Pełczyska (województwo świętokrzyskie)

Pełczyska – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Złota.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.

Zabytki

• Kościół pw. św. Wojciecha, wzniesiony w XVIII w.; wyposażenie świątyni rokokowe, m.in. ambona, ołtarze, prospekt organowy oraz ławki.
• Starożytny kompleks osadniczy obejmujący kilka osad i cmentarzysk z różnych okresów; kilka z nich należy do najważniejszych stanowisk archeologicznych w kraju. Badania archeologiczne w latach 1958-1973 oraz 2000-2006 (Ekspedycja Celtycka Instytutu Archeologii UW).
  • Najstarsze znaleziska z młodszej epoki kamienia (kultura ceramiki wstęgowej rytej) sprzed ok. 7500 lat zarejestrowano na górze Zawinnicy. Tam też grodzisko późnośredniowieczne oraz pozostałości czworobocznej fosy, w pobliżu ślady osadnictwa neolitycznego (kultura lubelsko-wołyńska) i wczesnosłowiańskiego z VIII-IX w.
  • Przy południowym skraju wsi: cmentarzysko kultury łużyckiej oraz cmentarzysko wielokulturowe i osada neolityczna kultury pucharów lejkowatych. Cmentarzysko wielokulturowe (badania archeologiczne 2001-2006) - użytkowane w neolicie (kultury: pucharów lejkowatych, ceramiki sznurowej, pucharów dzwonowatych), wczesnej epoce brązu (kultury: mierzanowicka i trzciniecka) oraz w okresie późnolateńskim i okresie wpływów rzymskich (kultura przeworska) dostarczyło wielu bardzo cennych znalezisk takich jak grób zbiorowy kultury trzcinieckiej czy groby szkieletowe kultury przeworskiej.
  • Osada wielokulturowa na wschodnim skraju wsi (przysiółki: Strugi i Błonie) - bogata osada rzemieślniczo-handlowa Celtów (III - I w. BC), a potem ludności kultury przeworskiej (I w. BC - IV w. AD). Badania prowadzone w latach 1959-1973 i 2000-2006 przyniosły szereg odkryć przedmiotów importowanych z różnych części starożytnej Europy, przede wszystkim z terenów Cesarstwa rzymskiego.
• pozostałości po zamku łokietkowskim - wzniesiony na wczesnośredniowiecznym grodzisku na szczycie góry Zawinicy. Został zburzony podczas wojen szwedzkich w połowie XVII wieku.

Zobacz też

• Pełczyska