Gmina Tworóg - Informacje
Rodzaj gminy: wiejska
Populacja: 8157
Gęstość populacji: 65,30 osób/km²
Powierzchnia: 124,92 km²
TERYT: 2413082
Numer kierunkowy: 032
Tablice rejestracyjne: STA
Urząd gminy Tworóg
Adres: 42-690 Tworóg ul.Zamkowa 16
Gmina Tworóg
Gmina Tworóg – gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim. Siedziba gminy to Tworóg.
Położenie
Gmina jest położona w północnej części powiatu tarnogórskiego na Wyżynie Śląskiej i sąsiaduje z miastami:
- Tarnowskie Góry, Lubliniec, Kalety, Miasteczko Śląskie (na odcinku ok. 100 m)
oraz gminami:
- Krupski Młyn, Zbrosławice (powiat tarnogórski)
- Wielowieś (powiat gliwicki)
- Koszęcin (powiat lubliniecki)
W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie katowickim.
Gmina znajduję się na granicy Śląska Czarnego i Śląska Białego. Większość powierzchni gminy porastają lasy będące częścią kompleksu leśnego Lasów Lublinieckich.
3/4 ludności gminy zamieszkuje miejscowości powstałe w Dolinie Stoły, będącej częścią Obniżenia Małej Panwi.
Gleby w Gminie Tworóg to głównie mało żyzne bielice.
Najwyższy punkt gminy, wzgórze przy trakcie z Mikołeski do Bruśka, wynosi 280 m n.p.m.
Rzeki przepływające przez gminę to:
- Mała Panew
- Stoła
- Graniczna Woda
- Ligancja
- Dębnica
- Małokrzywa
Większość gminy jest pokryta lasami, tylko południowo-zachodni skrawek to tereny rolnicze.
Miejscowości
Miejscowości leżące na terenie gminy Tworóg:
- Boruszowice (sołectwo)
- Brynek (sołectwo)
- Hanusek (sołectwo)
- Koty (sołectwo)
- Mikołeska (sołectwo)
- Nowa Wieś Tworoska (sołectwo)
- Połomia (sołectwo)
- Świniowice (sołectwo)
- Tworóg (sołectwo, wieś gminna)
- Wojska (sołectwo)
Powierzchnia
Według danych z roku 2002 gmina Tworóg ma obszar 124,92 km², w tym:
- użytki rolne: 20%
- użytki leśne: 70%
Gmina stanowi 19,44% powierzchni powiatu.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 8157 | 100 | 4119 | 50,5 | 4038 | 49,5 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 65,3 |
Historia
Początki osadnictwa sięgają w dolinie Stoły sięgają mezolitu. Badania prowadzone w latach 1928-1934 odkryły w okolicy Boruszowic i Mikołeski zabytki archeologiczne takie jak luźne narzędzia kamienne i rogowe oraz ceramikę neolityczną. Duże zalesienie i marne gleby (bielice) były powodem niewielkiego zaludnienia Obniżenia Małej Panwi i doliny Stoły.
Najwcześniejsze osady na terenie gminy Tworóg powstały w południowej części gminy w XIII wieku. Połomia i Wojska utrzymywały się z rolnictwa, Świniowice z bartnictwa i wypasu świń.
Podczas rozbicia dzielnicowego najeżdżane przez husytów tereny gminy Tworóg należały do księstwa bytomskiego, a po jego podziale do księstwa toszeckiego. Jedynie Połomia znalazła się poza jego granicami.
Powstawanie kolejnych osad śródleśnych w tym terenie związane było z doliną Stoły. W 1417 wzmiankowano kuźnie w Hanusku, a dopiero w XVI wieku także Koty. Sam Tworóg powstał w 1530.
W okresie Habsburskiego panowania nad śląskiem powstała Mikołeska (1690). Już w państwie pruskim wzmiankuje się na 1845 r. Nową Wieś.
Obszar gminy Tworóg objęły wszystkie z wyjątkiem pierwszego, powstania śląskie. U schyłku III powstania śląskiego w tworoskim pałacu kwaterował sztab Grupy "Północ" wojsk powstańczych. Na nieszczęście dla Ślązaków dążących do połączenia z państwem polskim jedynie Boruszowice i Mikołeska zmieściły się w granicach II RP. Pozostałe miejscowości pozostały w obrębie III Rzeszy.
W 1945 wskutek przyłączenia tzw. Ziem Odzyskanych tereny te znalazły się w granicach zależnej od władz radzieckich Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W roku 1951 tereny dzisiejszej gminy Tworóg przeniesiono z powiatu gliwickiego do powiatu tarnogórskiego.
Od 1 kwietnia 1991 nastąpił podział gminy Tworóg, z której wydzielono gminę Krupski Młyn.
Zabytki
Tworóg
- zespół kościelny (nr rejestru zabytków A/665/66 z 28.05.1966r.):
- kościół parafialny pw. św. Antoniego Padewskiego z XIX w., z ołtarzem głównym z XVII wieku, organy klasycystyczne z XIX wieku, przebudowany na styl neobarokowy w 1815-1817
- kaplica cmentarna
- mur cmentarny
- kaplica z XVII w. przy ul. 1 Maja 5 (nr rejestru zabytków A/666/66 z 28.05.1966r.)
- zespół zamkowy (nr rejestru zabytków A/640/66 z 28.05.1966r.):
- zamek z XVIII w.
- kaplica w parku zamkowym, późnobarokowa podbita gontem i zwieńczona kopułą, z 1796 r.
- pozostałości parku
- budynek przy ul. Wolności 1 (nr rejestru zabytków A/667/66 z 28.05.1966r.)
Brynek
- Zespół zamkowo-parkowy (nr rejestru zabytków A/658/66 z 28.05.1966r.):
- Pałac z pierwszej połowy XIX wieku.
- Park zamkowy typu angielskiego z ogrodem botanicznym
Koty
- Kościół parafialny pw. Świętych Piotra i Pawła z 1714 fundacji Leopolda i Zygfryda Verdugo z barokowym wnętrzem (nr rejestru zabytków A/634/66 z 2.05.1966r.)
Przyroda
Oprócz walorów krajoznawczych na uwagę zasługują pomniki przyrody, w szczególności 40-hektarowy park z 1829 w Brynku, wewnątrz którego znajduje się wspaniały system pałacowy i ogród botaniczny. W parku rośnie 3500 gatunków roślin, jest tu również kompleks wodny, alpinarium i rozarium. Koło Boruszowic leży były Rezerwat Dębów Boruszowickich.
Do walorów turystycznych gminy Tworóg zaliczyć można również suche bory sosnowe z dominującą sosną (70%), modrzew i świerk stanowią 4%, a buk, dąb i inne liściaste drzewa 26%. Z fauny pospolicie występują tutaj dziki, lisy, sarny i jelenie, a także bobry, daniele i rysie. Coraz rzadziej pojawiają się wilki, żurawie, bociany czarne i bieliki.
Rekreacja
Teren gminy Tworóg jest nietypowy dla obecnego wschodniego Górnego Śląska, który został zmieniony w dużej części przez antropogeniczne. Teren gminy pokazuje wygląd GŚ sprzed rewolucji przemysłowej. Drobny przemysł nie stanowi zagrożenia ekologicznego, a obecność dużej ilości kompleksów leśnych czyni z niej dobre miejsce wypoczynku.
Transport
Przez gminę przechodzi droga wojewódzka nr 907 oraz droga krajowa nr 11.
Kody pocztowe w gminie Tworóg (wyświetlono 1/1)
Wtyczki społecznościowe
Komentarze o Gminie Tworóg
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-19 11:49:24