Kalety

Kalety (niem. Kalet) – miasto i gmina w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, na historycznym terenie ziemi lublinieckiej.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 8681 mieszkańców.

Położenie

Według danych z roku 2002 Kalety mają obszar 76,68 km², w tym: użytki rolne 11%, użytki leśne 85%.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 76,29 km². Miasto stanowi 11,8% powierzchni powiatu.

Miasto z punktu widzenia fizyczno-geograficznego leży na Równinie Opolskiej, nad Małą Panwią.

Miasto historycznie przynależy do Górnego Śląska.

W latach 1922-1939 miasto administracyjnie należało do województwa śląskiego, w latach 1945-1950 do województwa śląsko-dąbrowskiego, w latach 1950-1957 i w latach 1957-1975 do województwa katowickiego (w latach 1953–1956 zwanym województwem stalinogrodzkim), w latach 1975-1998 do województwa częstochowskiego.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004:

Historia

• XIII wiek – pierwsza wzmianka o miejscowości
• 1789 – rozwój Kalet dzięki działalności przemysłowca Johanna Koulhaasa, założyciela huty i fabryki noży, łyżeczek, widelców i guzików
• 1882–1884 – Guido Henckel von Donnersmarck w miejscu fabryki Johanna Koulhaasa wznosi fabrykę celulozy
• 1884 – uzyskanie połączenia kolejowego
• 1889 – Guido Henckel von Donnersmarck w miejscu huty Johanna Koulhaasa wznosi fabrykę papieru
• 1922 – Kalet po Plebiscycie na Górnym Śląsku przyznano Polsce i nazwano Kalety
• 1940 – niemieckie władze okupacyjne zmieniły nazwę miasta na Stahlhammer
• 1945–1950 – siedziba gminy wiejskiej Kalety
• 1951 – uzyskanie praw miejskich
• 1994 – ogłoszenie upadłości Kaletańskich Zakładów Celulozowo-Papierniczych

Historia hutnictwa i górnictwa na Górnym Śląsku wywodzi się z dzielnicy Kalet, Kuczowa. Żelazo wytapiano tutaj w kuźnicach, czyli manufakturach hutniczych. Używano do tego węgla drzewnego, którym rozpalano ogniska w tzw. dymarkach. Właściciel jednej z fabryk w Kaletach, Czech Koulhaas, w 1799 roku zakupił od kapitana Berharda von Mletzko wieś Katowice. Postanowił wydobywać tu węgiel kamienny. Stał się też właścicielem wtedy nieczynnej kuźnicy Boguckiej, którą uruchomił i unowocześnił. Dzięki temu dał podstawy do produkcji nowoczesnej stali na terenie Katowic. Wynalazek Koulhaasa doprowadził do upadku hut w dolinie Małej Panwi i tym samym przyczynił się do przemysłowego rozwoju Katowic, które między innymi, dzięki temu stały się najważniejszym miastem regionu.

">edytuj] Zabytki

• Dom drewniany
• Pałac Donnersmarcków z 1861 r. w Kaletach Zielonej, w ruinie

Dzielnice

Miasto składa się z 9 dzielnic zwyczajowych, które wcześniej były odrębnymi miejscowościami:

• Drutarnia
• Jędrysek
• Kuczów
• Lubocz
• Miotek
• Mokrus
• Truszczyca
• Zielona
• Zawodzie

oraz osiedla Segenau.

Edukacja

• Zespół Szkół Elektroniczno-Ekonomicznych. Szkoła powstała 2 września 1946 r. i nosiła wówczas nazwę Szkoły Przemysłowej Fabryki Celulozy i Papieru w Kaletach. W momencie powstania była to szkoła zawodowa. W późniejszym okresie przekształciła się w technikum elektryczne a następnie elektroniczne. Od października 2010 roku w budynku szkoły mieści się Ośrodek Wychowawczy.
• 2 szkoły podstawowe
• 2 gimnazja

Gospodarka

W mieście funkcjonowała fabryka celulozy i papieru. W chwili obecnej jest poddawana likwidacji. Gospodarka miasta jest oparta o małe zakłady przerobu drewna oraz pozostałe po dawnej fabryce celulozy i papieru spółki, zatrudniające znikomą liczbę mieszkańców.

Miasta partnerskie

• Vítkov, Czechy

Wspólnoty religijne

• Kościół katolicki w Polsce
  • 3 kościoły parafialne (w Drutarni, Jędrysku i Miotku)

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
  • Parafianie w składzie kościoła filialnego w Piasku Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Częstochowie

Sport

• Sekcja piłki nożnej:
  • Klub Sportowy Unia Kalety, założony w 1921 r.
  • Ludowy Klub Sportowy Małapanew Kuczów
• Sekcja speedrowera:

TPD Kalety

Przyroda

W Kaletach znajduje się cis o obwodzie 214 cm i wysokości 16 m. Cis ma pojedynczy, prosty pień i regularną, dobrze rozwiniętą koronę. Najwyższy wierzchołek jest martwy, natomiast na wysokości około 6 m, drzewo wykształciło dwa dodatkowe wierzchołki.

Transport

Drogi

• 908 Częstochowa–Tarnowskie Góry
• 789 Brusiek–Lelów

Linie kolejowe

• 143 Lubliniec–Katowice
• 180 Kalety-Herby Nowe