Rożnica

Rożnica – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Słupia.Rożnica położona jest około 4 km na wschód od Słupi, od południowego – zachodu graniczy z Sosnowcem (gm. Sędziszów). Wieś należy do parafii św. Piotra i Pawła w Sędziszowie.

Pierwsze wzmianki historyczne o tej miejscowości pochodzą z wieku XIV, kiedy to Rożnica była własnością syna wojewody sandomierskiego Mściwoja z Krzelowa, Mściwoja z Kwiliny i Rożnicy herbu Lis.

W pierwszej połowie XIX wieku była tu gorzelnia, a majątek posiadał folwarki: Modlin (Podczarne) i Nową Wieś.

Przez następne lata Rożnica była w rękach różnych właścicieli. Ostatnim z dziedziców był Antoni Badeni. Na cmentarzu kościelnym w Sędziszowie znajduje się jego nagrobek (zm. 1928r.) i jego żony, Petroneli z Kiełczewskich (zm.1933r.).

Majątek został rozparcelowany już podczas I wojny światowej.

Pałac w Rożnicy powstał na wzór renesansowych włoskich willi w 1900r., przy którym w latach 20-tych wzniesiono oficyny utrzymane w „stylu dworkowym”. Wybudowany jest na łagodnym wzniesieniu. Front budynku zwrócony jest na stronę południową. Po dziesięciu stopniach wchodzi się na taras, a nad tarasem jest balkon, wsparty na czterech kolumnach. Pałac liczy 43 pomieszczenia. W zachowanej gdzieś w starociach notatce niewiadomego pochodzenia można przeczytać „... piętrowy, z dachem łamanym w styl francuski, kryty gontem, z kaplicą, salą balową, z trzema tarasami. Na dole piękny hol sześcioboczny, z każdej ściany drzwi do jadalni, salonów, gabinetu i kancelarii. Piękne stiuki, kosztowne tapety, marmurowe kominki i posadzki z różnokolorowego drewna. W tym stanie budynek był jeszcze roku 1906”.

Pałac otoczony jest starym parkiem. Rosło tam dużo pięknych okazów drzew, ale podczas II wojny światowej część z nich zostało wyciętych przez Niemców, który jest wpisany w rejestr zabytków.

W latach międzywojennych mieściła się w pałacu dwuletnia szkoła rolnicza. Praktykę rolniczą młodzież odbywała w tzw. resztówce, pozostałej po parcelacji dóbr ziemskich. Rożnica w tym czasie stała się ośrodkiem postępu i kultury rolniczej.

Podczas II wojny światowej pałac rożnicki był pod administracją niemiecką.

W okresie powojennym w pałacu mieściła się ponownie szkoła rolnicza z internatem, a w 1953r. za sprawą wybitnego pedagoga i działacza kulturalno-oświatowego Waldemara Babinicza, przybyłego z pobliskich Pawłowic, powstało liceum kulturalno-oświatowe.

W kwietniu 1958 r. nastąpiło oficjalne reaktywowanie Uniwersytetu Ludowego w Rożnicy. I od tego momentu rozpoczął się najciekawszy okres w historii UL Ziemi Kieleckiej im. Stefana Żeromskiego. Częstymi gośćmi UL byli znakomici literaci, artyści i naukowcy. Pałac rożnicki gościł w swoich progach m.in. Juliana Przybosia, Władysława Broniewskiego, Stanisława Wygodzkiego, Igora Newerlego, Ernesta Brylla i wielu innych.

Waldemar Babinicz wraz z rodziną opuścił Rożnicę w 1968r., a właściwie został z tej placówki usunięty.Przygotowywał bowiem wszechstronnie wykształconych ludzi kultury, a miał wychowywać tylko działaczy młodzieżowych.

W latach 70-tych w pałacu zorganizowano koszary wojskowe dla żołnierzy, uczestniczących w ostatniej wielkiej budowie PRL-u Linii Hutniczo-Siarkowej „LHS”.

W 1985r. obiekt przekazano gminie.

Pałac stał opustoszały i zniszczony. W 2000r. gmina sprzedała prywatnemu nabywcy z nadzieją , że ten przywróci obiektowi dawną świetność.

Rożnicę zamieszkuje 539 osób w 214 domach.

Zabytki

• pałac murowany z I poł. XIX w.; mieścił się w nim niegdyś Uniwersytet Ludowy (UL), prowadzony przez Waldemara Babinicza; w późniejszym okresie budynek należał do Wojska Polskiego; obecnie zrujnowany.