Kosowice

Kosowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Bodzechów.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Historia

Z miejscowości pochodzi abp gnieźnieński Bodzanta (Bodzęta) herbu Szeliga (1320-1388), który 15 lutego 1386 r. ochrzcił Władysława Jagiełłę, 18 lutego udzielił ślubu jemu i Jadwidze Andegaweńskiej, a 4 marca koronował go na króla Polski. Wg Jana Długosza miejscowość Kosszowicze (1470 r.) w XV wieku była własnością Marcina Miechowskiego herbu Rawa.

W XVII wieku miejscowość i folwark przeszły w posiadanie księcia Janusza Ostrogskiego. Po jego śmierci w 1620 r., wdowa po nim – Teofila Tarło – oddała majątek w dzierżawę m.in. wojewodzie bracławskiemu, Aleksandrowi Zasławskiemu i Dymitrowi Jerzemu Wiśniowieckiemu. W 1675 r. w miejscowości mieszkało 4 kmieci i 10 zagrodników.

W 1827 r. Kosowice liczyły 143 mieszkańców i 20 domów. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z lat 80. XIX wieku wymienia miejscowość pod nazwą Kossowice jako wieś i folwark w powiecie opatowskim, gminie Boksyce (Bokszyce), parafii Momina. W chwili wydania słownika miejscowość liczyła 265 mieszkańców, 29 domów i 1886 mórg gruntu.

Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, miejscowość była ośrodkiem dóbr, w skład których wchodziły wsie: Kossowice, Broniszowice, Miłkowska Karczma i Strzyżowice, attynencja Wrzosy oraz folwarki Kossowice i Broniszowice. Folwark Kosowice miał łącznie 1382 morgi, w tym: 551 mórg gruntów ornych i ogrodów, 15 mórg łąk, 6 mórg pastwisk, 771 mórg lasu oraz 39 mórg nieużytków i placów. Było tam 6 budynków murowanych i 23 drewniane. Stosowano płodozmian 8-polowy.

W czasie powstania styczniowego, po nieudanym ataku na Opatów, w kosowickim dworze noc spędził mjr Ludwik Zwierzdowski – jeden z dowódców zrywu. W późniejszym okresie dwór w Kosowicach należał m.in. do rodziny Fijałkowskich. Ok. 1911 r. od spółki zielarskiej wykupił go (częściowo dziedzicząc) pradziad pisarza Witolda Gombrowicza i budowniczy kolei do Sandomierza – inż. Marceli Kotkowski. Z Kotkowskich herbu Ostoja wywodziła się matka Witolda Gombrowicza – Antonina oraz matka Barbary Piwnik (byłej Minister Sprawiedliwości). Do majątku w Kosowicach często przyjeżdżał Witold Gombrowicz. Jako nastolatek spędzał tam również wakacje poeta Marian Ośniałowski, spowinowacony z właścicielami.

Z Kosowic pochodzi również dr Jerzy Mazurek, wicedyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, znany badacz Polonii brazylijskiej.

Zabytki

• Pozostałości dworu drewnianego z ok. 1840 r. – był to dwór parterowy na palnie prostokąta, o 2-traktowym układzie wnętrza. Miał dobudówkę gospodarczą od strony strumienia i 4-kolumnowy ganek od południa. Obok, w układzie zamkniętego czworokątu, mieścił się folwark ze stodołą, owczarnią, spichlerzem i wozownią. Dwór stał w Kosowicach do lat 80. XX w. (jako ostatnia mieszkała w nim matka Barbary Piwnik).
• Park podworski.

Zobacz też

• Kosowice-Uszyce
• Kosowiec
• Kosorowice

Źródła

• Sulimierski Filip, Chlebowski Bronisław, Walewski Władysław, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom IV, ss. 473-474.
• Portal Turystyczny Powiatu Ostrowieckiego