Stryczowice

Stryczowice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Waśniów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Części wsi noszą nazwy Bidziny, Jesionna, Pod Skałą oraz Wesołówka.

Przez miejscowość przepływa rzeczka Garbatka.

Historia

Nazwa miejscowości jest nazwą patronimiczną. Wywodzi się od archaicznej formy słowiańskiego imienia własnego Strycz (Stryczko). W dawnych spisach podawane są także warianty: Stritschowitz (1328), Strychowice i Striczowce (1579) lub Strzyszowice (1827). Charakter nazwy świadczy o wczesnośredniowiecznym pochodzeniu wsi.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że Stryczowice były wsią włościańską w powiecie opatowskim, w gminie Boksyce, parafii Momina, położoną w odległości 44 wiorst od Opatowa.

Wieś (w opisie Jana Długosza zwana Stryczowycze) to dawna posiadłość biskupów lubuskich. W połowie XV wieku było tam 8 łanów kmiecych, które dawały dziesięcinę prebendzie kieleckiej, zwanej szewieńską. Niektóre pola dawały dziesięcinę parafii w Mominie, a młyn - kanonii kieleckiej.

W 1827 roku było tu 19 domów i 127 mieszkańców.

Pod koniec XIX wieku Stryczowice miały 28 domów, 204 mieszkańców i 816 mórg ziemi. Wchodziły w skład dóbr Kosowice.

Po II wojnie światowej (do lat siedemdziesiątych) w miejscowości funkcjonowała szkoła podstawowa dla klas I-IV.

W 1983 wybudowano tu drogę asfaltową.

Do lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Stryczowicach można było podziwiać zabytkowy wiatrak typu koźlak (obecnie zdemontowany).

Badania archeologiczne

Prowadzone od lat sześćdziesiątych XX wieku badania wykopaliskowe potwierdziły istnienie życia osadniczego na tym terenie już w okresie neolitu. Osada neolityczna odkryta w Stryczowicach należała do ogromnych (jak na owe czasy). Zamieszkiwały ją różne formacje kulturowe z górą dwa tysiące lat (3450-1250 p.n.e.). Była otoczona palisadą i rowem obronnym.

W znajdujących się w Stryczowicach, Broniszowicach oraz Garbaczu kurhanach archeolodzy odkryli liczne grobowce megalityczne. Znajdują się one na trzech wzgórzach leżących w linii prostej, przy czym wzgórze w Stryczowicach (położone centralnie) jest najwyższe i tylko z niego widać dwa pozostałe - Broniszowickie na północnym wschodzie oraz Garbackie na południowym zachodzie.

Podczas badań wykopaliskowych prowadzonych na wzgórzu w Stryczowicach w lipcu i sierpniu 2004 roku z inicjatywy Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie eksploracją objęto powierzchnię 4 arów. Odkryto m.in. obiekty związane z osadą kultury lubelsko-wołyńskiej ceramiki malowanej, konstrukcje grobowców megalitycznych społeczności kultury pucharów lejkowatych, a także wczesnośredniowieczne cmentarzysko o dość niecodziennych pochówkach.

Prace badawcze prowadzono w obrębie czół grobowców. Dwa z nich okazały się mocno zniszczone, natomiast trzeci, położony pomiędzy nimi (wszystkie datowane na 5,5 tysiąca lat), zachowany był w stanie niemal idealnym (w porównaniu z innymi tego typu obiektami Polski południowej). Konstrukcja jego obstaw to dopasowane do siebie kamienie, ułożone jeden na drugim na tzw. zakładkę, tworzące suchy murek - najstarszą konstrukcję tego typu na ziemiach polskich i prawdopodobnie w Europie.

Podczas prac odkryto również groby wczesnośredniowieczne, w których zarejestrowano ślady świadczące o tym, że ciała zmarłych, przed złożeniem do grobu, były traktowane odmiennie od przyjętego w tym okresie - mężczyzna pochowany na brzuchu i przysypany kamieniami, skrępowana kobieta, mężczyzna bez dłoni.

Pracami wykopaliskowymi z 2004 roku zakończono badania archeologiczne stanowiska.

Odkryte tam obiekty archeologiczne przetransportowano do Muzeum i Rezerwatu Archeologiczno-Przyrodniczego Krzemionki w Krzemionkach Opatowskich celem rekonstrukcji.

Bibliografia

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom XI, str. 426, 485.

• Świętokrzyskie Stonehenge