dziennikarz
• Bogusław Paleczny, (ur. 9 maja 1959 w Szczecinie, zm. 2 czerwca 2009 w Tarnowskich Górach) – polski duchowny katolicki, kamilianin, działacz społeczny na rzecz pomocy bezdomnym, autor muzyki religijnej.
• Joanna Szafruga-Sypniewska, (ur. 22 czerwca 1959 w Tarnowskich Górach) – polski polityk, poseł na Sejm II kadencji.
• Mariusz Zalejski, (ur. 1959 w Tarnowskich Górach) – polski aktor
• Jolanta Wilk, (ur. 11 września 1961 w Tarnowskich Górach) – polska aktorka, głównie zajmująca się dubbingiem i kabaretem
• Edward Przebieracz,(ur.18 marca 1962 w Kazimierzy Wielkiej) – polski literat, teolog, dyrektor Wydawnictwa św.Macieja Apostoła
• Zbigniew Markowski,(ur.12 września 1963 w Tarnowskich Górach) – dziennikarz, dyrektor programowy TVP Katowice, prezes pierwszej na Śląsku prywatnej stacji telewizyjnej Rondo, założyciel pierwszego na śląsku portalu internetowego promującego powiat tarnogórski oraz śląską kulturę, wykładowca akademicki
• Piotr Zienc, (ur. 25 września 1966 w Tarnowskich Górach) – polski samorządowiec, od 2006 przewodniczący sejmiku śląskiego
• Piotr Brzoza, (ur. 19 października 1966 w Tarnowskich Górach}, polski piłkarz, grający na pozycji obrońcy. Znany głównie z występów w Polonii Bytom, Śląsku Wrocław, Górniku Zabrze i Odrze Wodzisław Śląski, były reprezentant Polski
• Martin Max, (ur. 7 sierpnia 1968 roku w Tarnowskich Górach) – były niemiecki piłkarz polskiego pochodzenia występujący na pozycji napastnika.
• Krzysztof Respondek, (ur. 17 lipca 1969 w Tarnowskich Górach) – polski aktor i piosenkarz, obecnie występuje w kabarecie Rak
• Eryk Lubos, (ur. 6 września 1974 roku w Tarnowskich Górach), polski aktor filmowy i teatralny.
• Tomasz Głogowski, (ur. 30 grudnia 1974 w Tarnowskich Górach) – polski polityk i nauczyciel akademicki, poseł na Sejm V, VI i VII kadencji.
• Jacek Dubiel, (ur. 3 lutego 1976 w Tarnowskich Górach) – polski szachista
• Robert Krawczyk, (ur. 26 marca 1978 w Tarnowskich Górach) – polski judoka, wielokrotny reprezentant Polski, członek kadry olimpijskiej i trener
• Sylwia Gliwa, (ur. 7 czerwca 1978 w Tarnowskich Górach) – polska aktorka filmowa i teatralna
• Lucjan Karasiewicz, (ur. 10 lipca 1979 w Tarnowskich Górach) – polski polityk, poseł na Sejm V i VI kadencji
• Piotr Hain, (ur. 26 lutego 1991 w Tarnowskich Górach) – polski siatkarz
• Dariusz Świercz, (ur. 31 maja 1994 w Tarnowskich Górach) – polski szachista, arcymistrz od 2009

Zobacz też

• Synagoga w Tarnowskich Górach
• Stara Synagoga w Tarnowskich Górach
• Cmentarz żydowski w Tarnowskich Górach
• Ludność Tarnowskich Gór
• Historia Tarnowskich Gór