Świężyce

Świężyce – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Koprzywnica, w sołectwie Świężyce. W administracji kościelnej rzymskokatolickiej wieś położona w archidiecezji lubelskiej, w diecezji sandomierskiej, w dekanacie koprzywnickim, w parafii pw. św. Floriana.

W 1998 r. Świężyce miały 183 mieszkańców i 82 gospodarstw o łącznej powierzchni 213,48 ha.

Historia

Wieś Świężyce w źródłach historycznych nosi nazwę: Suencicy, Suensichi, Swianczice, Swiezica, Swiezyca, Swinzicz, Swinzicze, Szwinzicza, Zvinsici i Zwinczicze.

Pierwsza źródłowa wzmianka o tej wsi pochodzi z roku 1166. Do 1167 r. Świężyce, podobnie jak pobliskie Skotniki i Radowąż były własnością monarszą. W tym roku księżna Maria, żona Bolesława IV Kędzierzawego wymieniła ją z Kapitułą Katedralną w Sandomierzu na inną wieś.

Między 1167 a 1185 r. Świeżyce stały się jednak własnością Bogoriów (podobnie jak sąsiednie Skotniki i Radowąż), ponieważ w 1185 r. lub wkrótce potem Mikołaj Bogoria nadał ją klasztorowi koprzywnickiemu. W dokumentach monarszych z lat 1277, 1279 i 1284 Świężyce występują nadal jako posiadłość klasztoru koprzywnickiego.

W połowie XIV wieku tylko część wsi należała do klasztoru, bo źródła odnotowały władztwo pozostałych części w ręku Awdańców i niedział braterski Lasoty ze Skowieszyna (nad Sanem) oraz Michałka (Michała) ze Świężyc. Bracia ci w 1369 r. procesowali się nieskutecznie z klasztorem koprzywnickim o łąkę położoną poza wsią, zwaną Paździerówka. W 1385 r. szlachetna Wichna, dziedziczka połowy wsi, sprzedała ją klasztorowi koprzywnickiemu za cenę 400 grzywien groszy praskich.

W poł. XV wieku w Świeżycach było 13 łanów kmiecych; dziesięcinę snopową wartości 13 grzywien odwożono własnymi wozami do klasztoru w Koprzywnicy. W 1578 r. Świężyce były własnością cystersów koprzywnickich, choć w dzierżawie u szlachetnego Hyacynta Młodziejowskiego; wieś miała 5 łanów, 10 kmieci, 1 komornika i 2 ubogich. W 1787 r. w Świeżycach mieszkało 130 osób, w tym 8 Żydów.

W 1827 r. wieś miała 20 domów i 215 mieszkańców. W 1884 r. w Świężycach było 28 domów i 209 mieszkańców, którzy gospodarowali na 354 morgach ziemi (najwięcej miał włościanin Lasota). W 1929 r. wieś Świężyce miała 39 domów i 236 mieszkańców.

Obecnie części wsi Świężyce noszą nazwy: Majorat i Szeroka. Wśród obiektów fizjograficznych występują nazwy: Kały - łąki, Kępiastka - łąki, Koprzywianka - rzeka, Legnice - łąki, Mostki - pola i łąki, Ogrody - pola, Paździerówki - pola i pastwiska, Podolszynie - łąki, Przymiarki - pola, Wiąz - pola, Wzgórze - pola i łąki, Zasadzie - pola. Na obszarze wsi znajduje się jezioro Głasko (Głoski) o powierzchni 4,5 ha i kilka źródełek zwanych Czyżydła.