Gołkowice (województwo śląskie)

Gołkowice (niem. Golkowitz) – druga co do wielkości wieś gminy Godów w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.

Położenie

Sołectwo Gołkowice wchodzi w skład gminy Godów. Jest to miejscowość o powierzchni 773 ha (co stanowi 20,2% powierzchni gminy), w której mieszka 3582 osób.

Liczba ludności na przełomie lat:

Gołkowice graniczą :

• od południa – z Republiką Czeską,
• od północy – ze Skrzyszowem,
• od wschodu – z miastem Jastrzębie Zdrój,
• od zachodu – z Godowem.

Gmina Godów położona jest w zlewni rzeki Olzy, prawobrzeżnego dopływu Odry. Piotrówka będąca prawobrzeżnym dopływem Olzy ma swój początek w Czechach, na odcinku ok. 6 km jest rzeką graniczną, a przepływa przez sołectwa Skrbeńsko, Gołkowice, Godów. Szotkówka, też będąca prawobrzeżnym dopływem Olzy, przepływa wraz ze swoim prawobrzeżnym dopływem Leśnicą przez sołectwa Gołkowice i Godów.

Gołkowice, mimo iż nie są oficjalnie podzielone administracyjnie, posiadają jednak dzielnice historyczne. Są to:

• Borowica
• Głębocz
• Podlesie
• Żabków

Historia

Początki Gołkowic sięgają wczesnego średniowiecza, gdyż datowane są na 1278 rok. Położone są przy dawnym szlaku handlowym, prowadzącym od Raciborza przez Frysztat do Cieszyna, zwanym niegdyś drogą królewską. Nazwa Gołkowice pochodzi od imienia Gołek. W XIII wieku, skąd pochodzi zapis, używano nazwy Golkowici. Zapis wspomina, że w XIII wieku Gołkowice należały do książąt raciborskich, którzy posiadali tu swój dwór. Pierwsza źródłowa wzmianka o Gołkowicach pochodzi z dokumentu wystawionego w 1278 r. przez księcia opolsko-raciborskiego Władysława „in curia nostra circa Golcowitz”, tj. „na naszym dworze pod Gołkowicami”. W tym samym roku Książę Wodzisław zezwala swojemu rycerzowi Stefanowi na lokację wsi na prawie niemieckim.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie katowickim.

Kultura i sport

W Gminnym Centrum Kultury, Turystyki i Sportu działa zespół taneczny Iskierki oraz zespół wokalny ABSOLUT.

W miejscowości działa Klub Sportowy KS-27 Gołkowice, który powstał w 1927 r. Jego założycielami byli: H. Mynte, E. Majewicz i M. Dworok. Rozpoczynając wystepy od klasy C drużyna KS-27 doszła w okresie międzywojennym do B – klasy. We wrześniu 1939 roku, kiedy drużyna posiadała już na swoim koncie wiele sukcesów, rozpoczęła się II wojna światowa. Po reaktywowaniu sportowej działalności już w maju 1945 r. Klub zmienia szyld i przyjmuje nazwę Towarzystwo Gimnastyczno-Sportowe (T.G.S.). Pierwszym powojennym prezesem Klubu Sportowego był Jozef Wojtek, a drużyna piłkarska szybko awansuje do klasy „A” – najwyższa klasa w Podokręgu Rybnickim. W latach 1952 – 1953 powstają zrzeszenia sportowe i klub przyjmuje następujące nazwy: Gwardia (prezes R. Wojtek), „Górnik” (prezes R. Wojtek) i „Sparta” (prezes J. Kramliczek). W 1957 r. na 30-lecie klubu sportowego A.Damec-prezes i P. Grzonka – sekretarz, przywracają klubowi sportowemu pierwotną nazwę KS-27. Nazwa ta przetrwała do dnia dzisiejszego. W 2010 r. klub występował w B-klasie podokręgu Rybnik. W klubie tym występował reprezentant Polski Grzegorz Tomala.

Religia

Na terenie sołectwa działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół Ewangelicko-Augsburski (parafia w Gołkowicach)
• Kościół Rzymskokatolicki (parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Anny)

Zabytki

Miejscowy Plan Zagospodarowania gminy Godów z 2002 roku podaje, iż Kościół Św. Anny w Gołkowicach został objęty strefą A ochrony konserwatorskiej wpisany jest pod Nr 759/66 do rejestru zabytków województwa śląskiego. Ochroną konserwatorską „B” w Gołkowicach objęto:

• kościół ewangelicko-augsburski przy ul. Cmentarnej,
• kościół pw. Św. Anny wraz z kapliczką Jana Nepomucena przy ul. 1 Maja,
• kaplicę przy ul. 1 Maja,
• kaplicy przy ul. Jana III Sobieskiego

Znane osoby pochodzące z Gołkowic

• Marian Dziędziel (aktor)
• Franciszek Surma (pilot)