Lisów (powiat opatowski)

Lisów – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Wojciechowice.

W skład wsi wchodzą: Kolonie Inwalidzkie, Stara Wieś, Nowa Wieś i Zagóra. Obiekty fizjograficzne znajdujące się na terenie miejscowości to pola: Las Lisowski i Polesisko oraz łąki: Spod Adamowa i Spod Lasu.

Historia

Nazwa miejscowości może pochodzić od Stefana Lisa, komesa i palatyna krakowskiego, ojca Wincentego Kadłubka. Jego ród osiadł na ziemi sandomierskiej w okolicach Lisowa. Według innej, ludowej tradycji, w miejscowym lesie żyło swego czasu wiele lisów, stad nazwa miejscowości.

Najstarsze wzmianki o Lisowie pochodzą z pierwszej połowy XIII w. Ówczesny właściciel Lisowa, sandomierski mieszczanin Aleksander Albus, sprzedał wieś klasztorowi w Wąchocku. Lisów pozostał własnością klasztoru aż do likwidacji zgromadzenia w XIX w. Wieś przeszła wówczas rządu Królestwa Kongresowego. W nagrodę za zasługi w tłumieniu powstania listopadowego Lisów w 1832 r. przekazano emerytowanemu rosyjskiemu generałowi Symeonowi vel Kachanowowi.

Lisów był własnością rodziny Kachanowów do czasu I wojny światowej. Według spisu z 1885 r. był tu folwark i kolonia. Folwark składał się z 4 domów i 444 morgów ziemi. Zamieszkiwany był przez 34 osoby. Kolonia zajmowała natomiast obszar 351 morgów. Miała 29 domów i 234 mieszkańców. Według urzędowego spisu miejscowości guberni radomskiej w 1895 r. na Lisów składały się trzy oddzielne jednostki: kolonia, folwark i osada karczmarska.

W latach 1916-1918 w miejscowości znajdowała się lokalna komenda Polskiej Organizacji Wojskowej, podległa Komendzie Obwodu w Opatowie. Swoim działaniem obejmowała wsie: Lisów, Gierczyce, Stodoły, Mikułowice i Wojciechowice. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wieś stała się własnością skarbu państwa i była dierżawiona przez rodzinę Kobylińskich. Część dóbr została rozparcelowana. Przy folwarku pozostał obszar około 100 ha. W czasie okupacji hitlerowskiej zamordowany został przez bandytów Andrzej Kobyliński, syn dierżawcy folwarku. Po tym zdarzeniu rodzina Kobylińskich opuściła Lisów.

W 1944 r. toczyły się tu zacięte walki na przyczółku sandomierskim. Kilkunastu mieszkańców Lisowa zginęło lub zostało rannych. Zginęły niemal wszystkie zwierząta gospodarskie. Wieś została doszczętnie zrujnowana. Z 66 zabudowań prawie wszystkie zostały zniszczone. Pozostały tylko szkielety trzech domów. W pierwszych latach po wojnie mieszkańcy Lisowa zamieszkiwali prowizoryczne baraki i lepianki. W tym czasie od niewypałów zginęło kolejnych kilku mieszkańców.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.

Bibliografia

• Józef Myjak, Tam gdzie świt cywilizacji rolniczej. Monografia krajoznawcza gminy Wojciechowice, PAIR Sandomierz 2006, ISBN 83-86436-73-5