Włostów (województwo świętokrzyskie)

Włostów – duża wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Lipnik przy drodze krajowej nr 9.

Przez wieś przechodzi zielony oraz niebieski szlak rowerowy do Opatowa.

Do niedawna we Włostowie funkcjonowała cukrownia założona w 1913 roku.

Historia

Po raz pierwszy nazwa Włostów pojawiła się w akcie z 1362, w którym to wymieniono dziedzica wsi, Bernarda. Osada jest jednak znacznie starsza. Według tradycji miejscowy kościół ufundowany został przez Piotra Dunina i ochrzczono w nim Wincentego Kadłubka. Na obszarze wsi mieściło się prawdopodobnie targowisko, czego pamiątką jest nazwa jednego z pól – Targowiska. Stąd też tak wczesna fundacja miejscowego kościoła. Znaczenie osadzie odebrał dopiero rozwój sąsiedniego Opatowa.

W połowie XV w. we Włostowie znajdował się już kościół murowany pw. św. Jana Chrzciciela. Dziedzicami wsi byli: Pełka, Jan Zbank i Iwon herbu Janina. Włostów miał 12 łanów kmiecych, oddających dziesięcinę archidiakonowi sandomierskiemu. Z niektórych pól dziesięcinę pobierał też miejscowy pleban. Do kościoła należały 4 łany, łąka, staw i trzy karczmy z rolą, oddające dziesięcinę archidiakonowi.

W 1578 Albert Wielicki płacił od 16 osadników, 8 łanów, 11 zagrodników z rolą, 2 zagrodników, 12 ubogich komorników i od jednego rzemieślnika. Pleban płacił od 1 osadnika, 1 łanu i 2 ubogich komorników. Hubliński płacił od 2 osadników, 1 łanu, 4 zagrodników z rolą, 5 ubogich komorników, 1 komornika oraz 1 rzemieślnika. Jan Pełka płacił od połowy łanu.

W XVII w. miejscowość związana z działalnością Braci Polskich. O związkach Włostowa z arianizmem świadczy zachowany do dziś zbór.

W 1827 Włostów miał 38 domów i 332 mieszkańców. Wg Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z lat 80. XIX w. we Włostowie był murowany kościół parafialny, gorzelnia, młyn wodny, 48 domów i 613 mieszkańców. Dziedzicem dóbr Włostów w 1881 był Michał Karski.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.

Zabytki

• Kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XIII/XIV w.; przebudowany w XVIII wieku; spalony w czasie działań wojennych w 1944; w latach powojennych odbudowany; we wnętrzu portale z XIV wieku, oraz pozostałości późnoromańskich polichromii
• Pałacu rodziny Karskich z XIX wieku w ruinie z pozostałościami kaplicy i części narożnych budowli; rzeźby lwów przy bramie wjazdowej
• Zbór ariański z XVII w. usytuowany nieopodal pałacu. W późniejszym okresie przekształcony w przydworski lamus.
• Kaplica grobowa Karskich zbudowana na cmentarzu na początku XX w. w stylu neogotyckim. na cmentarzu