Obręczna

Obręczna – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Sadowie.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Przez wieś przechodzi czerwony szlak rowerowy do Opatowa.

W 1876 roku w dworku w Obręcznej przyszedł na świat poeta Wincenty Reklewski.

Historia

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Obręczna była wsią nad rzeczką Obręczanką w powiecie opatowskim, gminie Sadowie i parafii Wszechświęte, położoną w odległości 7 wiorst od Opatowa.

Wśród najdawniejszych właścicieli Obręcznej wymienia się m.in. rodziny Brzezińskich, Chocimowskich, Podlodowskich i Romerów. Od tych ostatnich majątek liczący 572 morgi gruntów ornych i 450 mórg sadów kupił Wojciech Reklewski h. Gozdawa – cześnik sandomierski.

Włości odziedziczył następnie jego syn Krzysztof Reklewski – podstoli sandomierski – mąż niejakiej Felicjanny z Jarnuszkiewiczów. To właśnie z jej inicjatywy oraz na jej koszt około roku 1783 na miejscu drewnianego wystawiono murowany kościół pw. św. Bartłomieja w Strzyżowicach, a w 1784 kościół pw. W.N.M.P. w Opatowie ozdobiony został jednolitą polichromią iluzjonistyczną o tematyce maryjnej oraz otrzymał kilka obrazów do ołtarzy bocznych.

Syn Krzysztofa, Józef Reklewski (1753-1832) – subdelegat sandomierski, sędzia pokoju w Opatowie w okresie Księstwa Warszawskiego, mąż Anny z Szabłowskich i ojciec poety Wincentego Reklewskiego – był ostatnim z Reklewskich właścicielem Obręcznej. Po jego śmierci majątek sprzedano okolicznym włościanom, a resztówkę z dworem nabył zamożny gospodarz Szymon Pawlicki.

W 1827 roku miejscowość liczyła 11 domów oraz 83 mieszkańców.

W 1871 roku folwark Obręczna miał rozległość 572 mórg, z czego: grunty orne i ogrody stanowiły 475 mórg, łąki – mórg 20, pastwiska – 28, obszary wodne – 2, a nieużytki – 47 mórg. Na terenie folwarku stało wówczas 10 budynków murowanych i 4 drewniane.

Pod koniec XIX wieku we wsi stało już 20 domostw zamieszkanych przez 92 osoby. Na terenie Obręcznej były wówczas: wiatrak, pokłady rudy żelaznej, kamienia ciosowego oraz węgla – prawdopodobnie brunatnego.

Po Pawlickim majątek odziedziczyła jego córka (po mężu Kaczmarska), a około 1915 roku folwark liczący wówczas 35 mórg nabył Antoni Kwaśniak. Jego potomkowie są właścicielami resztówki po dziś dzień. Dawny dwór modrzewiowy Reklewskich rozebrano po II wojnie światowej, a na jego miejscu w 1980 roku postawiono nowy dom i zabudowania gospodarcze.

Zabytki

• Figura przydrożna – ufundowana w 1880 r. przez Szymona Pawlickiego, ówczesnego właściciela wsi Obręczna, z wdzięczności za ocalenie życia w jakimś wypadku. Napis na kapliczce głosi:

Szymon Pawlicki, dziedzic Obręczny, dnia 12 września 1880 r. za przyczyną Najświętszy Maryi Panny ocalony od Kalectwa, a może i od nagłej śmierci, w tym miejscu tu też Ku czci tej, tę kapliczkę wystawił.

• Pozostałości parku dworskiego,
• Zamocowania bramy wjazdowej na teren dworu,
• Piwnice dworskie – dobrze zachowane,
• Kotliny po zarosłych stawach dworskich.

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom VIII, str. 349; Tom XI, str. 491.
• Historia dworu w Obręcznej