Łysina (województwo śląskie)

Łysina – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Łękawica.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Historia miejscowości

Pierwsze wzmianki o górze Łysinie pochodzą z XV wieku. W 1474 r. hrabia Piotr Komorowski herbu Korczak, wyrzucony z Węgier przez króla Matiasza, z całą rodziną został przyjęty przez polskiego króla Kazimierza i obdarowany państwem Żywieckim, Ślemieńskim, Suskim i Łodygowickim. W skład państwa Żywieckiego wchodziła wieś Łękawica. W państwie Ślemieńskim "była góra Łysina, na której są dziury albo lochy szerokie i głębokie, między wielkimi skałami, które skryte są i dojść ich nie można" (wg. Dziejopisu Żywieckiego Andrzeja Komoneckiego).

Pierwsze chałupy na górze Łysina pojawiły się w XVI w., m.in. niejakiego Beraka. 29.05.1709 r. przed Bożym Ciałem, organista rychwałdzki Stefan Standerski, odkrył na górze Łysinie pokłady srebrnego kruszca. W 1757 r. Hieronim Wielopolski nadał aktem na własność grunt wielkości równej 250 morgom dziadkom Michała Rachwała, który do 1919 r. był wójtem w Łysinie.

W 1841 r. w Łysinie jest już 20 domów. Mieszkańcy zajmują się uprawą zboża, ziemniaków, lnu, wydobyciem kamienia, obróbką drewna, hodowlą krów, wołów i owiec. Wyrabiają lniane płótna na obrusy, ręczniki, pościel i worki. Z kamienia budują kapliczki,krzyże przydrożne, studnie, fundamenty, pogródki,tworzą słupy do płotów, płyty chodnikowe, nadproża. Doraźnie wypalają cegłę na własne potrzeby. Tkają delikatne płótna na koszule, stroje, szaty liturgiczne.

W 1840 r. wybudowano na półrolku Rachwały kapliczkę z figurą św. Jana Nepomucena. W 1863 r. na półrolku Karcmisko powstała kamienna figura "U Pana Boga". Następną kapliczkę z kamienia wybudowano na półrolku Gugów w 1860 r. Do dziś na terenie wsi znajduje się 12 kapliczek i figur religijnych.

Po II wojnie światowej w Łysinie powstała szkoła podstawowa, której stopień organizacyjny był różny w określonych latach, uzależniony od liczby uczniów, decyzji władz gminnych i oświatowych. W 1979 r. szkoła zaprzestała działalności w związku z przeznaczeniem budynku na kuratoryjny ośrodek wypoczynkowy.

Staraniem mieszkańców nauka w szkole została przywrócona od września 1981 r. jako filii publicznej szkoły podstawowej w Okrajniku. Z końcem sierpnia 1999 r. ze względu na koszty oraz spadek demograficzny szkoła w Łysinie została ostatecznie zlikwidowana.

W 1960 r. powstaje w Łysinie Ochotnicza Straż Pożarna. Po zawaleniu się strażnicy w 1979 r. z powodu obfitych opadów śniegu, w 1980 r. przystąpiono do budowy nowego budynku OSP.

W 1961 r. zostało założone Koło Gospodyń Wiejskich w Łysinie.

W 1975 r. podjęto decyzję o likwidacji gminy Łękawica, tworząc gminę Gilowice-Ślemień, do której została włączona m.in. wieś Łysina. Dzięki staraniom lokalnej ludności w 1991 r. reaktywowano gminę Łękawicę, w skład której weszło 5 sołectw: Łysina, Łękawica, Okrajnik, Kocierz Moszczanicki, Kocierz Rychwałdzki.

Ostatnie lata to znaczący rozwój miejscowości poprzez telefonizację, poprawienie stanu dróg, umożliwienie budownictwa rekreacyjno-letniskowego. W czerwcu 2008 r. otworzono Izbę Regionalną w Łysinie.