Rycerka Górna

Rycerka Górna – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza, 1500 mieszkańców. Leży w masywie Wielkiej Raczy (Beskid Żywiecki), przy granicy ze Słowacją. Składa się z 61 rozproszonych części, rozsianych u podnóży i na zboczach gór jak np. Praszywka czy Bendoszka oraz przełęczy jak np. Przegibek i innych. Miejscowość turystyczna – 10 szlaków pieszych, 3 wyciągi narciarskie.

Założona na początku XVII wieku pod nazwą Radeczka, pierwsza wzmianka w 1628. Miejscowość liczyła wówczas 19 „zarębników”. Było to osadnictwo wołoskie, oparte na gospodarce żarowej – wypalaniu lasu pod pola uprawne, użyźniane popiołem. Teren działalności zbójników w XVII i XVIII wieku. Procederowi sprzyjało położenie na szlaku handlowym wiodącym na Słowację i do Austrii. Na terenie Rycerki działał m.in. Maciej Wakuła, po ujęciu wbity na pal, oraz Jerzy Proćpak. Po I rozbiorze Polski Rycerka Górna znalazła się w zaborze austriackim. W 1808 wieś nabył hrabia Ludwik Delaveaux, który zafascynowany miejscową kulturą ludową opisał ją w dziele „Górale bieskidowi zachodniego pasma Karpat”. Po przejściu wsi na własność Habsburgów rozwój przemysłu drzewnego (tartaki, wyrób sprzętu gospodarstwa domowego itp.). W połowie XIX wieku założono w miejscowości hutę szkła. W 1873 założono miejscowość Rycerka Górna-Kolonia, obecnie jest to najwyżej położna część wsi Rycerka Górna. Zasiedlili ją początkowo osadnicy z Austrii. Szkołę w miejscowości założono przed 1868 (dokładna data nie jest znana). W 1908 wzniesiono kaplicę. Od 1918 w niepodległej II RP. W tym okresie oddano do użytku dwa schroniska: na Wielkiej Raczy i na Przegibku. Miały być polską konkurencją dla schronisk Beskidenverein, m.in. schroniska na Lipowskiej, oddanego do użytku w 1931. We wrześniu 1939 region żywiecki wraz z Rycerką Górną włączono do III Rzeszy. Okupant prowadził akcję wysiedlania miejscowej ludności i zastępowania jej osadnikami z Niemiec. Akcja nosiła nazwę Aktion Saybusch (Akcja Żywiec).Teren działania polskiej partyzantki w okresie okupacji niemieckiej, a po 1945 także podziemia antykomunistycznego. W 1950 podniesiono kaplicę do rangi kościoła parafialnego (parafia NMP Nieustającej Pomocy). W 1955 oddano do użytku nowy gmach szkoły podstawowej.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Zobacz też

• Rycerka Kolonia, Rycerka Dolna, Rycerka